ائل گلی

ائل گلی یا شاه گلی یکی از بهترین پارک های تبریز است که به‌دلیل قدمت و زیبایی‌اش یکی از نماد‌های اصلی این شهر نیز به حساب می‌آید و در کنار نماد‌هایی نظیر مقبره‌ الشعرا و میدان ساعت، جلوه نمایی می‌کند. با کجارو همراه باشید و بیشتر درباره این باغ تاریخی بدانید.

ائل گلی در شهر تبریز واقع شده است و این شهر نیز به‌دلیل کوهستانی بودن در اغلب روز‌های سال آب و هوای نسبتا سردی دارد. البته زمستان‌های سرد این شهر نیز شهرت زیادی دارد؛ اما در تابستان و اغلب روز‌های بهار، هوای این منطقه متعادل است و گردشگران می‌توانند ساعات خوبی را در آن سپری کنند. میانگین بارش سالانه نیز در این شهر ۳۱۰ میلی‌متر بوده و ۱۰۴ روز از سال نیز هوای این شهر یخبندان است.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: مهدی رضایی)

باغ ائل گلی در بخش اصلی شهر تبریز و در هفت کیلومتری مرکز شهر واقع شده است و در حال حاضر مکانی عالی برای استراحت و تفریح به حساب می‌آید. در زبان ترکی گُل (گوُل) به‌معنای استخر است و شاه گلی یا ائل گلی معنای استخر شاه یا مردم نامیده می‌شود. البته این مکان در ابتدا شاه گلی نام داشت و بعد از انقلاب به ائل گلی تغییر نام یافت. آقای بهروز خاماچی بر این باور است که کلمه شاه در این مکان به‌معنای خود شاه نبوده و به معنی بزرگ و باعظمت به کار برده شده است.

ائل گلی تقریبا در بخش اصلی شهر واقع شده است و به همین دلیل در نزدیکی مهم‌ترین جاهای دیدنی تبریز قرار دارد. اگر گردشگر هستید، می‌توانید بعد از بازدید از این مکان به سراغ مقبره‌الشعرا بروید و سپس بازار قدیمی شهر را برای بازدید انتخاب کنید.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

دسترسی به ائل گلی با استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی امکان‌پذیر است. ایستگاه متروی ائل گلی در فاصله کمی از قسمت‌های جنوبی پارک قرار دارد. همچنین اگر قصد استفاده از اتوبوس را دارید، سوار اتوبوس خط ۱۰۱ شوید. ایستگاهی در نزدیکی ائل گلی واقع شده است که با کمی پیاده‌روی می‌توانید از آن به مقصد مورد نظر برسید. برای دسترسی با خودروی شخصی، با توجه به مبدا خود، می‌توانید یکی از این مسیرها را استفاده کنید: اتوبان باکری، خیابان گلستان و میدان فردوسی. (مشاهده روی نقشه)

شاه گلی به‌معنای استخر شاه است و این مکان در ابتدا استخری بوده است که در زمان آق قویونلوها ایجاد شده بود و در دوران صفویه نیز گسترش یافت. پیش از روی کار آمدن صفویان، این استخر بزرگ‌ترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ‌های شرق تبریز بود. صفویان نخاله، شن و ماسه‌های این استخر را خالی کردند و دور آن دیوار کشیدند. استخر مذکور در آن زمان ۱۲ متر عمق داشت. در دوران قاجار نیز مسیر‌هایی در اطراف این استخر ایجاد شد و درختان تبریزی و بید مجنون در اطراف این مکان برای تزیین و تبدیل آن به گردشگاه کاشتند.

در دوران پهلوی این مکان به شهرداری واگذار شد تا آن را تبدیل به گردشگاهی عمومی کند و در این زمان بود که اولین تعمیرات اساسی در محل مذکور انجام شد. در حال حاضر این استخر ابعادی در حدود ۲۰۰ در ۲۰۰ متر دارد که عمق آن در گوشه شرقی از ۳ متر تا ۹ متر در کناره دهانه متفاوت است. البته در گذشته ابعاد استخر بزرگ‌تر بود و کف آن نیز طبیعی بود؛ اما در حال حاضر به‌دلیل ایجاد باغچه در اطراف آن، ابعادش تا حدودی کاهش یافته است.

دریاچه ائل گلی از مهم‌‌ترین المان‌هایی است که این مجموعه را به یکی از مشهورترین جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی تبدیل کرده است. آب دریاچه ائل گلی توسط یکی از رودخانه‌های لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، تأمین و به‌شکل جویباری از سمت جنوب شرقی دریاچه وارد آن می‌شود. در فصل زمستان آب دریاچه یخ می‌زند و نمای متفاوتی به محیط اطرافش می‌بخشد. در این مدت ماهی‌هایی که در آب آن زندگی می‌کنند، نمی‌توانند به بخش بالایی آب برسند و در نتیجه روند رشدشان آرام‌تر می‌شود.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: مینا نوعی)

مقابل دریاچه ائل گلی نیز تپه نسبتا بزرگی وجود دارد که کاملا درخت‌کاری شده و زیبایی قابل‌توجهی دارد. مهم‌ترین مورد که توجهات را در فصل بهار و تابستان در این پارک جلب می‌کند، گل‌کاری‌های زیبایی است که در بخش‌های مختلف پارک دیده می‌شود.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

در وسط استخر ائل گلی بنایی به‌شکل هشت‌ضلعی و دو طبقه وجود دارد که با نام عمارت یا کاخ ائل گلی شناخته می‌شود. این بنا در حال حاضر به‌عنوان رستوران مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته ساختار فعلی این بنا همان ساختار اولیه‌اش نیست. کاخ ائل گلی در ابتدا خشتی بود و سپس در سال ۱۳۴۶ تخریب و ساختمان جدید جایگزین آن شد. هشتمین پسر عباس میرزا، با نام قهرمان میرزا، این بنا را گسترش داد و تبدیل به گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار کرد.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: مهدی رضایی)

مسیری در وسط استخر ائل گلی وجود دارد که انتهای آن به این بنا متصل می‌شود و در واقع امارت مذکور در وسط استخر و به‌صورت شبه‌جزیره قرار گرفته است که بر حس و حال جالب آن می‌افزاید.

عکس از خبرگزاری فارس (عکاس: وحید عبدی)

در دوران انقلاب مردم این مکان را آتش زدند، سپس نامش را تغییر دادند و مجددا بازسازی کردند.

همان طور که گفته شد، ائل گلی مکانی تفریحی است که امکانات لازم نیز برای آن در نظر گرفته شده است. در یکی از ورودی‌های این پارک (در بخش خارجی) غذاخوری‌های بسیاری وجود دارند که اغلب‌شان نیز محیط باصفایی دارند. در کاخ ائل گلی که اکنون به‌عنوان تالار مورد استفاده قرار می‌گیرد، گردشگران می‌توانند غذاهای مورد نظرشان را میل کنند.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: مهدی رضایی)

در حال حاضر هتل‌های زیادی در اطراف این پارک ساخته شده‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها هتل پنج ستاره پارس ائل گلی است. این هتل ۱۷ طبقه، دارای رستوران گردان است. وجود هتل‌های مختلف در اطراف این پارک باعث شده که ائل گلی تبدیل به مکانی شناخته شده و جهانی شود و مسافران زیادی به گردش در آن بپردازند. البته سازه ۱۷ طبقه هتل پارس در حریم این باغ تاریخی واقع و ارتفاع آن باعث تخریب خط منظر این باغ شده است. این مورد در بسیاری از بافت‌ها و بناهای تاریخی ایران انجام می‌شود و باعث خدشه‌دار شدن اصالت و ارزش آن مکان تاریخی می‌شود که این مورد نیز در عدم ثبت تاریخی اثر در یونسکو تاثیر دارد.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

از دیگر امکانات تفریحی و رفاهی ائل گلی می‌توان به قایق‌سواری، مینی‌گلف، مسیر مخصوص دوچرخه‌سواری، فضای مخصوص کمپ، غرفه‌های فروش خوراکی و درشکه سواری اشاره کرد. مجموعه ورزشی سایمان نیز که در نزدیکی هتل پارس قرار دارد، میزبان یکی از استانداردترین و بزرگ‌ترین زمین‌های اسکیت خاورمیانه است و امکانات ورزشی در رشته‌های بیلیارد، سنگ‌نوردی، دارت و... و امکانات رفاهی نظیر کافی‌شاپ، فروشگاه و... دارد.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

تالار اندیشه از دیگر بخش‌های ائل گلی است که با ظرفیت ۳۳۰ نفر، مجهز به سیستم‌های صوتی و تصویری پیشرفته است و همایش‌‌ها و برنامه‌های فرهنگی و علمی در آن برگزار می‌شود.

عکس از خبرگزاری فارس (عکاس: وحید عبدی)

در ائل گلی باغ وحشی با همین نام نیز جای گرفته است و امکانات تفریحی دیگری نیز نظیر سورتمه و وسایل بازی در آن دیده می‌شود. همچنین وجود امکانات دیگری از قبیل پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی، نمازخانه، وسایل ورزشی، لونا پارک و... این مجموعه را به یکی از کامل‌ترین جاذبه‌های گردشگری تبریز تبدیل کرده‌ است. البته لونا پارک ائل گلی در سال ۱۳۹۹ پلمپ شد و تا اطلاع ثانوی فعالیت ندارد.

عکس از خبرگزاری تسنیم (عکاس: رضا عادلی)

ائل گلی در هر زمانی از سال جذابیت خود را دارد؛ در فصل بهار با گل‌های نوشکفته و برگ‌های سبز رنگ، در فصل تابستان با نسیم دلپذیر و سایه‌ درختان، در فصل پاییز با برگ‌های رنگارنگ و در فصل زمستان با فضای برف‌پوش و رویایی. با این همه فصل بهار و تابستان احتمالا بهترین زمان بازدید از ائل گلی برای افراد با سلایق مختلف است. برای ورود به مجموعه نیازمند پرداخت هزینه نیستید و پارک به‌صورت ۲۴ ساعته باز است.

عکس‌های گالری از خبرگزاری فارس (عکاس: وحید عبدی)

نویسنده: سعید میرزاپور