کوه عینالی (کوه عون بن علی)

عینالی کوه و تفرجگاهی زیبا در شهر تبریز است و گردشگران و زائران زیادی را به هنگام سفر به تبریز به خود جذب می‌کند. با کجارو همراه باشید تا بیشتر با این تفرجگاه آشنا شوید.

در ناحیه شمالی شهر تبریز، رشته‌ بلندی‌های سرخ‌رنگی به نام عینالی (عون بن علی) قرار دارد که ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح دریا ۱۹۶۰ متر است. در واقع، کوه عینالی به مجموعه‌ای از قله‌ها، تپه‌ها، دره‌ها و... گفته می‌شود که در مجموعه جغرافیایی معینی قرار گرفته‌اند. این کوه از سمت شمال به رودخانه تلخه رود (آجی چای)، دریاچه ارومیه و دره‌های شهرستان اهر، از شرق به چشمه کهلیک ( کهلیک بولاغی)، از جنوب به طرف فرودگاه تبریز و از غرب به خیابان‌ها و شهرک‌های شهر تبریز منتهی می‌شود.‌ به‌دلیل ارتفاع زیاد، بیشتر نقاط شهر تبریز از فراز کوه قابل رویت است.

عکس از سایت سازمان توسعه و عمران عون ابن علی و پارک طبیعت (عکاس: نامشخص)

کوه عینالی میزبان بقعه عون بن علی است. علاوه بر این، با وجود امکانات تفریحی و دیگر جاذبه‌های گردشگری این تفرجگاه به یکی از مقاصد مهم توریستی و مکان های دیدنی تبریز تبدیل شده است.

کوه عینالی که از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود، در بزرگراه پاسداران تبریز قرار دارد.

برای دسترسی با خودروی شخصی می‌توانید از بزرگراه پاسداران (کمربندی شمالی)، خروجی عینالی استفاده کنید. همچنین اگر از مرکز شهر عازم این مکان هستید، می‌توانید از خیابان ایده لو مستقیما به تفرجگاه وارد شوید. از بابت پارک خودرو نگرانی نداشته باشید؛ زیرا در این مجموعه چندین پارکینگ تعبیه شده است.

• آدرس: استان آذربایجان شرقی، تبریز، اتوبان پاسداران (نمایش روی نقشه)

بر فراز کوه عون بن علی بقعه‌ای وجود دارد که قدمت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد و منسوب به دو تن از فرزندان حضرت علی (ع) به نام‌های عون بن علی و زید بن علی است. این بنا در گذشته آتشکده و عبادتگاهی بوده است. بنا به نظر ژان پاتیست تاورنیه، جهانگرد فرانسوی این مکان در گذشته کلیسا بوده که پس از ورود اسلام به ایران، به مسجد و زیارتگاه تبدیل شده است. شیوه معماری بنا به سبک معماری دوره ایلخانی است و درمجموع از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی، ایوان، دو میل مناره توپر و پنج ستون سنگی بزرگ تشکیل یافته است. ستون‌های قدیمی در گذشته از جنس چوب بوده که در انجام بازسازی‌ها ستون‌های سنگی جایگزین آن‌ها شده‌اند. همچنین عمده مصالح به کار رفته در بنای بقعه، سنگ کوه سرخاب و اندکی آجر است.

عکس از سایت سازمان توسعه و عمران عون ابن علی و پارک طبیعت (عکاس: نامشخص)

ساختمان بنا در طی دوره‌های مختلف دستخوش آسیب‌های فراوانی شده است. در واقع، بنا تا پایان قرن نهم سالم و آباد بوده، ولی پس از حمله امپراتوری عثمانی به‌کلی تخریب شده است. سپس در دوره صفوی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است، ولی در اثر زلزله ویرانگر تبریز در سال ۱۱۹۳ هجری ویران شد. پس از آن بازسازی مجدد بنا در دوره قاجار انجام گرفته که به‌منظور جلوگیری از تخریب بنا اتاقی در سمت شمال احداث و به مجموعه اضافه شده است.

عکس‌های از سایت امامزادگان (عکاس: نامشخص)

در سال‌های اخیر، بقعه عون بن علی مورد بازسازی اساسی قرار گرفته و همچنین در فهرست میراث فرهنگی نیز به ثبت رسیده است. با توجه به موقعیت کوهستانی بقعه، علاقه‌مندان به ورزش می‌توانند از مسیر کوهنوردی و صخره‌نوردی به این مکان دست یابند. همچنین، راه دسترسی ماشین‌رو و آسفالته از مسیر اتوبان پاسداران (کمربندی شمالی) تا بالای کوه و محوطه امامزاده امتداد داشته و روشنایی آن به‌طور کامل تامین شده است که شب‌ها جلوه‌ای خاص به کوه می‌بخشد.

در طی سال‌های اخیر، اقدامات گسترده‌ای برای گسترش جاذبه‌ها و امکانات تفرجگاه عینالی صورت گرفته که با استقبال بی‌نظیر مردم و گردشگران روبه‌رو شده است. از جمله این امکانات می‌توان به منطقه صخره‌ای برای تمرین صخره‌نوردان مبتدی، یادمان شهدای گمنام، تندیس استاد شهریار و سایر نام‌آوران شهر تبریز اشاره کرد.

عکس از سایت سازمان توسعه و عمران عون ابن علی و پارک طبیعت (عکاس: نامشخص)

علاوه بر این، تله‌کابین تبریز نیز اخیرا در این منطقه راه‌اندازی شده که از تکنولوژی بالایی برخوردار بوده و پس از تکمیل پروژه به طولانی‌ترین تله‌کابین کشور تبدیل خواهد شد. به هنگام سوار شدن به این تله‌کابین می‌توان منظره بسیار زیبای کوهستان و شهر را تماشا کرده و از آرامش بی‌نظیر کوهستان لذت برد. همچنین کافه‌ها و رستوران‌ها در ایستگاه دوم پذیرای گردشگران هستند.

عکس از ایمنا (عکاس: نامشخص)

رشته‌کوه عینالی در گذشته عاری از هرگونه پوشش گیاهی بوده و خاک آن نیز از لایه‌های گچ و ماسه‌های رنگی تشکیل شده بود؛ ولی به‌تازگی، در راستای افزایش سرانه فضای سبز تبریز و تلطیف هوای شهر، طرح ویژه جنگل‌کاری در محدوده عینالی اجرا شده است و این مجموعه یکی از پارک های مشهور تبریز محسوب می‌شود. البته کوهستان عینالی برخلاف جنس خاک آن، دارای پوشش گیاهی جالب و متنوعی است.

عکس از آساخبر (عکاس: مسعود سپهری نیا)

در بیشتر ایام سال وزش باد در منطقه عینالی وجود دارد که در فصل‌های بهار و تابستان شدت باد بیشتر و در سایر فصل‌ها دارای شدت کمتری است. حتی در برخی اوقات شدت وزش باد به حدی است که درختان کاشته شده در تفرجگاه عینالی را به یک سمت خم می‌کند. از این‌رو، توربین‌های بادی عظیمی به‌منظور بهره‌گیری از مزایای انرژی طبیعی برای تولید برق در چند قسمت از کوهستان نصب شده‌اند.

از سایر جاذبه‌های تفرجگاه عینالی، وجود منطقه‌ای برای پرورش شترمرغ و آبشاری مصنوعی است.

عکس از سایت سازمان توسعه و عمران عون ابن علی و پارک طبیعت (عکاس: نامشخص)

از آنجا که تبریز هوایی سرد و خشک دارد، بهترین زمان برای بازدید از کوه عینالی فصول گرم‌تر سال، به‌خصوص از ماه اردیبهشت تا مهر ماه است. البته در فصول سردتر سال نیز می‌توانید از این مکان بازدید کنید. کافی است پیش از اقدام، از شرایط جوی مطلع باشید.

عکس کاور از رضا عبدلپور

نویسنده: سعیده خلیلی‌صفا