خانه مشروطه تبریز (موزه مشروطه تبریز)

خانه مشروطه از جاهای دیدنی تبریز است و موزه‌ای زیبا را در خود جای می‌دهد که به موزه مشروطه شهرت دارد. با کجارو همراه باشید تا بیشتر با این خانه موزه آشنا شوید.

تبریز تاریخ پر فراز و نشیبی داشته است، این شهر در دوره قاجار نیز به شکوفایی رسید؛ به‌طوری که در این دوره به‌عنوان مهم‌ترین و پیشروترین شهر ایران شناخته می‌شد. در دوران معاصر نیز این شهر یکی از مراکز مهم اقتصادی و صنعتی در سطح کشور محسوب می‌شود. این شهر در دو سده اخیر، مبدا بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در ایران بوده است؛ به‌طوری که این شهر مانع خاموشی انقلاب مشروطه در ایران شد. خانه مشروطه تبریز نمادی از انقلاب مشروطه است. برخی از عناصر کلیدی مشروطه در این خانه جمع می‌شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به ستارخان و باقرخان اشاره کرد. این خانه در سال ۱۳۷۵ به موزه مشروطه تغییر کاربری داد.

عکس از آیدین وزیری

این خانه‌ قدیمی از بناهای تاریخی و مکان های دیدنی استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود و در محله‌ای به نام راسته کوچه در غرب بازار تبریز و رو‌به‌روی مسجد جامع تبریز قرار گرفته است. (مشاهده روی نقشه)

برای دسترسی به خانه مشروطه تبریز می‌توانید از وسایل حمل‌و‌نقل عمومی و خودروی شخصی استفاده کنید. با اتوبوس می‌توانید در ایستگاه راسته کوچه پیاده شوید و مسیر ۳۰۰ متری تا خانه پیاده در کنید. همچنین اگر از مترو استفاده می‌کنید، در ایستگاه شهید محققی پیاده شوید و ۸۰۰ متر فاصله را تا مقصد مورد نظر پیاده بروید. برای استفاده از خودروی شخصی شلوغی مرکز شهر و کمبود فضای پارک را در نظر داشته باشید.

نخستین مالک این خانه‌ تاریخی که در سال ۱۲۴۷ به دست حاج ولی معمار ساخته شد، حاج مهدی کوزه‌کنانی معروف به ابوالمله یکی از بازرگان خوشنام و طرفداران آزادی بود. پس از آن که محمدعلی شاه مجلس را به توپ بست، در سال ۱۲۸۷ حاج مهدی کوزه‌کنانی برای پ‌شتیبانی از مشروطه‌خواهان این خانه را در اختیار آن‌ها قرار داد و این خانه محل تجمع برجسته‌ترین چهره‌های مشروطه در آذربایجان شد که از جمله آن‌ها می‌توان به ستارخان، باقرخان، ثقه‌الاسلام تبریزی، حاجی میرزا آقافرشی و البته خود حاج مهدی کوزه‌کنانی اشاره کرد.

موزه مشروطه نیز در سال ۱۳۷۵ و در پی تغییرات در تالار و اتاق‌ها و به نمایش درآمدن اسنادی از انقلاب مشروطه تاسیس شد. پس از جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان توسط شوروی (در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵) نیز به محلی برای اجلاس سران فرقه دموکرات آذربایجان تبدیل شد.

عکس از خبرگزاری مهر (عکاس: مینا نوعی)

این بنای زیبا در حدود ۱۳۰۰ متر مربع مساحت دارد و در دو طبقه از سنگ و آجر و خشت ساخته شده است. معمار این بنا که حاج ولی معمار است، پس از سال‌ها زندگی در روسیه در سال ۱۲۴۷ به ایران آمد و این بنای زیبا را به سبک معماری زمان قاجاریه بنا نهاد.

عکس از خبرگزاری مهر

در طبقه‌ی اول آن ۶ اتاق وجود دارد و در طبقه‌ی دوم یک سالن بزرگ با ابعاد ۶×۹ متر و ۶ اتاق در سرسرا (محوطه‌ای در داخل عمارت که چند اتاق یا راهرو به آن راه دارند).

عکس از خبرگزاری مهر

یکی از قشنگ‌ترین قسمت‌های خانه، سرسرا و اتاقی رو به حیاط است که در طبقه‌ی دوم قرار دارد و در و پنجره‌های مشبک آن با شیشه‌های رنگی مزین شده‌اند. نورگیر سرسرا نیز روی چهار ستون با سرستون‌هایی با گچبری قرار دارد و درون آن با آینه و شیشه‌های رنگی تزیین شده است.

عکس از مینا نوعی

از ویژگی‌های معماری قاجاری که در این بنا هم دیده می‌شود: تزیینات بی‌نظیر، نورگیرها و چشم‌اندازهایی موسوم به کلاه‌فرنگی (ساختمان‌های تزیینی شاهانه که معماری آن‌ها نیمی ایرانی و نیمی اروپایی است)، ستون‌ها و سرستون‌های دارای گچبری، درهای منبت‌کاری شده و پنجره‌های ارسی است که هرکدام به نوبه‌ی خود ذوق و هنر ایرانی را به نمایش می‌گذارند.

تمامی پنجره‌‌های‌ این خانه، ارسی‌‌هایی (پنجره‌‌های مشبکی که به‌جای گشتن روی پاشنه گرد به بالا می‌‌روند و در محفظه‌‌ای که روی آن قرار گرفته جای می‌‌گیرند) هستند که با رنگ‌‌های قرمز، سبز و سفیدشان زیبایی خانه را دوچندان کرده‌‌اند.

با تغییراتی که در سال ۱۳۷۵ در خانه ایجاد شد و به نمایش درآمدن اسناد تاریخی انقلاب مشروطه، این موزه تاسیس شد. از جمله مجسمه‌های موجود در آن تندیس حسین خان باغبان، حاج علی دواچی، حاج علی ختایی، هوارد باسکرویل، کربلایی علی موسیو، شیخ علی‌اصغر لیلاوایی، علی‌اکبر دهخدا، زینب پاشا (تنها بانوی حاضر در صفوف مشروطه‌خواهان ) است.

عکس‌ها به‌ترتیب از :مینا نوعی، خبرگزاری مهر

در کنار این تندیس‌ها، سلاح کمری ستارخان، فرش مشروطه، وسایل شخصی سران مشروطه، دستگاه چاپ ژلاتینی برای تکثیر شب‌نامه‌های دوره مشروطه، تصویر اسناد تاریخی انقلاب مشروطیت و فرمان مشروطیت را نیز می‌توانید در این موزه بیابید. خانه مشروطه تبریز (موزه مشروطه) که اهمیت تاریخی زیادی دارد، در سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۱۷۱ به ثبت ملی رسید و در سال ۱۳۶۷ توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شده است.

در تمام روزهای هفته (جز دوشنبه‌ها) می‌توانید از خانه مشروطه تبریز بازدید کنید. ساعات کار این مجموعه در نیمه اول سال از ۹ تا ۱۹:۳۰ و در نیمه دوم سال از ۹ تا ۱۷:۳۰ است. این خانه موزه در ۹ و ۱۰ محرم، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد فعالیت ندارد. هزینه بلیط در سال ۱۳۹۹، برای بازدیدکنندگان ایرانی ۲۵۰۰ تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی ۱۵ هزار تومان بوده است.

عکس‌های گالری از خبرگزاری میراث آریا (عکاس: جلال سامع سردرودی)

نویسنده: هانیه احمدی