سد لتیان

سد لتیان روی رودخانه جاجرود درجنوب شهر لواسان واقع شده است. این سد بتنی که در گذشته فرحناز نام داشت، یکی از منابع تامین آب شرب شهر تهران محسوب می‌شود. منطقه جاجرود با مناظر و روستاهای اطراف آن یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین جاهای دیدنی اطراف تهران در شرق این شهر است. شنیدن صدای گوش‌نواز آب و تنفس هوای پاک و خنک این منطقه کوهستانی، در محلی نزدیک به شهر شلوغ تهران بسیار غنیمت است.

ریشه نام جاجرود از اسم روستایی در منطقه لواسان به نام جائیج گرفته‌ شده است. آب و هوای مطبوع این منطقه به‌علاوه امکانات خوب گردشگری آن، می‌تواند انگیزه بسیار خوبی را برای یک سفر یک روزه، در علاقه‌مندان به طبیعت ایجاد کند. پس شما نیز با ما در این سفر کوتاه همراه باشید.

سد لتیان تامین‌کننده ۳۰ درصد از آب شرب تهران است. این سد از نظر جغرافیایی، میان منطقه ییلاقی و سرسبز لواسان، در شمال شرق تهران واقع شده است. لتیان از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این منطقه به شمار می‌رود. اگر بخواهیم به‌طور دقیق‌تر بیان کنیم این سد در پنج کیلومتری شمال جاجرود، جنوب شهر لواسان و ۱۰ کیلومتری تهران است. سد لتیان در محل تلاقی دو رود جاجرود و برگ جهان تاسیس شده است. این سد در میان کوه‌های جاجرود، بندک و آلون قرار دارد. علاوه بر این کوه‌ها، پارک‌های جنگلی لتیان و تلو نیز، زیبایی این منطقه را دو چندان کرده‌اند.

منبع عکس: ویکی پدیا

سد لتیان از رودخانه جاجرود، یکی از مهم‌ ترین رودخانه های اطراف تهران، تغذیه می‌شود. رودخانه جاجرود در ۳۰ کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد و از شمال غرب به طرف جنوب شرق، جاری است. رودخانه جاجرود از کوه‌های کلون بستک در شمال روستای دربندسر سرچشمه می‌گیرد و شعبه‌های فشم، میگون، دماوند و آهار نیز در مسیر، به این رود می‌ریزند. کناره‌های رود جاجرود محل دنجی برای پیک‌نیک و استفاده از طبیعت، صدای آب و هوای پاک است. امکان ورود به منطقه سد برای همه وجود ندارد. تنها اهالی لواسان بزرگ، روستاهای اطراف و کسانی که اجازه ورود به این محدوده را دارند، آن هم با هماهنگی قبلی می‌توانند به این قسمت وارد شوند.

• آدرس سد لتیان: جنوب شهر لواسان، فاصله ۳۵ کیلومتری شمال شرقی تهران و ۵ کیلومتری بخش جاجرود (مشاهده روی نقشه)

در مسیر اول از تهرانپارس و جاده دماوند به‌سمت جاجرود بروید. بعد از رسیدن به پل جاجرود، جاده سمت شمال را که موازی با رود جاجرود است ادامه دهید. بعد از طی حدود پنج کیلومتر در جاده، به ورودی سد لتیان می‌رسید.

مسیر دوم از شمال شرق تهران و اتوبان بابایی می‌گذرد. در این مسیر به‌سمت لواسان بروید بعد از لواسان بزرگ مسیر را به‌سمت جنوب‌ شرقی یعنی سمت راست ادامه دهید.

مطالعات برای احداث سد لتیان در سال ۱۳۳۸ آغاز شد و پس از چهار سال، عملیات ساخت آن در سال ۱۳۴۲ کلنگ خورد. این سد در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد. سد لتیان از دو بخش بتونی و خشکه چین تشکیل شده است. سد تنظیمی نیز در دره‌ تنگی به فاصله یک کیلومتر از سد اصلی ساخته‌ شده است. سد لتیان قبل از انقلاب فرحناز نام داشت. لتیان در واقع نام نزدیک‌ترین روستا به دیواره سد، از دهستان لواسان کوچک است، که با ساخت آن، به زیر آب رفت و ساکنان روستا زمین‌های خود را به دولت فروختند.

سد لتیان از منابع اصلی تامین آب شرب تهران محسوب می‌شود. اهداف دیگر تاسیس این سد، تامین آب مورد نیاز کشاورزی در دشت ورامین و تولید برق از طریق منابع آبی، برای شبکه سراری کشور است. جهت توسعه منابع آب شرب تهران در سال ۱۳۶۷، سالانه حدود ۱۴۰ میلیون متر مکعب آب از سد لار، به‌وسیله تونل انتقال لار-کلان، به مخزن سد لتیان انتقال می‌یابد. این کار باعث بالا رفتن سطح آب قابل تنظیم سد شده است.

سد لتیان، ۲۹۰ میلیون مترمکعب آب را برای تصفیه خانه‌ تهرانپارس تامین می‌کند. این سد با ارتفاع ۱۰۷ متر، پهنای ۴۵۰ متر و عمق ۹۹ متر، یکی از بزرگ‌ترین سدهای تهران به شمار می‌آید.

ماهیگیری در دریاچه سد لتیان را می‌توان از جاذبه‌های اصلی این منطقه دانست. نزدیک بودن به تهران و داشتن آب و هوای مطبوع، توجه ماهیگیرها را به خود معطوف کرده است. بهترین ساعات روز برای ماهی‌گیری صبح و بعدازظهر است. ماهی‌های موجود در دریاچه سد لتیان بیشتر کپور کراس، اسلک، ماهی سفید رودخانه‌ای و ماهی زردپر هستند. البته گزارش‌های پراکنده‌ای از وجود ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در رودخانه وجود دارد؛ اما نمی‌توان به آن‌ها استناد کرد. این در حالی است که چند سال پیش این ماهی به‌وفور در دریاچه لتیان زندگی می‌کرد.

منبع عکس: تسنیم نیوز

سد لتیان با داشتن امکانات رفاهی مناسب، روزانه خانواده‌ها و گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشد. کوه‌پیمایی در دامنه کوه‌های این منطقه و دوچرخه‌سواری در هوای پاک آن بسیار لذت‌بخش است. عکاسی از مناظر زیبا و خاص پشت سد، دریاچه و حیوانات منطقه، می‌تواند بسیار مفرح باشد. از جمله تفریحات دیگر این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

منبع عکس: صفحه اینستاگرام katrinkamali

• پیک‌نیک: وجود مناطق سرسبز و خنک اطراف سد و دریاچه این مکان را به محل مناسبی برای گذراندن وقت با خانواده، دوستان و آشنایان تبدیل کرده است. برخی از مسافران به‌جای اتراق در محوطه سد، کنار رودخانه‌های منتهی به دریاچه، توقف می‌کنند. همچنین وجود دو پارک جنگلی در این منطقه شرایط و امکانات خوبی برای یک دورهمی دوستانه و خانوادگی فراهم کرده است.
• ماهی‌گیری: اگر علاقه‌مند به ماهی‌گیری و همچنین ماهی کپور هستید، دریاچه لتیان می‌تواند گزینه مناسبی برای انتخاب مقصد ماهی‌گیری به‌شمار بیاید.
• قایق‌سواری و اسکی روی آب: ایستگاه‌های قایق‌سواری و اسکی روی آب زیر نظر نیروی هوایی و شهرداری لواسان در کنار دریاچه مستقر هستند. اگر اهل هیجان و قایق‌سواری هستید استفاده از این امکانات، بسیار خاطره‌انگیز خواهد بود.

اگر به شب‌مانی علاقه‌مند هستید، چادر خود را در اطراف سد یا حاشیه روستای نیکنام‌ده برپا کنید. در کل پیشنهاد می‌کنیم ساعت سفر خود را طوری تنظیم کنید، که نیاز به شب‌مانی نداشته باشید. با این حال اگر تصمیم به ماندن گرفتید حتما در محل‌های امن چادر خود را برپا کنید؛ زیرا احتمال حضور گزار وجود دارد. علاوه بر این در منطقه و روستاهای اطراف، افرادی هستند که محل‌هایی را برای چند شب اقامت به مسافران اجاره می‌دهند که شما می‌توانید از قبل آن‌ها را رزرو کنید.

اطراف دریاچه سد لتیان در قسمتی دنج، میان درختان، ساختمان مجللی وجود دارد که مربوط زمان پهلوی است. این ساختمان به کاخ شاه در لتیان معروف است. بعضی از افراد سرشناس نیز از این محل برای تفریح و تفرج استفاده کرده‌اند.

منبع عکس: صفحه اینستاگرام ghazale.alone

سد لتیان توسط دو پارک جنگلی با نام‌های لتیان و تلو احاطه شده است. این پارک‌ها از مهم‌ترین مناطق تفریحی شمال شرق تهران محسوب می‌شوند.

پارک جنگلی لتیان در جنوب سد واقع شده است. وسعت این پارک به ۱۰۰۰ هکتار می‌رسد. این پارک از شمال به سد لتیان و از جنوب به بزرگراه شهید بابایی می‌رسد. شما با حدود نیم‌ساعت رانندگی از تهران می‌توانید خود را به این منطقه بکر و خوش آب و هوا برسانید. محیط طبیعی این پارک برای دوست‌داران یوگا و ریلکسیشن بسیار محبوب است.

منبع عکس: تبیان

پارک جنگلی تلو یا غزال چهارمین پارک جنگلی تهران از نظر وسعت به شمار می‌رود. این پارک کمتر شناخته‌شده و از این بابت بسیار دنج است. تلو، جنگلی با درختان سوزنی برگ، سرو خمره‌ای، سنجد، ارغوان، بادام کوهی، کاج، نارون و زبان‌گنجشک است؛ همچنین جالب است بدانید که حیواناتی از جمله خرگوش، لاک‌پشت، کبک، روباه و شغال در این منطقه زندگی می‌کنند. نزدیکی به کوه‌های البرز، طبیعت زببا و آسمان آبی تلو، این سفر را به خاطره‌ای ماندگار تبدیل می‌کند.

مسیر یک طرفه‌ای دورتادور پارک جنگلی تلو کشیده‌ شده است تا امکان دسترسی آسان به همه قسمت‌ها فراهم شود. امکانات رفاهی خوبی از جمله آلاچیق، منقل‌های کباب، وسایل بازی کودکان، فوتبال‌دستی، ترامپولین، زمین والیبال، سطل زباله، سرویس بهداشتی و نماز خانه، این پارک را به محل مناسبی برای گذراندن یک روز فوق‌العاده با خانواده تبدیل کرده است. به خاطر داشته باشید حتما در این گردش، آب آشامیدنی و مواد خوراکی به‌همراه داشته‌ باشید؛ زیرا در پارک، دکه یا بوفه و همچنین آب آشامیدنی وجود ندارد. این پارک همه‌روزه از ساعت ۶ صبح تا هفت شب برای استفاده عموم باز است. به‌علاوه، امکان شب‌مانی در آن وجود ندارد.

سد لتیان به‌دلیل قرار گرفتن در میان کو‌های جاجرود، کلون و بندک، دارای مناظر و مسیر دسترسی بسیار زیبا و چشم‌نواز است. وجود روستاها، آبشارها و رودخانه‌ها در این مسیر، خود از جاذبه‌های این منطقه به شمار می‌روند. محله‌های کلاک، ناران، تپه سید پیاز، گلندوک، جاییج، نجارکلا، قاضی‌آباد، سبو بزرگ، سبو کوچک و شورکاب در مسیر سد لتیان، مکان‌های مناسبی برای آشنایی با فرهنگ مردم این منطقه و استفاده از طبیعت زیبای آنجا هستند. محدوده سد و دره کن همواره از اماکن محبوب برای گردشگران به شمار می‌آیند.

منبع عکس: ایران بهتر

علاوه بر طبیعت دریاچه سد لتیان و زیبایی‌های اطراف رودخانه جاجرود، آبشار و روستای کمرد نیز از جاذبه‌های این منطقه به شمار می‌روند. آبشار کمرد در ۲۰ کیلومتری جاده رودهن در کنار روستای کمرد، و میان منطقه‌ای سرسبز قرار گرفته‌ است. این مکان با وجود نزدیکی به جاجرود در میان گردشگران، شناخته شده نیست. اطراف آبشار، درختان تنومند و گسترده‌ای روییده‌اند و فضای خنک و دل‌انگیزی را ایجاد کرده‌اند.

آبشار کمرد از صخره‌ای با ارتفاع کم پایین می‌ریزد. البته این آبشار شامل چند آبشار کوچک است که از صخره‌ها سرازیر شده‌اند. آبشار کمرد با قرار گرفتن در منطقه کوهستانی و پر درخت، اغلب اوقات دارای هوای خنک و بارانی است و همین موضوع آنجا را تبدیل به مکانی خوب برای فرار از گرمای تابستان می‌کند. غار کوچکی به نام چهل‌دختر درست در پشت آبریز آبشار وجوددارد؛ که از نقاط دیدنی این محل است.

نویسنده: زیبا وکیلی

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: M. R. S، سینا احمدی، Alireza MRP)