روستای شیب دراز

یکی از زیباترین مناطق ایران به جهت تنوع زیستی در پهنه گسترده جنوب کشور واقع شده است؛ قشم به‌واسطه ویژگی‌های زیست‌محیطی منحصر‌به‌فرد، طبیعت بکر و دست‌نخورده، زیستگاه‌ گونه‌های گیاهی و جانوری ویژه‌ای است. روستای شیب دراز یکی از جاهای دیدنی قشم به حساب می‌آید که بخشی از این میراث طبیعی را در خود جای داده است. شاید اولین قدم در حفظ و حراست این زیستگاه استثنایی با شکل‌گیری ژئوپارک قشم و زیر پوشش قرار گرفتن بخش‌های زیادی از جزیره، از جمله ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی روستای شیب دراز اتفاق افتاد. اتفاقی که جز با مشارکت دولت، تک تک شهروندان منطقه و گردشگران ممکن نبود؛ نگهداری و حفظ میراث زمین‌شناختی منطقه که تاثیر مستقیمی بر اقتصاد مردم محلی و حیات گونه‌های جانوری داشت.

روستای شیب دراز، منبع: شبکه اطلاع‌رسانی هرمز

روستای شیب دراز در جنوب ایران در بخش شهاب دهستان سوزای شهرستان قشم قرار گرفته است. این روستا از جاهای دیدنی استان هرمزگان به شمار می‌آید که در ۴۰ کیلومتری جنوب شهر قشم است و یکی از مهم‌ترین بندرگاه‌های مهم این استان محسوب می‌شود. جزیره قشم با طول ۱۳۰ هکتار در دهانه تنگه هرمز بزرگ‌ترین جزیره خلیج‌فارس و دریای عمان محسوب می‌شود و جزیره هنگام و روستای شیب دراز در جنوبی‌ترین بخش این جزیره قرار گرفته‌اند. این جزیره برخلاف بسیاری جزیره‌های دیگر که مسطح هستند، دارای تنگه‌ها و بلندی‌های متعددی است. شرقی‌ترین بخش جزیره در فاصله ۲۲ کیلومتری بندرعباس است. ویژگی‌های زمین‌شناختی همچون فرم‌های فرسایشی، خاک و پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری متفاوت این منطقه منجر به احداث و ثبت نخستین ژئوپارک خاورمیانه در سال ۲۰۰۷ در این منطقه شد که روستای شیب‌ دراز نیز تحت پوشش همین پارک است.

روستای شیب دراز، منبع: شبکه اطلاع‌رسانی هرمز

برای رسیدن به روستای شیب دراز باید خود را به جزیره قشم برسانید. از تهران تا قشم بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر مسافت در پیش روی شما است. شاید طی کردن این مسافت با ماشین شخصی سخت به نظر برسد؛ اما به‌همراه داشتن ماشین در مقصد به شما کمک می‌کند. شما می‌توانید با ماشین شخصی از دو طریق خود را به قشم برسانید؛ در مسیر اول شما باید خود را به یزد و از آنجا به سیرجان برسانید و در ادامه از سیرجان راهی بندرعباس شوید. از بندرعباس با طی مسیری نیم ساعته به بندر پل می‌رسید که در آنجا می‌توانید ماشین را با شناورهای خودرو بر به جزیره ببرید.

در مسیر دوم شما بایداز تهران راهی اصفهان و شیراز شوید و از آنجا به جهرم و لار در جنوب استان فارس بروید. از این مسیر شما مستقیم به بندر پل می‌رسید. اگر به هر دلیلی تصمیم گرفتید که ماشین را با خود به قشم نبرید، می‌توانید آن را در بندرعباس بگذارید و از اسکله شهید حقانی به مقصد قشم سوار اتوبوس‌های دریایی شوید. فقط دقت داشته باشید که ساعات کاری اتوبوس‌های دریایی ۶ صبح تا ۱۱:۳۰ دقیقه شب است و در صورت طوفانی بودن دریا اتوبوس دریایی حرکت نخواهد کرد. شما می‌توانید قبل از حرکت با اسکله شهید حقانی تماس بگیرید و از حرکت اتوبوس‌ها مطمئن شوید.

از قشم تا روستای شیب دراز ۳۲ کیلومتر مسافت در پیش روی شما خواهد بود که می‌توانید در مدت ۳۰ دقیقه با سواری و از طریق جاده شهرک کورزین جدید به جاده شیب دراز و از آنجا به مقصد یعنی روستای شیب دراز بروید.

• آدرس روستای شیب دراز: استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای شیب دراز (مشاهده روی نقشه)

ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های پوزه عقابی، منبع: www.uspace.ir

روستای شیب دراز به جهت تنوع زیست جانوری از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر از جمله انواع کاکایی، پرستوی دریایی، سلیم، آبچلیک، فلامینگو، کفچه نوک، عقاب ماهی‌گیر و سبزه قبا محسوب می‌شود؛ اما مهم‌ترین دلیل شهرت روستای شیب دراز اکوسیستم و خاک ماسه‌ای مناسب آن برای گونه‌ای از لاک‌پشت‌ها با نام پوزه عقابی (Hawksbill turtle) است. این لاک‌پشت‌ها هر ساله مسافتی طولانی را از هزاران کیلومتر آن‌طرف اقیانوس طی می‌کنند تا در سواحل ماسه‌ای روستای شیب دراز تخم‌گذاری کنند. سواحل روستای شیب دراز هر ساله از هفته دوم اسفند تا هفته دوم اردیبهشت در انتظار لاک‌پشت‌های پوزه عقابی هستند.

تخم‌های لاک‌پشت پوزه عقابی، منبع: www.uspace.ir

لاک‌پشت‌های پوزه عقابی یکی از هشت گونه لاک‌پشت شناخته شده موجود در جهان محسوب می‌شوند. از میان این هشت‌گونه، فقط پنج نوع آن‌ها در خلیج‌فارس و دریای عمان زندگی می‌کنند و از این میان فقط دو گونه هستند که سواحل ایران را برای تخم‌گذاری انتخاب می‌کنند و لاک‌پشت پوزه عقابی یکی از آن‌ها است. این لاک‌پشت‌ها نسبت به لاک‌پشت‌هایی که در خشکی و برکه زندگی می‌کنند، جثه بزرگ‌تری دارند. طول متوسط این نوع خاص در حدود ۷۰ سانتی‌متر و پهنای آن بین ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و وزن آن به‌طور میانگین ۴۰ کیلوگرم است. علت شهرت این لاک‌پشت‌‌ها به پوزه عقابی شکل، آرواره‌های آن‌ها است؛ پوزه آن‌ها به‌واسطه نوع غذایی که مصرف می‌کنند یعنی مرجان‌های نرم و حلزون‌های دریایی فرمی شبیه به منقار عقاب دارد.

لاک‌پشت پوزه عقابی، منبع: www.uspace.ir

متاسفانه به‌دلایل گوناگون امروز این لاک‌‌پشت‌ها به‌شکل بحرانی در معرض انقراض قرار دارند. بی‌شک از جمله عوامل موثر، تغییر و تخریب زیستگاه طبیعی این‌گونه‌ها و آلودگی‌های محیط‌زیستی است؛ اما دلایل دیگری در گذشته همچون مصرف تخم‌های این جانور به‌عنوان ماده غذایی از سمت مردم محلی یا توسط روباه و سگ‌های جزیره نیز بی‌تاثیر نبوده است. در بسیاری از کشورهای دیگر هنوز لاک‌پشت‌ها به‌عنوان ماده غذایی استفاده یا لاک آن‌ها برای تولید وسایل تزیینی خریدوفروش می‌شوند.

بیرون آمدن لاک‌پشت پوزه عقابی از تخم، منبع: www.uspace.ir

لاک‌پشت‌های پوزه عقابی برای تخم‌گذاری به‌دنبال محیطی آرام و امن می‌گردند. آن‌ها به‌طور معمول با بالا آمدن سطح آب و در شب‌ها به ساحل می‌آیند و اگر کوچک‌ترین خطری در اطراف خود حس کنند به اقیانوس برمی‌گردند. هر لاک‌پشت مادر در طول این چهار ماه (فصل تخم‌گذاری) سه بار برای تخم‌گذاری به ساحل می‌آید.

لاک‌پشت پوزه عقابی با پیدا کردن فضای امن خود چاله‌ای به عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر حفر می‌کند و معمولا بسته به سایز آن‌ها بین ۷۰ تا ۱۲۰ تخم می‌گذارد. تخم‌های آن‌ها برخلاف پوست شکننده تخم‌مرغ‌های عادی حالتی نرم و انعطاف‌پذیر دارند که با افتادن در چاله‌ای به آن عمق نمی‌شکنند. لاک‌پشت پوزه عقابی با ظرافت خاصی تمام آن چاله را پر می‌کند تا زمانی که به سطحی صاف بدل شود و دیگر اثری از آن نباشد. این لاک‌پشت برای محافظت از محل تخم‌گذاری خود، گاهی خاک را در جاهای دیگری از ساحل نیز به هم می‌ریزد تا رد گم کند.

لاک‌پشت نشانه‌گذاری شده در سواحل ایران، منبع: خبرگزاری تنسیم

لاک‌پشت‌های پوزه عقابی نر در طول زندگی هرگز پا به ساحل نمی‌گذارند؛ درست برخلاف آن‌ها لاک‌پشت‌های ماده با عبور از ۳۰ سالگی هر سه تا چهار سال یک بار به همان ساحل محل تولد خود بازمی‌گردند تا تخم‌گذاری کنند. در روستای شیب دراز به تمام لاک‌پشت‌هایی که برای اولین بار به ساحل این روستا می‌آیند پلاکی شامل کد و نام جزیره زده می‌شود. سواحل جنوبی این روستا یکی از مهم‌ترین مکان‌های تخم‌گذاری لاک‌پشت پوزه عقابی در ایران محسوب می‌شود. پس از ۴۵ تا ۷۰ روز درست از نیمه‌های اردیبهشت تا تیر ماه باید در انتظار تولد و بیرون آمدن این لاک‌پشت‌ها بود.

لاک‌پشت‌های پوزه عقابی در روستای دراز شیب، منبع: خبرگزاری مهر

شاید یکی از مهم‌ترین منابع اقتصادی روستای شیب دراز صنعت گردشگری باشد؛ اهالی این روستا از زن و مرد اکثرا از طریق صید ماهی، جابه‌جایی مسافران با قایق خود و اسکان مسافران و فروش صنایع دستی درآمد کسب می‌کنند. همین موضوع منجر به‌شکل‌گیری اقامتگاه‌های بوم‌گردی در منطقه شده است.

اقامتگاه بومگردی فین دلفین، یکی از اقامتگاه‌های پرطرفدار روستای شیب دراز است که در سواحل آن و در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهر قشم واقع شده است. این اقامتگاه در قالب پنج کلبه چوبی طراحی شده و هر کلبه دارای امکانات جداگانه از جمله سرویس بهداشتی، حمام و تراس ۶ متری، یک تخت تک نفره، یک تخت دو نفره، هیتر برقی و اسپیلت است. اتاق‌های این مجموعه در ۱۸ متر برای سه نفر در نظر گرفته شده‌اند. اقامتگاه فین دلفین دارای کافی‌شاپ ساحلی است که می‌توانید برای سفارش غذا از آن برنامه‌ریزی کنید؛ علاوه بر آن امکانات پخت و پز نیز دارد. از این اقامتگاه تا ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت پوزه عقابی کمتر از پنج دقیقه فاصله دارید.

• آدرس اقامتگاه فین دلفین: هرمزگان، قشم، ساحل شیب دراز (مشاهده روی نقشه)

اقامتگاه فین دلفین، منبع: صفحه اینستاگرام fin_dolphin_qeshm

اقامتگاه بوم‌گردی خاله خورشید خانه‌ای قدیمی است که بنای اولیه آن متعلق به دوران پهلوی و سال ۱۳۱۲ است. این اقامتگاه در نزدیکی سواحل شیب دراز واقع شده است و ساحل بکری برای شنا کردن دارد. این اقامتگاه دارای دو سوییت است که سوییت دو خوابه آن سرویس بهداشتی و آشپزخانه مجزا ندارد و شما می‌توانید از سرویس‌های بهداشتی موجود در فضای باز این اقامتگاه استفاده کنید؛ اما سوییت تک خوابه اقامتگاه خاله خورشید دارای سرویس بهداشتی و آشپزخانه اختصاصی است. درمجموع این اقامتگاه ۱۰ نفر ظرفیت دارد؛ اما اگر برای سفر پرجمعیت‌تری برنامه‌ریزی کردید، نگران نباشید؛ چون خانه‌های اطراف با اقامتگاه خاله خورشید همکاری دارند و با هماهنگی مدیریت همین مجموعه می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. این مجموعه کاملا به‌صورت سنتی اداره می‌شود؛ پس به‌دنبال تخت در اتاق‌ها نباشید.

• آدرس اقامتگاه خاله خورشید: استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای شیب درا، نرسیده به اسکله گردشگری شیب دراز، جنب مسجد آل کمال (مشاهده روی نقشه)

منبع: www.wikisafar.com

اقامتگاه هودج در ۴۵ کیلومتری قشم و در روستای شیب دراز و در نزدیکی اسکله گردشگری واقع شده است. این اقامتگاه از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را در قالب واحدهای مدرن و سنتی آغاز کرد. بخش سنتی اقامتگاه هودج شامل سه اتاق کاه‌گلی پنج نفره به‌صورت کف‌خواب است که سرویس بهداشتی و حمام خارج از واحدها تعبیه شده است. قسمت مدرن این اقامتگاه دارای دو سوییت تک خواب و دارای هال است؛ اما یکی از سوییت‌ها مجهز به سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی و حمام اختصاصی است و دومی همچون مجموعه سنتی دارای حمام و سرویس بهداشتی در فضای عمومی و بیرون از واحد است. این بومگردی آشپزخانه عمومی، سیستم گرمایشی و سرمایشی اسپیلیت و پنکه سقفی و راهنمای محلی برای بازدید از جاذبه‌های اطراف نیز دارد.

در اقامتگاه هودج می‌توانید با هماهنگی از قبل انواع غذاهای محلی همچون میگو، ماهی مرکب و قلیه ماهی را سفارش دهید. در حیاط مجموعه سنتی تخت برای دورهمی و شب‌نشینی طراحی شده است. این بومگردی از نیمه اسفند تا خرداد ماه برنامه‌ای رایگان برای بازدید از ساحل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های پوزه عقابی دارد.

• آدرس اقامتگاه هودج: استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای شیب دراز، اقامتگاه بومگردی هودج (مشاهده روی نقشه)

منبع: صفحه ایسنتاگرام houdaj.boomgardi

اقامتگاه بومگردی خانه دوست قشم، خانه‌ای قدیمی با قدمت ۸۰ سال و مساحت ۱۴۰۰ متر مربع در بندر تاریخی سوزا و ساحل جنوبی جزیزه قشم است که در فاصله ۲۲ کیلومتری شهر قشم و ۱۹ کیلومتری روستای شیب دراز قرار دارد. این اقامتگاه در سال ۱۳۹۶ پس از بازسازی و مرمت بنای قدیمی افتتاح شد. اقامتگاه خانه دوست در ۹ اتاق با فضا و معماری سنتی متناسب با اقلیم قشم طراحی شده و آماده پذیرش حداکثر ۴۰ نفر است. از میان این ۹ اتاق، دو اتاق دارای سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی هستند.

• آدرس اقامتگاه بومگردی خانه دوست: استان هرمزگان، جزیزه قشم، بندر تاریخی سوزا، اقامتگاه بومگردی خانه دوست (مشاهده روی نقشه)

منبع: صفحه اینستاگرام اقامتگاه بومگردی قشم، عکس پنچم و هشتم از ho3in.j

جزیره زیبای قشم و به طبع روستای شیب دراز در فصل زمستان و بهار بسیار دل‌انگیز است. علاوه بر این با توجه به آب و هوای گرم منطقه فصل‌ سرد می‌تواند گزینه بهتری باشد. از طرفی روستای شیب دراز از هفته دوم اسفند تا هفته دوم اردیبهشت میزبان لاک‌پشت‌های پوزه عقابی است؛ پس این تاریخ فرصت مناسبی برای سفر و مشاهده این‌گونه جانوری منحصربه‌فرد است.

روستای شیب دراز تنوع جالبی از صنایع دستی زیبای مخصوص به خود را دارد. از جمله این صنایع دستی می‌توان به گلابتون‌دوزی، خوس‌دوزی، شک‌بافی، سیس‌بافی، کپوبافی، لچک‌سازی، توربافی، گرگوربافی، سبدبافی، گلیم‌بافی و تزیینات روی انواع صدف اشاره کرد که می‌تواند بهترین سوغات و یادگاری منحصربه‌فردی باشد که با خود همراه می‌کنید.

گلابتون‌دوزی یکی از صنایع دستی هرمزگان با گذشته‌ای بیش از دو هزار سال است. گلابتون دوزی یکی از برجسته‌ترین صنایع دستی‌های زنان هنرمند جنوب کشور به حساب می‌آید که گویای فرهنگ، آداب و رسوم مردم این مناطق است. گلابتون‌دوزی را با نام‌های کمان دوزی، زردوزی نیز می‌شناسند. در این صنایع دستی از نخ‌های طلایی و دایره‌های چوبی استفاده می‌شود که از آن‌ها با عنوان کم یا کمان یاد می‌کنند. ابزار اصلی گلابتون‌دوزی همین کمان چوبی با سوزنی به نام قلاب است. نخ مورد استفاده نیز عموما نقره‌ای یا طلایی است که روی پارچه‌هایی به رنگ زرد، مشکی، سبز، فیروزه‌ای، زرشکی، نارنجی دوخته می‌شود و گاها از پولک و منجوق نیز در این کارها استفاده می‌شود.

شک، نوعی نوار باریک زینتی از جنس نخ پنبه‌ای است که برای تزیین بقچه و لباس‌های محلی و سایز چیزها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما به‌صورت عمده در لباس بندری برای دمپای شلوارها به کار می‌رود. برای تولید آن قرقره‌هایی به رنگ نقره و طلا و بالشتکی پارچه‌ای به کار گرفته می‌شود که با ماسه، آهک و گچ پر می‌کنند. به این قرقره‌ها خوس و به شک بافی، خوس دوزی نیز می‌گفتند. در شک بافی هاونی چوبی که به آن چوغن نیز می‌گویند، پایه و تکیه‌گاه بالشت است.

در سواحل زیبای حاشیه دریای خلیج فارس انواع مختلفی از صدف‌های دریایی وجود دارد. مردمان محلی با جمع‌آوری صدف خام از سواحل و با چسباندن، طراحی و رنگ‌آمیزی آن‌ها وسایل پر کاربردی همچون لوستر، پرده، مجسمه، انواع قاب و تابلوهای هنری و زیورآلات می‌سازند. این صنایع دستی روستاها و شهر‌های جنوبی در میان گردشگران بسیار پرطرفدار است.

منبع: hormozganmag.ir ،kajdook.com، خبرگزاری مهر (عکس از مریم کامیاب)

جزیره هنگاه یکی از جزیره‌های مرجانی در جنوب قشم با وسعت ۵۰ هزار کیلومتر است. برای رفتن به این جزیره هیچ راهی جز سفر به قشم و عبور از روستای دراز شیب نخواهید داشت. شما می‌توانید با قایق‌هایی که همه‌روزه در مسیر هنگام به قشم تردد دارند، از طریق اسکله شیب دراز و کندالو به آنجا بروید.

جزیره هنگام امکانات تفریحی و گردشگری دیگری همانند پارک کروکودویل‌ها، آکواریوم طبیعی با ماهی‌های متنوع، تماشای دلفین‌های زیبا و قدم زدن در ساحل خاک سرخ را نیز دارد که می‌تواند برای هر گردشگری خاطرات و تصاویری تکرارنشدنی را به ثبت برساند.

• آدرس جزیره هنگام: استان هرمزگان، جزیره قشم، اسکله دراز شیب، جزیره هنگام (مشاهده روی نقشه)

منبع: hengam_tourism، عکاس‌ها: ،ali.rz8261 ، @ramin__kb ، @ _ehsanparsaa@

جنگل‌ های حرا در آب و هوای استوایی در تالاب‌های جزر و مدی رشد می‌کنند. در واقع جزر و مد روزانه مهم‌ترین دلیل شکل‌گیری اکوسیستم و تنوع زیستی جنگل‌های حرا است. در هنگام بالا آمدن آب دریا تنها تاج درختان پیدا است و زمانی که آب به عقب می‌رود تنه و ریشه‌های هوایی درختان پدیدار می‌شوند. این جنگل‌ها به آسانی در میان آب شور زندگی می‌کنند و ریشه‌ آن‌ها همچون صافی فقط آب مقطر و مقدار نمک مورد نیازی را که برای گیاه ضروری است به سلول‌های برگ می‌رسانند. در برخی موارد نمکی که پیش از اندازه جذب شده، با افتادن برگ‌ها دفع می‌شود.

منبع: mizboon.com

جنگل‌های حرا با وجود تنوع پایین پوشش گیاهی زیستگاهی مناسب برای جانوران از جمله پردگان دریایی مانند حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، گیلانشاه و کاکایی است. این پرندگان دریایی در هنگام عقب‌نشینی آب از موجودات زنده در گل و لای تغذیه می‌کنند. جنگل‌های حرا در تنگه خوران میان جزیره قشم و بندر خمیر است. جنگل‌های حرا به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده ملی ثبت شده‌اند و در فهرست بین‌المللی تالاب‌ها قرار دارد.

• آدرس جنگل‌های حرا: استان هرمزگان، جزیره قشم، حاشیه شمال غربی جزیره قشم، جنگل‌های حرا (مشاهده روی نقشه)

عکاس: نگین توکلی

در نزدیکی سواحل جنوبی جزیره قشم به هنگام بالا آمدن آب دریا، جزایر کوچک و مستقلی از قشم جدا و پدیدار می‌شوند که هنگام جزر دریا دوباره به جزیزه قشم متصل می‌شوند. در این منطقه علاوه بر این رخداد طبیعی که برای بسیاری از گردشگران جذاب و دیدنی است؛ پردگان مهاجر زیبایی نیز دیده می‌شود. جزایر ناز در فاصله ۲۰ کیلومتری روستای شیب دراز قرار گرفته است.

• آدرس جزایر ناز: استان هرمزگان، جزیره قشم، جزایر ناز (مشاهده روی نقشه)

یکی از زیباترین مناطق جزیره قشم که از ژئوسایت‌های پرطرفدار ژئوپارک جهانی آن نیز به حساب می‌آید دره ستارگان است. این دره که بر اثر فرسایش عوامل طبیعی همچون آب، باد و فشارهای وزنی در بخش‌های گوناگون طبقات زمین شکل گرفته است در زبان محلی به «استاله کفته» یعنی «ستاره افتاده» شهرت دارد. در گذشته مردم محلی بر این باور بودند که این دره بر اثر برخورد شهاب سنگی به زمین ایجاد شده است. دره ستارگان در نزدیکی روستای برکه خلف قرار دارد.

عکاس: نگین توکلی

در برخی بخش‌های دره ستارگان، ستون‌هایی سوزنی و باریک شکل گرفته‌اند که از دلایل شکل‌گیری آن می‌توان به حرکت چرخشی و سیلابی آب باران‌های فصلی در دیواره‌های قدیمی‌تر اشاره کرد. طبقات و لایه‌های این دره به‌دلیل فرسایش بسیار حساس و شکننده هستند. هرچند که به‌ظاهر یک‌پارچه و محکم باشند؛ ممکن است حتی تحمل وزن یک انسان روی طبقات آن وجود نداشته باشد. قدم گذاشتن روی طبقات آن اگر موجب ریزش لحظه‌ای نشود می‌تواند منجر به کاهش مقاومت لایه‌های سخت رویی و ایجاد شکست‌های ریز در ساختار آن و تخریب این میراث زمین‌شناختی در دراز مدت شود. بنابراین باید در حفظ و نگهداری این اثر طبیعی ارزشمند گام‌های مهم و جدی‌تری برداشته شود.

• آدرس دره ستارگان: استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای برکه خلف، دره ستارگان (مشاهده روی نقشه)

نویسنده: شقایق وحیدی

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: علیرضا جزی، منصور وحدانی)