موزه صنعتی تهران

تهران را با عنوان شهر موزه‌ها می‌شناسند. در هر گوشه شهر، بنایی تاریخی یا ساختمانی معاصر مجموعه ارزشمند یک موزه را در خود جای داده است. یکی از نام‌های کمتر شناخته شده، موزه صنعتی است. بنای تاریخی این اثر به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی تعلق دارد و میزبان مجموعه‌ای از آثار هنری ارزشمند است. با کجارو همراه باشید.

موزه صنعتی را با نام‌های دیگری نیز می‌شناسند؛ موزه ۱۳ آبان و موزه هلال احمر. این موزه پیش از انقلاب با عنوان موزه شیر و خورشید شهرت داشت. با قدمتی که به صد سال پیش بازمی‌گردد، بنای تاریخی هلال احمر امروزه میزبان آثاری پراهمیت از علی اکبر صنعتی است.

موزه صنعتی در سال ۱۳۲۴ با تلاش‌های عبدالحسین صنعتی زاده، پسر حاج علی اکبر صنعتی زاده (بنیادگذار پرورشگاه صنعتی کرمان) تاسیس شد و در سال ۱۳۲۵، کار خود را آغاز کرد.

در سال ۱۳۷۶، با آغاز پروژه ساخت متروی تهران موزه صنعتی تعطیل و ساختمان موزه نیز متحمل آسیب‌هایی شد. بار دیگر در سال ۱۳۸۶، ساخت متروی تهران و باز شدن یکی از درهای ایستگاه متروی امام خمینی (ره) زیر ساختمان موزه صنعتی باعث شد به‌دلیل احتمال ریزش ساختمان، این موزه به حالت تعطیل در بیاید.

پس از هفت سال تعطیلی و سه سال مرمت، موزه صنعتی در سال ۱۳۹۶ بازگشایی شد. این موزه از نادر بنا‌هایی است که از صفر تا ۱۰۰ آن مرمت شده و امروزه به‌عنوان یکی از دیدنی های تهران میزبان بازدیدکنندگان است.

موزه صنعتی در ضلع شمال غربی میدان توپخانه (میدان امام)، ابتدای خیابان فردوسی قرار دارد. برای دسترسی می‌توانید از متروی خطوط یک (کهریزک-تجریش) و دو (فرهنگسرا-صادقیه) استفاده کنید و در ایستگاه امام خمینی (خروجی خیابان فردوسی) پیاده شوید. مسافت باقی‌مانده از ایستگاه تا موزه کمتر از ۵۰۰ متر است. همچنین می‌توانید با استفاده از اتوبوس تندرو (BRT) خط یک (پایانه آزادی-چهارراه تهرانپارس) در میدان فردوسی پیاده شوید و مسیر باقی‌مانده (حدود دو کیلومتر) را در امتداد خیابان فردوسی پیاده طی کنید.

موقعیت جغرافیایی موزه صنعتی تهران روی نقشه

بنای موزه استاد متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی است که در دوران پهلوی به جمعیت شیر و خورشید سابق سپرده شد. در اصل این بنا به‌عنوان نخستین مرکز شیر و خورشید قلمداد می‌شود که به‌مدت پنج سال فعالیت‌ داشت. بنابراین از این منظر، بنای موزه نماد آغاز فعالیت‌های بشردوستانه هلال احمر محسوب می‌شود. این بنای تاریخی در ۲۴ آبان سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

«علی‌اکبر صنعتی» نقاش و مجسمه‌ساز و تنها هنرمند ایرانی است که دو موزه به نامش ثبت شده است؛ موزه صنعتی کرمان و موزه صنعتی تهران.

صنعتی یکی از مجسمه‌سازان قدیمی عصر جدید ایران است. وی شاگرد ابوالحسن‌خان صدیقی بود و در طول زندگی حرفه‌ای خود، موفق به ساخت نزدیک به ۱۰۰۰ نگاره و ۴۰۰ پیکره (مجسمه) شد. از صنعتی به‌عنوان یکی از نخستین پیکره‌تراشان و نگارگران سبک رئالیسم معاصر یاد می‌کنند.

نزدیک به ۶ هزار تابلو و بیش از هزار پیکره و تندیس گچی، سنگی و برنزی از شخصیت‌های علمی و ادبی ایران و تیپ‌های گوناگون اجتماعی در موزه استاد صنعتی نگهداری می‌شود. یکی از جالب‌ترین این تندیس‌ها، مجسمه گروهی از زندانیان سیاسی دوره قاجار است. این تندیس در مرکز موزه قرار دارد.

برخی از چهره‌های برجسته که می‌توان تندیس‌های آن‌ها را در موزه صنعتی تهران مشاهده کرد، شامل فردوسی، سعدی، مسیح مصلوب، دهخدا، کمال الملک، کریم‌خان‌زند، جواهر لعل نهرو، مهاتما گاندی، لویی پاستور، ملک‌الشعرای بهار، شاه عباس و نادرشاه افشار می‌شود.

علاوه بر مجموعه تندیس‌ها، موزه صنعتی دارای سالن تئاتر، شهر فرنگ، نمایشگاه تک چهره‌‌ها و موزه مردم‌شناسی است.

گالری عکس‌های موزه صنعتی تهران

«علی اکبری» مدیر موزه‌های جمعیت هلال احمر در مورد انتقاد برخی‌ها به نصب آسانسور در موزه استاد صنعتی تشریح کرده است:

افراد زیادی به این موزه می‌آیند که جانباز و معلول هستند ولی با موزه خاطره دارند و مشتاق هستند که از طبقه دوم هم بازدید کنند. از همین رو موزه استاد صنعتی اولین موزه‌ای است که در آن آسانسور نصب شده است. ضمن اینکه جمعیت هلال احمر اساسا نگاه انسانی دارد و موظف به پاسخگویی به معلولان است.

در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۵:۳۰ و در پنجشنبه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۲ می‌توانید از موزه صنعتی تهران بازدید کنید. این موزه در روزهای جمعه تعطیل است. بلیط (در سال ۱۳۹۸) بهایی معادل سه هزار تومان دارد و بازدید از موزه در هفته هلال احمر (۱۸ تا ۲۴ اردیبهشت ماه) رایگان است.

نویسنده: فاطمه رشیدی