خیابان سی تیر

خیابان سی تیر معروف‌ترین فود استریت تهران است که در نزدیکی مرکز شهر قرار دارد. این خیابان سنگ‌فرش از بهترین جاهای دیدنی تهران نیز به شمار می‌رود؛ زیرا به‌جز کافه و رستوران‌های خیابانی متنوع، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی قابل‌توجهی نیز در این خیابان قرار گرفته‌اند.

با توجه به موقعیت مکانی خیابان سی تیر در شهر تهران، بازدید از این خیابان و جاهای دیدنی آن برای گردشگران با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به‌سادگی میسر است. خیابان سی تیر در مناسبت‌های خاص در طول سال مانند شب سال نو، حال‌و‌هوای خاصی دارد و مملو از گردشگران می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این خیابان و جاذبه‌های آن، در ادامه با ما همراه شوید.

منبع عکس: سایت فیدیلیو، عکاس نامشخص

خیابان سی تیر یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های تهران است که آن را به‌عنوان نخستین مرکز غذاهای خیابانی (استریت فود) پایتخت می‌شناسند. این خیابان به‌جز دکه‌ها و کافه‌های خیابانی جاذبه‌های تاریخی برجسته‌ای نیز دارد. چند موزه و ساختمان مذهبی تاریخی با قدمت بیش از ۱۰۰ سال در خیابان سی تیر قرار گرفته‌اند. ساختمان‌های مذهبی در این خیابان به پیروان ادیان متفاوتی تعلق دارند. آتشکده، کلیسا و کنیسه یهودیان از مهم‌ترین بناهای مذهبی در خیابان سی تیر هستند که سبب شهرت این خیابان به نام «خیابان ادیان» شده‌اند.

خیابان سی تیر از شلوغ‌ترین مکان‌های گردشگری در شهر تهران به شمار می‌رود. وجود دکه‌های غذاهای خیابانی در این خیابان و فعالیت آن‌ها تا پاسی از شب سبب حضور گردشگران زیادی در این منطقه به‌خصوص شب هنگام می‌شود. در بسیاری از مناسبت‌های در طول سال مانند شب نوروز، این خیابان را آذین بندی می‌کنند و گروه‌های موسیقی خیابانی به اجرای برنامه در آن می‌پردازند. متاسفانه در طول سال‌های اخیر، برخی از واحدهای تجاری در خیابان سی تیر بدون مجوز بهداشت فعالیت می‌کردند که در حال حاضر از فعالیت آن‌ها جلوگیری کرده‌اند.

منابع عکس‌ها: خبرگزاری‌های مهر و برنا و صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر، عکاسان نامشخص

به‌طور میانگین روزانه در حدود ۳۰۰۰ نفر از گذر گردشگری سی تیر عبور می‌کنند. کتابخانه ملی ایران در گذشته در این خیابان قرار داشت؛ اما امروزه ساختمان آن به موزه علوم و فناوری تغییر کاربری داده است و کتابخانه ملی را به ساختمان دیگری انتقال داده‌اند.

خیابان سی تیر از محل تقاطع با خیابان امام خمینی آغاز می‌شود و تا تقاطع خیابان‌ جمهوری و در امتداد آن، میرزا کوچک خان ادامه دارد. این منطقه در محدوده طرح ترافیک پایتخت قرار گرفته است و خیابان‌های اطراف آن بسیار شلوغ و پرتردد هستند. اگر با وسیله نقلیه شخصی به این منطقه تردد کنید، برای پارکینگ خودرو ممکن است دچار مشکل شوید. خیابان سی تیر سنگ‌فرش است و پیاده روی در طول مسیر آن برای گردشگران زیادی جذابیت دارد.

منبع عکس: صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر، عکاس نامشخص

اگر در طول روزهای عادی هفته قصد بازدید از خیابان سی تیر را دارید، بهترین راه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. به این ترتیب شلوغی و ترافیک این منطقه زمان شما را از بین نمی‌برند و نیاز به دریافت مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک نیز نخواهید داشت.

ایستگاه‌های متروی امام خمینی و حسن آباد، نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها به خیابان سی تیر هستند. از ایستگاه مترو حسن آباد با پیاده روی کوتاه‌تر به این خیابان خواهید رسید. ایستگاه اتوبوس سی تیر نیز در خیابان امام خمینی و مقابل ورودی خیابان سی تیر قرار گرفته است. بسیاری از مسیرهای اتوبوس از میدان امام خمینی در این ایستگاه توقف دارند و میدان امام خمینی نیز دسترسی مناسبی با اتوبوس از سراسر تهران دارد.

• آدرس خیابان سی تیر: منطقه ۱۲ تهران، خیابان امام خمینی، بین میدان امام خمینی و میدان حسن آباد (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر

خیابان سی تیر پیش از انقلاب اسلامی با نام خیابان «قوام السلطنه» شناخته می‌شد که دلیل آن سکونت احمد قوام یکی از نخست وزیران دوران قاجار و پهلوی در این خیابان بود. پس از انقلاب نام خیابان قوام را با الهام از واقعه قیام سی تیر سال ۱۳۳۱ شمسی، به نام سی تیر تغییر دادند.

قدمت خیابان سی تیر به پیش از حکومت پهلوی می‌رسد و به‌دلیل وجود مریض خانه‌ای بزرگ در این خیابان، در گذشته دور از آن با نام خیابان مریض‌خانه یاد می‌کردند. این خیابان از تاریخی‌ترین و معروف ترین خیابان‌ های تهران به شمار می‌رود که در دوره‌های تاریخی مختلف، شاهد رویدادهای متفاوتی بوده است.

منبع عکس: صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر، عکاس نامشخص

شکل‌گیری استریت فودها در نقاط مختلف جهان پیشینه‌ای طولانی دارد و بسیاری از شهرهای اصیل با تمدن کهن سابقه غذاخوری‌های سیار خیابانی را داشته‌اند. در گذشته غذاهای خیابانی توسط دست‌فروشان آماده می‌شدند و ارزان قیمت بودند. نبود امکانات حرفه‌ای آشپزی برای فروشندگان غذاهای خیابانی، کیفیت این غذاها را به غذاهای خانگی نزدیک می‌کرد و اغلب آن‌ها بسیار ساده بودند. به مرور زمان و با گسترش گردشگری در تمام جهان غذاهای خیابانی به ابزاری برای آشنایی با فرهنگ بومی دیگر نقاط جهان تبدیل شد.

در سال‌های اخیر شهرداری تهران برای حفاظت از بافت تاریخی برخی مناطق قدیمی در شهر تهران و ایجاد فضای خاطره‌انگیز در خیابان‌های تاریخی پایتخت، تغییراتی در ظاهر این مناطق ایجاد کرد. در این راستا برخی خیابان‌ها سنگ‌فرش شدند یا عبور وسایل نقلیه در آن‌ها ممنوع شد. خیابان سی تیر یکی از این خیابان‌ها بود که در سال ۱۳۹۵ کف آن را سنگ‌فرش کردند و تصمیم به تغییر کاربری این خیابان به مرکز غذاهای خیابانی برای جذب گردشگران گرفتند.

منبع عکس: خبرگزاری شبستان، عکاس نامشخص

کافه‌ها و رستوران‌های خیابان سی تیر به‌صورت فودتراک هستند و انواع مختلف غذاهای خیابانی را به مشتریان خود ارائه می‌دهند. انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم نیز در این خیابان موجود هستند و در تمام روزهای سال گردشگران را به این منطقه جلب می‌کنند. بسیاری از علاقه‌مندان به تاریخ نیز در بازدید از موزه‌ها و ساختمان‌های خیابان سی تیر، زمانی را به اتراق در نیمکت‌های چوبی این خیابان و صرف نوشیدنی و غذا اختصاص می‌دهند.

بین فودتراک‌های ثابت در خیابان سی تیر برخی گاری‌های سیار نیز قرار گرفته‌اند که در هر فصلی از سال متناسب با آب و هوا خوراکی‌هایی مانند لبو و باقالی به گردشگران عرضه می‌کنند. فعالیت برخی از واحدهای غذایی در خیابان سی تیر به‌دلیل عدم رعایت مسائل بهداشتی ممنوع شده است و برخی واحدها پلمب شده‌اند؛ پس در زمان خرید از غذاخوری‌های سیار و ثابت این خیابان به رعایت موارد بهداشتی دقت کنید.

منبع عکس: سایت پینورست، عکاس نامشخص

در خیابان سی تیر امکان صرف انواع غذاهای فست فود و پیتزا را خواهید داشت. غذاهای خانگی و محلی مانند کباب ماهیتابه‌ای، کباب لقمه، سمبوسه، فلافل و ساندویچ‌های خانگی از دیگر غذاهای این خیابان هستند. اگر برای صرف دسر و نوشیدنی به این خیابان بروید نیز می‌توانید به کافه‌های خیابان سی تیر انواع کیک، تارت، دسر، چای، قهوه، بستنی و آب‌میوه‌های طبیعی را سفارش دهید.

در میان فودتراک‌های خیابان سی تیر برخی غرفه‌های بین‌المللی نیز وجود دارند که غذاهای هندی و مکزیکی پر ادویه به گردشگران ارائه می‌کنند. چرخ‌های دستی و گاری‌ها در گوشه و کنار این خیابان نیز خوراکی‌هایی مانند لبو، باقالی و شربت‌های گیاهی و خانگی دارند که برای صرف میان‌وعده‌های سبک می‌توانید از آن‌ها خرید کنید.

منبع عکس: صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر، عکاس نامشخص

بیشتر کافه و رستوران های خیابان سی تیر درون دکه‌های کوچک یا فولکس واگن‌های سیار قرار گرفته‌اند. این فودتراک‌ها در محل خود ثابت هستند و در طول سال جابه‌جا نمی‌شوند؛ اما برخی غذاخوری‌های این خیابان در طول سال تغییر کرده‌اند و جای خود را به کافه یا رستوران جدید داده‌اند.

بالای تمام دکه‌های خیابان سی تیر منوی کامل غذاهای هر غرفه به نمایش درآمده است و با گشت و گذاری کوتاه در طول این خیابان، امکان انتخاب غذای مورد نظر خود را خواهید داشت. از معروف‌ترین کافه‌های خیابان سی تیر با بیش از ۹۰ سال قدمت می‌توان به کافه گل رضاییه اشاره کرد. این کافه قدیمی در گذشته پاتوق بسیاری از شاعران و نویسندگان نامی ایران بود و امروزه نیز از در میان گستره وسیع کافه های تهران از طرفداران زیادی برخوردار است. کافه گل رضاییه بالاتر از موزه آبگینه قرار دارد.

از دیگر غذاخوری‌های معروف در خیابان سی تیر می‌توان فلافل فروشی آبادان سیتی و قاتوق کده را نام برد. برگر فروشی‌ها و دکه‌های پیتزا نیز از پرطرفدارترین مغازه‌های این خیابان هستند. انواع پیراشکی‌های گوشت، ساندویچ‌های تند محلی و هندی و ساندویچ‌های بین‌المللی نیز غرفه‌های مخصوص به خود را دارند.

خیابان سی تیر به‌جز کافه‌ها، رستوران‌های سیار و دکه‌های مناسب برای خوشمزه گردی، جاذبه‌های تاریخی برجسته‌ای را نیز در خود جا داده است که در طول مسیر آن قرار دارند. تنوع ساختمان‌ها و بناهای مذهبی در این خیابان بالا است و در گذشته پیروان این مذاهب در نزدیکی خیابان سی تیر ساکن بودند. بناهای تاریخی خیابان سی تیر را موزه‌ها، کلیساها و ساختمان‌های مذهبی دیگر تشکیل می‌دهند که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

منبع عکس: تهران ایمیج، عکاس نامشخص

موزه ایران باستان که با نام موزه ملی ایران نیز شناخته می‌شود، نخستین موزه رسمی ایران به شمار می‌رود. در این موزه بیش از ۳۰۰ هزار اشیای به دست آمده از دوران مختلف تاریخی در کشور ما به نمایش درآمده‌اند. اشیا و آثار تاریخی موزه ملی ایران در دو بخش موزه ایران باستان و موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی قرار دارند و شامل آثاری از دوران پارینه‌سنگی تا پیدایش نخستین تمدن‌ها در ایران و حکومت‌های پس از آن می‌شوند.

موزه ملی ایران در ابتدای خیابان سی تیر قرار دارد. بخش شرقی این موزه رو به محوطه میدان مشق و پیاده راه ملل است؛ اما در حال حاضر عبور و مرور به آن از خیابان سی تیر انجام می‌شود. ورودی و بنای این محوطه را با الهام از طاق کسری ساخته‌اند. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ایرنا، عکاس نامشخص

موزه آبگینه در خیابان سی تیر نخستین موزه شیشه و سفال در ایران است. این موزه در یکی از خانه های تاریخی تهران، متعلق به سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۰ شمسی قرار دارد که در گذشته متعلق به احمد قوام، نخست وزیر وقت ایران بود و خانه «قوام الدوله» نامیده می‌شد.

خانه قوام الدوله به مرور به ساختمان‌های سفارت مصر، سفارت افغانستان و بانک بازرگانی ایران تبدیل شد تا در نهایت در دوره پهلوی دوم با خریداری این ساختمان کاربری موزه را برای آن در نظر گرفتند. در طراحی موزه آبگینه از تلفیق معماری مدرن اروپایی و بناهای باستانی ایران استفاده کرده‌اند و نشانه‌هایی از معماری سرستون‌های تخت جمشید، کاخ تچر و کعبه زرتشت در نقش رستم در معماری این بنا به چشم می‌خورند. تزیینات داخلی این موزه با گچبری‌ها، منبت کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها نیز بسیار چشم‌نواز هستند. در موزه آبگینه پنج تالار وجود دارد که آثاری از دوره‌های مختلف تاریخی و باستانی ایران در آن‌ها به نمایش در آمده‌اند. در این موزه فروشگاهی برای خرید انواع محصولات و صنایع دستی سفال و آبگینه وجود دارد. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ایرنا، عکاس نامشخص

موزه علوم و فناوری از دیگر موزه‌های معروف در خیابان سی تیر است که در ساختمان قدیم کتابخانه ملی ایران قرار دارد. نخستین گالری این موزه در سال ۱۳۸۹ راه‌اندازی شد و بخش‌های مختلف آن در سال ۱۳۹۱ شمسی شروع به کار کردند. در این مجموعه آثاری تاریخی از دستاورد دانشمندان ایرانی در طول سالیان طولانی به نمایش درآمده‌اند. امروزه هفت گالری در موزه علوم و فناوری فعالیت می‌کنند. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ستاد گردشگری شهرداری تهران، عکاس نامشخص

ساختمان کنیسه حییم در سال ۱۲۹۲ شمسی در خیابان سی تیر به دست استاد عزیز معمار ساخته شد. این بنا محل عبادت یهودیان در ایران بود و خیابان‌های اطراف آن نیز محل زندگی این شهروندان به شمار می‌رفت.

در ورودی کنیسه حییم آبی‌رنگ است و نام این ساختمان به زبان‌های عبری و پارسی روی آن به چشم می‌خورد. محوطه داخل این مجموعه حیاطی باصفا با درختان بلند و حوض قدیمی دارد. در مجموعه کنیسه حییم سرداب و آب‌انبار نیز به چشم می‌خورند که روزگاری پناهگاه مهاجران جنگ زده بوده‌اند. در معماری بنای کنیسه حییم سبک دوره قاجار به چشم می‌خورد. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: خبرگزاری برنا، عکاس نامشخص

آتشکده آدریان تنها ساختمان آتشکده زرتشتیان در تهران است و قدمت آن به سال ۱۲۹۳ شمسی می‌رسد. آتش این عمارت را از آتشکده یزد به تهران منتقل کردند. عمارت آتشکده آدریان از سنگ مرمر ساخته شده است و ستون‌هایی با سر گاو در آن به چشم می‌خورند که در دین زرتشت نماد آفرینش به شمار می‌روند.

در حال حاضر مراسم زرتشتیان تهران در مناسبت‌های مختلف در این ساختمان برگزار می‌شوند و علاقه‌مندان به بازدید از بناهای مذهبی می‌توانند در طول هفته از این آتشکده بازدید کنند. مدرسه فیروز بهرام که مرکز آموزش زرتشتیان است، در جوار ساختمان آتشکده آدریان قرار دارد. (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ستاد گردشگری شهرداری تهران، عکاس نامشخص

کلیسای انجیلی پطروس با قدمت بیش از ۱۴۰ سال، از دیگر بناهای تاریخی و مذهبی در خیابان سی تیر است که مورد توجه مسیحیان قرار دارد. در معماری این بنا نیز تلفیقی از سبک مدرن غربی و اصیل ایرانی به چشم می‌خورد. ساختمان کلیسای انجیلی مستطیل‌شکل است و محرابی ذوزنقه‌ای شکل دارد.

در تزیینات داخلی کلیسای انجیلی گچبری‌های زیبا به چشم می‌خورند. این کلیسا دو ورودی غربی و یک ورودی شرقی دارد و دو بنای دیگر در محوطه بیرونی آن قرار گرفته‌اند. به‌دلیل برگزاری مراسم کره‌ای‌ها در طول سالیان اخیر در این کلیسا، از کلیسای انجیلی با نام کلیسای کره‌ای‌ها نیز یاد می‌کنند. (مشاهده روی نقشه)

سر در باغ ملی، منبع عکس: مجله دلتا، عکاس نامشخص

به‌جز جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی خیابان سی تیر، جاهای دیدنی دیگری نیز در نزدیکی این خیابان قرار دارند که در مسیر دسترسی به خیابان سی تیر می‌توانید زمانی را به بازدید از این جاذبه‌ها اختصاص دهید. از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی اطراف خیابان سی تیر می‌توان به میدان حسن آباد، سر در باغ ملی، میدان مشق، موزه ارتباطات، پارک شهر و موزه عبرت اشاره کرد.

منبع عکس: ایرنا، عکاس نامشخص

خیابان سی تیر از جاهای دیدنی شبانه تهران به شمار می‌رود؛ بنابراین، یکی از بهترین زمان‌ها برای بازدید از آن، شب‌های طولانی تابستان است. گشت‌وگذار شبانه میان کافه‌ها و غذاخوری‌های خیابان سی تیر حال و هوای خاصی دارد و گردشگران زیادی در طول تابستان‌، بارها برای گردش شبانه به این خیابان می‌روند.

در بسیاری از مناسبت‌ها و جشن‌ها در طول سال، مانند اعیاد مذهبی، شب سال نو و روزهای نوروز، تزیینات و برنامه‌های خاصی در خیابان سی تیر انجام می‌شوند که رونق دوچندان به این خیابان می‌بخشند. در طول بهار و تابستان نیز جشنواره‌های متنوعی در خیابان سی تیر برپا هستند که طرفداران زیادی دارند.

برای بازدید از جاذبه‌های تاریخی در خیابان سی تیر باید پیش از غروب خورشید و در ساعت‌های نخست روز به این خیابان بروید. به خاطر داشته باشید که ساعت کاری موزه‌ها و بناهای تاریخی در مناسبت‌های خاص و تعطیلات رسمی تغییر می‌کنند؛ پس از سایت رسمی این موزه‌ها و بناها از فعالیت محل مورد نظر خود در روزهای خاص اطمینان حاصل کنید.

برای بازدید از جاهای تاریخی سی تیر فصل‌های پاییز و زمستان مناسب هستند؛ زیرا این زمان از سال فصل خلوت گردشگری است و فرصت بازدید از بخش‌های مختلف این ساختمان‌ها را در آرامش خواهید داشت.

منبع عکس: صفحه اینستاگرام گذر گردشگری سی تیر

در بازدید از خیابان سی تیر با رعایت برخی نکات امکان لذت بیشتری از گشت‌وگذار در این خیابان خواهید داشت. آشنایی با ظرفیت‌های گردشگری این خیابان با توجه به سلیقه شما نیز، در صرفه‌جویی زمان به شما کمک می‌کند.

• خیابان سی تیر در محدوده طرح ترافیک تهران قرار دارد.
• برای سفارش غذا در خیابان سی تیر نخست در طول این خیابان قدم بزنید تا با تنوع غذاها آشنا شوید.
• برای سفارش غذا و انواع خوراکی از گاری‌ها و ون‌های خیابانی به رعایت نکات بهداشتی توجه کنید.
• برای صرف غذا شب‌ها و برای بازدید از موزه‌ها و جاهای تاریخی صبح‌ها زمان‌های مناسبی هستند.
• برای بازدید از موزه و ساختمان مورد نظر خود ساعت کار این مکان‌ها را استعلام کنید. بیشتر موزه‌های خیابان سی تیر تا پنج عصر باز هستند؛ اما بناهای مذهبی این خیابان ساعت کاری متفاوت دارند.
• برخی ساختمان‌های مذهبی در خیابان سی تیر در روزهای خاصی فعالیت می‌کنند. به‌طور مثال، آتشگاه آدریان تنها در روزهای دوشنبه و چهارشنبه پذیرای گردشگران است.
• امکان بازدید از کنیسه حییم در حال حاضر (زمستان ۱۴۰۰) وجود ندارد.
• محیط خیابان سی تیر برای ثبت عکس‌های یادگاری مناسب است. پس اگر به عکاسی علاقه دارید، دوربین خود را فراموش نکنید.

در این مقاله به معرفی خیابان سی تیر، معروف‌ترین فود استریت تهران پرداختیم. شما نیز می‌توانید از تجربه‌های بازدید از جاهای دیدنی این خیابان و گشت‌وگذار میان کافه و رستوران های خیابان سی تیر در ادامه به ما و سایر کاربران کجارو بگویید.

نویسنده: مینا بهزادی‌منش