آتشكده الزین طارم

طارم در استان زنجان، به شهر آتشکده‌ها شهرت دارد. این شهر تاریخی حدود پنج آتشکده را در دل خود جای داده است؛ این موضوع می‌تواند چنین مفهومی را القا کند که طارم در دوره باستانی ایران، دارای جمعیت زرتشتی کثیری بوده است. آتشکده الزین که یکی از جاهای دیدنی طارم به شمار می‌رود، از جمله مهم‌ترین آتشکده‌های این شهر است.

• آدرس:‌ استان زنجان، شهرستان طارم، بخش چورزق، روستای الزین (مشاهده در نقشه)

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: رضا محمدی

آتشکده الزین از جاهای دیدنی طارم به شمار می‌رود که قدمت آن به دوران باستان بازمی‌گردد. این اثر در شهرستان طارم، بخش چورزق، روستای الزین واقع شده است و در تاریخ اول مهر ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۹۸۵ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسیده است.

برای دسترسی به آتشکده الزین، از سمت شهر زنجان وارد مسیر گیلوان شوید و سپس به‌سمت طارم حرکت کنید. روستای الزین در این مسیر و بین دو روستای دستجرد و تشویر واقع شده است.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: رضا محمدی

قدمت آتشکده الزین به دوره ساسانیان می‌رسد. این بنا در زمان ساسانیان مقدس بود و به‌عنوان عبادتگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت. آتشکده الزین با گذشت زمان و به‌خصوص بعد از زلزله سال ۱۳۶۹ در طارم، هنوز هم پابرجا مانده و این نشان‌دهنده استحکام مواد و مصالح به کار رفته در چهارطاقی است.

چهارطاقی یا آتشکده الزین طبق گفته منابع مربوط به آن، از چهارطاقی‌هایی محسوب می‌شود که با کارویژه آتشکده ساخته شده است و اثرات روشن کردن آتش در آن هنوز به‌چشم می‌خورد. در ایران چهارطاقی‌های بسیاری وجود دارد که از دوره ساسانیان برجای مانده‌اند و کارکرد آن‌ها اغلب، محل برگزاری مراسم‌های مذهبی بود. بناهای چهارطاقی در سکه‌های شاپور اول به‌صورت ستونی بزرگ و چهار ضلعی نمایش داده شده است.

عکس‌ از وب‌سایت بلد |‌ عکاس: TARZAN

آتشکده الزین امروزه از سمت شرق به خانه‌های روستایی و از شمال و غرب به گورستان قدیمی و تپه ماهورها و بلندی‌ها منتهی می‌شود. معماری آتشکده الزین چهارگوش و به‌صورت چهارطاقی است که محلی برای عبادت و نیایشگاه و انجام امور مذهبی دین زرتشت محسوب می‌شد.

آتشکده الزین از سنگ و گچ ساخته شده است و با طراحی ساده، در ظاهر شباهت بسیاری به دیگر چهارطاقی‌های ایران دارد. این بنا شامل یک فضای چهارگوش است و ضلع‌های بنا با ابعاد تقریبا ۴٫۵ در ۴٫۵ متر، پلانی مربع‌شکل دارد. فضای اصلی بنا از چهارطاق تقریبا هم‌شکل و هم‌اندازه ساخته شده و هر چهار طاق، دارای قوس جناغی تند است که بلندی آن طاق‌ها از کف بنا به دو متر می‌رسد. در ساخت این بنا از مصالحی مثل لاشه سنگ و ملاط آهک استفاده کرده‌اند. روی اتاق مربع، گنبد کوچک تک‌پوش قرار دارد که به‌صورت نیم‌دایره است. دیوارهای داخلی آن نیز دارای اندود گچی هستند.

عکس‌ از وب‌سایت بلد |‌ عکاس: TARZAN

• در سال‌های اخیر برای محافظت از آتشکده الزین، اطراف آن را حصار کشیده‌اند؛ بنابراین از تلاش برای عبور از حصارها خودداری کنید.
• اطراف آتشکده الزین امکانات رفاهی خاصی وجود ندارد و مسیر دسترسی به آن خاکی است.
• هنگام بازدید از آتشکده الزین، در حفظ محیط زیست کوشا باشید.
• پس از بازدید از آتشکده الزین، از روستای الزین نیز دیدن کنید.
• بازدید از آتشکده الزین رایگان است.

• آدرس:‌ استان زنجان، شهرستان طارم، بخش چورزق (مشاهده در نقشه)

روستای شیت از مناطق نمونه گردشگری استان زنجان محسوب می‌شود که از آب‌و‌هوای مطبوع و طبیعت بکر برخوردار است. غار طبیعی، رودخانه دائمی، چشمه‌سارهای فراوان، قلعه و امامزاده، از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های این روستای تماشایی هستند. انواع باغ‌های میوه در این روستا وجود دارد که فرصت مناسبی را برای خرید به گردشگران عطا می‌کنند.

• آدرس:‌ استان زنجان، شهرستان طارم، روستای پیرچم (مشاهده در نقشه)

آتشکده پیرچم در جنوب روستایی به همین نام و بر فراز تپه‌ای مشرف به رودخانه قزل‌اوزن واقع شده است. قدمت این بنا به دوره ساسانی باز می‌گردد؛ اما عده‌ای از مردم بر این تصورند که این بنا مربوط به دوره اسلامی بوده و کاربری آرامگاهی داشته است. این آتشکده که ۱۶ مترمربع مساحت دارد، از سنگ و ملاط ساروج ساخته شده است.

نویسنده: زهرا آذرنیوش/ پوریا محمدی پیوند