روستای مریان

روستای ییلاقی مریان یکی از جاهای دیدنی تالش به حساب می‌آید که به‌لطف آب و هوای خنک در ماه‌های گرم سال، به مقصد گردشگری بسیاری از ایرانی‌ها تبدیل شده است. این روستای زیبا محل سکونت نیاکان تالش بوده است و جزو مناطق با ارزش باستانی محسوب می‌شود. گورستان تاریخی، کاخ سردار امجد و حمام مریان از جمله جاذبه‌های گردشگری روستا هستند.

آدرس: استان گیلان، تالش (نمایش روی نقشه)

روستای مریان از توابع بخش مرکزی شهرستان تالش است که در ۳۷ کیلومتری شمال غربی هشتپر و ۱۴۳ کیلومتری رشت قرار دارد. مریان از شمال به روستای ناوان، از شرق به روستای سیناهونی، از جنوب به اراضی جنگلی و از غرب به روستای آق اولر محدود می‌‌شود و از طریق شهر هشتپر با جاده‌‌ای هموار و دیدنی در دسترس است. این روستا از سمت جنوب به مناطق جنگلی می‌رسد و می‌توان در کنار دیدن روستای مریان از مناظر زیبای جنگل نیز لذت برد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما فرود)

برای اینکه از تهران راهی روستای مریان شوید؛ ابتدا باید سفر خود را از آزادراه کرج-قزوین آغاز کنید و سپس به‌سمت رشت بروید. در ادامه با عبور از فومن، صومعه‌سرا، پره سر و اسالم، به‌طرف تالش حرکت کنید. از تالش تا روستای مریان حدود ۳۰ کیلومتر دیگر در پیش دارید.

روستای مریان در میان گردشگران با جنگل‌های انبوه و طبیعت کم‌نظیرش شناخته می‌شود؛ روستایی کوهپایه‌‌ای که ۱,۰۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب و هوای آن در زمستان‌‌ها سرد و در تابستان‌‌ها معتدل است. به همین دلیل این روستا از جاذبه‌های گردشگری استان گیلان محسوب می‌شود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا یعقوبی)

مردم روستای مریان به زبان‌‌های آذری و تالشی سخن می‌‌گویند و مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. اقتصاد روستا بر پایه فعالیت‌‌های زراعی، باغداری، دامداری و صنایع دستی استوار است. گندم مهم‌‌ترین محصول دیمی این منطقه به حساب می‌آید و توتون، ذرت، سیب‌‌زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی آن هستند. زردآلو، سیب، به و گلابی نیز جزو محصولات باغی محسوب می‌شوند. همچنین مردم روستا، به‌ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می‌‌کنند.

پوشاک غالب مردم روستای مریان، لباس‌‌ های محلی مشابه لباس‌‌های تالشی است. مردان از کلاه، شلوار، پیراهن جلو بسته با یقه هفت یا بسته، نیمه‌تنه یا جلیقه پشمی، شال و دستکش (در فصول سرد سال) استفاده می‌‌کنند. زنان روستا مانند زنان تالشی لباس می‌پوشند که شامل پیراهن بلند با دامن پرچین، جلیقه با رنگ تیره، پیژامه طرح‌‌دار و روسری‌‌های رنگی و منقش هستند. استفاده از پارچه‌‌های رنگی و روشن، ویژگی پوشاک زنان روستا محسوب می‌شود. کودکان روستای مریان نیز از پوشاک محلی و معمولی استفاده می‌‌کنند. از انواع غذاهای محلی روستا می‌‌توان به آبگوشت شوربا، آبگوشت قورمه، انواع آش مانند ترش آش و آش رشته و انواع غذاهای محلی همراه با برنج و ماهی اشاره کرد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما فرود)

جشنواره سوارکاری و کشتی مردان، هر ساله در مناطق ییلاقی روستا برگزار می‌‌شود و در میان جوانان طرفداران بسیاری دارد. از بازی‌‌های محلی روستای مریان می‌‌توان به «قئیش گوتورمک» یا «قئیش چکدی»، «بورک قاچدی»، «خاله خاله» و «چیلینگ آقاج» اشاره کرد که اکثرا به‌طور گروهی و توسط کودکان روستا انجام می‌‌شود. مراسم عید نوروز نیز در این روستا همانند سایر نقاط ایران جریان دارد. روز سلطان، دروزه، ۴۵ نوروز و بنجک از جمله مراسم ویژه فصل بهار هستند و همین طور در شب یلدا رسوم «یوله چله»، «قصه چله» و «سیومو» برگزار می‌‌شوند. مراسم بند آوردن باران و کوبیدن بر ظرف مسی برای رفع ماه‌گرفتگی و خورشیدگرفتگی از آیین‌‌ها و رسوم مردم روستای مریان است.

برگزاری اعیاد مذهبی و عزاداری‌‌های ماه محرم نیز در روستا رواج دارد. نوای نی چوپانان و آوازهای محلی تالشی، شور و حال خاصی به مراسم و جشن‌‌های مختلف مردم می‌‌بخشند. اجرای ترانه‌‌های عاشقی به زبان آذری، به‌ویژه در مراسم عروسی روستا متداول است. سرنا و دهل سازهای محلی این روستا هستند که در اجرای برخی آوازها و رقص‌‌های محلی نواخته می‌‌شوند.

عکاس: سپهر حقیقی

چشم‌‌انداز رودخانه پرآب گرگان‌رود، ارتفاعات پیرامون روستا، جنگل‌‌های انبوه و سرسبز و هوای مه‌‌آلود، تصویری رویایی پیش روی گردشگران روستای قرار می‌دهند. مراتع سرسبز و مزارع طلایی گندم همچون کمربند درخشانی گرداگرد روستای مریان را در برگرفته‌‌اند. باغ‌‌های انبوه و پربار میوه از دیگر جاذبه‌‌های طبیعی این روستا هستند.

گورستان باستانی روستای مریان، از سکونت دیرینه اقوام تالشی در این روستا حکایت دارد؛ به‌خصوص که به‌عنوان بزرگ‌ترین گورستان پیش از تاریخ ایران، در عرصه‌‌ای به مساحت ۴۰۰ هکتار در مناطق ییلاقی مریان، آق اولر و تندبین گسترده شده است. این گورستان گواه تمدن عظیم این منطقه در دوران‌‌های گذشته محسوب می‌شود که تا اوایل دوران اسلامی تداوم داشته است. گورهای آن به‌صورت سه طبقه دخمه‌‌ای سنگ‌چین شده و با لوازم مورد نیاز زندگی مردگان کشف شده‌‌اند.

یکی دیگر از آثار تاریخی موجود در این روستا، کاخ‌های ییلاقی سردار امجد هستند؛ مجموعه‌ای که روزگاری مرکز قدرت در منطقه بود. بخش‌های مختلف این مجموعه شامل خان‌نشین محل استقرار خان و خاندان و نزدیکان، قراول‌خانه محل استقرار نظامیان و اصطبل می‌شود. متاسفانه اصطبل آن در دوره مشروطه به آتش کشیده شد. کاخ‌های ییلاقی سردار امجد در دو ساختمان جداگانه بنا شده و خان‌نشین آن نیز به‌صورت دو‌ طبقه است. هنوز یکی از بناهای آن مخروبه مانده؛ اما بخش دیگری از این بنا تا حدودی تعمیر و مرمت شده است. هم اینک از این کاخ به‌عنوان پایگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استفاده می‌شود.

منبع عکس: ویکی پدیا (عکاس: M.Aqarabi)

حمام مریان با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از جاذبه‌های گردشگری تالش است و در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ هجری شمسی به‌‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده. مصالح به کار رفته در ساخت حمام شامل خشت، ملاط، گچ و سنگ می‌شود. حمام مریان به دستور نصر الله خان (سردار امجد)، توسط معماری از کشور آلمان روی زمین شیب‌دار و در فضایی به مساحت ۱۳۱ متر مربع ساخته شد. در بعضی قسمت‌‌های حمام، آثاری از کاشی‌‌های تزیینی و نقاشی دیواری به جا مانده بود که تقریبا تمام آن‌‌ها به سرقت رفته‌اند.

در طی چند سال گذشته مرمت‌های لازم و محوطه‌سازی داخل عرصه و بیرون عرصه حمام از محل اعتبارات استانی انجام شده‌ است. از آنجا که این بنا در منطقه کوهستانی قرار دارد و نگهداری از آن بسیار هزینه‌بر بوده است؛ طی جلسه کمیته فنی و کاربری بناهای تاریخی در کشور در مرداد سال ۱۳۹۹ هجری شمسی مقرر شد این بنا با کاربری کافه-موزه به بخش خصوصی واگذار شود.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محمدرضا یعقوبی)

معماری روستای مریان به‌دلیل استقرار در ناحیه‌ای کوهستانی، با روستاهای جلگه‌‌ایاستان گیلانتفاوت دارد. سقف چوبی خانه‌‌ها، لاته‌کوبی است و درهای ورودی و پنجره‌‌ها، برای جلوگیری از سرما کوچک هستند. در ساخت خانه‌‌های قدیمی از مصالح بومی مانند سنگ، ملاط کاهگل و چوب استفاده شده است؛ گرچه پس از زلزله‌ سال ۱۳۶۹ هجری شمسی، اکثر خانه‌‌ها با استفاده از مصالح جدید، سیمان، آجر و تیرآهن ساخته شده‌اند. اتاق‌‌های خواب و پذیرایی، آشپزخانه، سرویس بهداشتی، انبار و طویله نیز مشابه اکثر خانه‌‌های روستایی دیگر هستند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نیما فرود)

یکی از گزینه‌های پیش روی شما، اجاره خانه از مردم محلی روستا است. علاوه بر این، می‌توانید در طبیعت کمپ بزنید. با این حال، مریان در فاصله کمی از تالش قرار دارد و در مدت‌زمان کوتاهی می‌توانید خود را به شهر تالش برسانید که مراکز اقامتی متعددی در آن فعالیت می‌کنند.

عکاس: سپهر حقیقی

• بهار و تابستان بهترین زمان سفر به روستای مریان هستند.
• پس از بازدید از جاذبه‌های روستای مریان می‌توانید به روستای آق اولر بروید که در همان نزدیکی قرار دارد و از حسینیه و مسجد شیرخان و قبر پیرعلی دیدن کنید که مردم آن را شفادهنده می‌دانند.

نویسنده: سپهر حقیقی/ بازنویسی: صدیقه شجاعی