موزه جنگ (خانه تیمورتاش)

تهران را با عنوان شهر موزه‌ها می‌شناسند، از موزه‌های تخصصی گرفته تا موزه‌های ملی. برخی از این موزه‌ها در بناهای تاریخی جای گرفته‌اند و بدین ترتیب بازدید از آن‌ها، یک تیر و دو نشان است. موزه جنگ نیز یکی از موزه‌های تخصصی در پایتخت است. این موزه در بنایی تاریخی به نام خانه تیمورتاش برپا شده است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. با کجارو همراه باشید.

ساختمان موزه جنگ که با نام خانه تیمورتاش شهرت دارد، از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود. این موزه در ضلع شمال غربی مجموعه کاخ‌های باغشاه قرار دارد و حدود ۱۶۰ سال قبل، در دوره قاجاریه ساخته شده است. در معماری عمارت تیمورتاش می‌توان تلفیقی از سه نوع معماری ایرانی، روسی و هندی را مشاهده کرد. بدنه اصلی عمارت متعلق به زمان ناصرالدین شاه قاجار است که در طول دوران‌های مختلف دستخوش تغییراتی شده است.

این موزه در خیابان کارگر جنوبی، میدان پاستور و رو‌به‌روی مترو میدان حر در داخل دانشگاه جنگ قرار دارد. بهترین راه دسترسی استفاده از مترو است. ایستگاه متروی میدان حر در خط دوم (فرهنگسرا-صادقیه) رو‌به‌روی مجموعه قرار دارد. برای استفاده از خودروی شخصی، از سمت میدان باستان می‌توانید به مجموعه دسترسی داشته باشید. برای این منظور در نظر بگیرید که این منطقه در طرح ترافیک تهران واقع شده است. همچنین برای پارک خودرو ممکن است به مشکل بربخورید.

موقعیت جغرافیایی موزه جنگ روی نقشه

بعد از انقراض سلسله قاجار و روی کار آمدن رضاشاه، «عبدالحسین تیمورتاش» که به‌عنوان وزیر دربار تعیین شده بود، این عمارت را از سردار محتشم بختیاری خریداری و به‌عنوان محل سکونت در آن زندگی کرد. با مورد غضب قرار گرفتن تیمورتاش و دستور قتل وی در روز نهم مهرماه سال ۱۳۱۲، اموال و املاک او مصادره شد و این عمارت که به‌طور خاص موردتوجه رضاشاه قرار داشت، برای تاسیس دانشگاه جنگ به ارتش واگذار شد.

در سال ۱۳۱۲ معماری به نام «کریم طاهرزاده بهزاد» جهت احداث ساختمان دانشگاه جنگ در جوار عمارت کلاه فرنگی مشغول به کار شد و ساختمان دانشگاه با اهتمام وی به اتمام رسید. پس از اتمام کار ساختمان دانشگاه جنگ و افتتاح آن، از عمارت کلاه فرنگی به‌عنوان ساختمان فرماندهی دانشگاه جنگ استفاده می‌شد که این روند تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ادامه یافت. این عمارت در سال ۱۳۷۳، توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۱۱۹۷ ثبت شد.

در سال ۱۳۹۵ ساختمان فرماندهی دانشگاه جنگ به محلی جدید منتقل و با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری تهران، «موزه جنگ» در عمارت تیمورتاش رسما افتتاح و درهای آن به روی مردم، جهت بازدید گشوده شد.

خانه تیمورتاش، از خانه های تاریخی تهران، در دو طبقه ساخته شده است و علاوه بر آن‌، زیرزمین نیز دارد. ارتفاع در طبقات این ساختمان متفاوت است. نمای آجری بنا به شکلی استادانه اجرا شده است.

همچنین آینه‌کاری‌های نفیس که در سقف تالار اصلی کار شده‌اند، قابل‌توجه است. گچبری‌های ظریف و زیبایی نیز در سرستون‌ها و سایر بخش‌های بنا وجود دارد. درها و پنجره‌های چوبی نیز با وجود فرم‌ها و اشکال خاص خود، جلوه زیبایی به این بنا داده‌اند.

محوطه بیرونی شامل فضای سبز می‌شود که در قسمت‌هایی از آن ماشین‌ها و هوابردهای جنگی قرار داده شده‌اند. همچنین تعدادی درخت به نشانه دوستی با دیگر کشورها در محوطه جای گرفته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به درخت دوستی با ایتالیا، عمان، جمهوری آذربایجان، عراق و پاکستان اشاره کرد.

در این طبقه می‌توان از سلاح و ادوات جنگی دیدن کرد که به دوره‌های صفویه، قاجار و پهلوی تعلق دارند. این ادوات از سازه‌های کشورهایی همچون آلمان، انگلستان، شوروی و ایتالیا هستند. از جمله برخی از آن‌ها می‌توان به باروت‌دان، ذره‌بین نقشه‌خوانی، دوربین جنگی، هفت‌تیر، کلت، مسلسل و موشک‌های آر‌پی‌جی اشاره کرد.

این طبقه از نظر معماری زیباتر از طبقه اول است. سقف دیدنی این طبقه در کنار آیینه‌کاری‌های دیدنی بر جذابیت آن افزوده‌‌اند. همچنین پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی حال‌و‌هوایی دل‌انگیز به آن داده‌اند. سردیس‌هایی از شهدای مشهور ایران از قبیل عباس بابایی، ابراهیم همتی و سرلشکر فلاحی در طبقه دوم جای گرفته‌اند.

در زیرزمین خانه تیمورتاش آب‌انباری قدیمی واقع شده است که آن را با نورپردازی جلوه‌ای دیگر داده‌اند. همچنین کافه‌ای کوچک در زیرزمین قرار دارد.

روزهای دوشنبه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ و جمعه‌ها از ساعت ۹ تا ۱۸ به‌صورت رایگان می‌توانید از موزه جنگ بازدید کنید. دسترسی به طبقه دوم تنها با استفاده از پله ممکن است و برای بازدیدکنندگان ویلچردار، مسیر مخصوصی در نظر گرفته نشده است. امکان عکاسی در موزه جنگ وجود دارد.

نویسنده: فاطمه رشیدی