کوه سبلان

ایران روی کمربندهای کوهستانی قرار گرفته است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان در هر ناحیه از این سرزمین، کوهستان‌های بسیاری را مشاهده کرد. منطقه‌های شمال و شمال‌غربی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و نمادهای خاص خود را دارند. سبلان، کوه همیشه سفید ایران، یکی از مناطق کوهستانی ایران است که طبیعت زیبایی دارد.

• آدرس: استان اردبیل، ۳۵ کیلومتری شهر اردبیل، ۲۵ کیلومتری شهرستان مشگین شهر (مشاهده در نقشه)

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: کریم ایرانی

کوه سبلان از جاهای دیدنی مشگین شهر به شمار می‌رود و در استان اردبیل، ۳۵ کیلومتری شهر اردبیل، ۲۵ کیلومتری شهرستان مشگین شهر قرار دارد.

• مسیر اول: برای دسترسی به مسیر صعود شمالی قله سبلان، باید از شهر لاهرود در جاده اردبیل به مشگین‌ شهر، جانب جنوب بروید تا به آبگرم شابیل برسید. از آبگرم شابیل می‌توانید با خودرو خود را به پناهگاه سبلان برسانید. همچنین لندرورهای کرایه‌ای برای این مسیر وجود دارد. اگر هم ترجیح می‌دهید کمی بیشتر ورزش کنید، می‌توانید مسیر را پیاده بروید. طی مسیر با ماشین حدود نیم ساعت و به‌صورت پیاده چهار تا پنج ساعت طول می‌کشد.
• مسیر دوم: برای دسترسی به مسیر صعود جنوبی سبلان، باید از پیست اسکی آلوارس حرکت خود را آغاز کنید. این پیست از سرعین حدود ۳۰ کیلومتر فاصله دارد و مسیر آن آسفالت است. حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر پیش از رسیدن به پیست آلوارس، راهی شوسه در سمت چپ به چشم می‌خورد که به عشایر تعلق دارد و در امتداد کوه بالا می‌رود. این مسیر را می‌توانید با ماشین شاسی‌بلند یا به‌صورت پیاده طی کنید تا به محل چای گوزی برسید. اولین چادر عشایر در این محل واقع شده است. طی مسیر با ماشین حدود ۲۰ دقیقه و به‌صورت پیاده حدود دو ساعت به طول می‌انجامد.
• مسیر سوم: برای دسترسی به مسیر صعود غربی کوه سبلان، در مسیر تهران به مشگین شهر، خود را به سه‌راهی لاهرود برسانید. از آنجا باید به‌سمت آبگرم شابیل حرکت کنید. با هماهنگی قبلی می‌توانید برای طی این مسیر از لندرورهای محلی استفاده کنید. پس از شابیل، وارد جاده‌ای خاکی شوید تا به دریاچه قارا گول برسید. مسیر صعود از این نقطه آغاز می‌شود.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: مهدی شمشیری

سبلان یا به ترکی آذربایجانی «ساوالان»، با ارتفاع ۴,۸۱۱ متر پس از قله دماوند و علم کوه، سومین قله بلند ایران به شمار می‌رود. آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت زیبا و منحصربه‌فرد و وجود یخچال‌ها و برف دائمی که موجب تاسیس پیست اسکی آلوارس شده است، از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های این ناحیه هستند. قله سبلان که در زبان تالشی با نام «سلفون» شناخته می‌شود، با شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبیعی ملی کشور ثبت شده است. سند مالکیت این کوه از ارتفاع بالای ۳,۶۰۰ متری قله به وسعت ۶,۲۰۰ هکتار، در اختیار سازمان حفاظت از محیط زیست قرار دارد.

تقریبا می‌توان گفت صعود به ارتفاعات این کوه یا استفاده از چشمه‌های آب گرم، بهترین کارهایی است که در سفر به سبلان می‌توان انجام داد. ازاین‌رو، گردشگران و کوهنوردان بسیاری در تمام ایام سال به این کوهستان سفر می‌کنند.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: محمد جهان‌بخشی

طبق باور برخی از مردم بومی، کوه سبلان محل بعثت زرتشت (پیامر ایران) محسوب می‌شود؛ حتی در کتاب «چنین گفت زرتشت»، اثر مشهور نیچه، اشاره‌ای به پایین آمدن زرتشت از کوه سبلان شده است؛ به همین دلیل، این مکان از تقدس خاصی در میان مردم منطقه و به‌خصوص بومیان و عشایر برخوردار است؛ حتی برخی اعتقاد دارند که مقبره این پیامبر باستانی نیز در همین کوهستان واقع شده است.

سبلان کوهی آتشفشانی و غیرفعال است که از دره قره‌سو در شمال غرب اردبیل شروع می‌شود و در سمت شرقی غربی تا کوه قوشاداغ امتداد دارد. مخروط آتشفشانی چینه‌ای سبلان را گدازه‌های سطحی به وسعت ۱,۲۰۰ کیلومتر مربع اشغال کرده است.

سبلان درمجموع سه قله مشهور دارد. بزرگ‌ترین قله سبلان، به «سلطان» شهره است. دو قله‌ دیگر نیز «هرم» و «کسری» نامیده می‌شوند. یکی دیگر از جاذبه‌های این منطقه که می‌توان آن را به‌نوعی نماد سبلان هم دانست، سنگی طبیعی به‌شکل یک عقاب است. این سنگ که با نام قارتال نیز شهرت دارد، در جبهه غربی قله سبلان و در کنار جان‌پناه واقع شده است.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: سعید بداغی، صفا دانشور، سحر عبدالملکی، Saleh Abravesh

نکته جذاب در مورد سبلان، وجود یک دریاچه بیضی‌شکل در بالای قله‌ آن است که گردشگران زیادی را به سوی این منطقه جذب می‌کند. دریاچه کوه سبلان عمقی حدود ۴۰ متر دارد. جز تابستان، آب دریاچه در دیگر ماه‌ها منجمد است؛ در ماه‌های تابستانی نیز این دریاچه آبی صاف و زلال دارد.

از آنجایی که آفتاب به بخش جنوبی دریاچه نمی‌رسد، این قسمت در تمام طول سال پوشیده از برف است. آب دریاچه از بارش باران و ذوب برف قله تامین می‌شود و جلبک‌ها و جانداران سخت‌پوست، عمده موجودات زنده‌ آن را تشکیل می‌دهند. پیرامون دریاچه نیز سنگ‌هایی با ابعاد بزرگ جای گرفته‌اند که از جنس بازالت، آندزیت و تراکیت هستند و گستره آن‌ها تا درون دریاچه امتداد می‌‌یابد. با قرارگیری در ارتفاع ۴,۸۱۱ متری، دریاچه سبلان در فهرست مرتفع‌ترین دریاچه‌های جهان ثبت شده است.

مسیرهای صعود قله سبلان شامل سه راه می‌شود که درجه‌های سختی متفاوتی دارند. نقشه مسیر صعود به قله سبلان را می‌توانید در زیر مشاهده کنید:

عکس‌ از وب‌سایت meshginshahrim.ir

مسیر شمال‌شرقی قله سبلان متداول‌ترین مسیر صعود سبلان است و بهترین مسیر برای کوهنوردان مبتدی به شمار می‌آيد. پناهگاه سبلان در ارتفاع ۳,۷۰۰ متری قرار دارد و با ماشین می‌توان به آن رسید. مسیر پناهگاه تا قله نیز پاکوب و مجهز به پرچم‌های راهنما است. طی فاصله پناهگاه تا قله سبلان، بسته به سرعت حرکت، چهار تا پنج ساعت به طول خواهد انجامید.

مسیر جبهه جنوبی قله سبلان فاقد پناهگاه یا جان‌پناه است و تنها گزینه اقامت آن شب‌مانی در کنار چادرهای عشایر محسوب می‌شود. مسیر اصلی صعود از کنار چای گوزی آغاز می‌شود و دو مسیر برای دسترسی به قله موجود است. بیشتر صعودها از مسیر اول انجام می‌شود که از منطقه قره مسجد می‌گذرد و طی آن حدود پنج تا ۶ ساعت زمان لازم دارد. مسیر دوم دشوارتر است و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مسیر جبهه غربی قله سبلان از دریاچه‌ قارا گول آغاز می‌شود و پس از عبور از هرم چال و یخچال بزرگ، به پناهگاه غربی و در نهایت به قله‌های سبلان می‌انجامد. جان‌پناه غربی در ارتفاع ۴,۲۰۰ متری و سنگ عقاب در این مسیر واقع شده‌اند. در نظر داشته باشید که شن اسکی بعد از جان‌پناه تا قله می‌تواند انرژی زیادی را هنگام صعود بگیرد و هنگام بازگشت نیز مخاطره‌آمیز باشد.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: محمد جهان‌بخشی

بهترین زمان صعود به کوه سبلان اواسط بهار تا اواخر تابستان است؛ چراکه علاوه بر دوری از سرمای طاقت‌فرسای منطقه، کوه سبلان در تابستان طبیعتی چشم‌نواز دارد. در نظر داشته باشید که در ماه‌های فروردین و اردیبهشت، قله سبلان اغلب هوایی توفانی دارد.

از طرفی، وجود پیست اسکی آلوارس و علاقه‌مندان به ماجراجویی‌های زمستانی، کوه سبلان را در فصل زمستان نیز پربازدید می‌کند.

عکس‌ از گوگل‌مپ | عکاس: Faiz Kiloo

• درجه سختی کوه سبلان متوسط است و یکی از مقاصد محبوب برای کوهنوردان مبتدی محسوب می‌شود.
• بعدازظهرها، کوه سبلان اغلب هوایی ابری توام با بارش باران در ارتفاعات دارد.
• پیش از صعود به کوه سبلان از تجهیزات کافی و آمادگی جسمانی خود مطمئن شوید.
• علاقه‌مندان می‌توانند با گروه‌های کوهنوردی مشگین‌شهر و سرعین همراه شوند که به‌صورت هفتگی به کوه سبلان صعود می‌کنند.
• در برخی مسیرهای صعود به کوه سبلان، کمپ‌ها و ایستگاه‌های فصلی یا دائمی وجود دارد که گردشگران می‌توانند با صرف هزینه، از آن‌ها استفاده کنند.
• در مسیر صعود به کوه سبلان، در حفظ طبیعت کوشا باشید.
• صعود به کوه سبلان رایگان است.

عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia | عکاس وحید عطار

• آدرس:‌ استان اردبيل، ١٢ كيلومتری روستای آلوارس و ۳۰ کیلومتری سرعین (مشاهده در نقشه)

پیست اسکی مهرگان آلوارس از جاذبه‌های گردشگری سرعین در فاصله ۱۲ کیلو‌متری روستای آلوارس و ۲۴ کیلومتری سرعین است. این مجموعه در سال ۱۳۸۴ افتتاح شده است. از جمله امکانات پیست اسکی آلوارس می‌توان به بالابر، تله‌سیژ، غرفه فروش صنایع دستی، رستوران، کافی‌شاپ و زمین بازی اشاره کرد.

• آدرس: استان اردبیل، مشگین شهر، ورودی مشگین شهر، روی تپه (مشاهده در نقشه)

قلعه کهنه یکی از جاذبه‌های تاریخی مشگین شهر است که تاریخچه آن به دوره ساسانیان بازمی‌گردد. در نزدیکی این قلعه سنگ‌نبشته‌ای قرار دارد که روی آن نام «نرسه هرمزد»، به‌عنوان سازنده آن به چشم می‌خورد. مساحت کهنه قلعه ۱۵,۰۰۰ متر مربع است و با برج‌های بلند و دیواره‌های خشتی، بر فراز تپه‌ای با ارتفاع ۵۰ متر بنا شده است.

نویسنده: محبوبه رستمی / پوریا محمدی پیوند