منطقه حفاظت شده جهان نما

منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما که از جاهای دیدنی استان گلستان محسوب می‌شود، در جنوب شرقی کردکوی قرار دارد. این منطقه پس از پارک ملی گلستان، وسیع‌ترین منطقه حفاظت‌شده استان به‌ شمار می‌رود و از سال ۱۳۵۲ هجری شمسی زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست اداره می‌شود. همچنین جهان‌نما سالم‌ترین و بکرترین جنگل‌های میان‌بند (جنگل‌های دامنه کوه) در شمال ایران را دارد. این منطقه جنوبی‌ترین جنگل انبوه گلستان است که به‌دلیل ارتفاعش به‌عنوان بام استان گلستان نیز شناخته می‌شود و در ارتفاعات آن می‌توان طلوع و غروب خورشید و دریای ابر را به‌راحتی مشاهده کرد.

منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما در ۶۰ کیلومتری شهر کردکوی در استان گلستان قرار دارد و فاصله‌ آن تا گرگان ۸۵ کیلومتر است.

• آدرس: استان گلستان، شهرستان کردکوی، منطقه حفاظت‌شده جهان نما (نمایش روی نقشه)

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: محسن احمدی)

برای رسیدن به جهان‌نما می‌توانید از سمت کردکوی در استان گلستان یا دامغان در استان سمنان راهی منطقه شوید.

از سمت کردکوی:

اگر از تهران عزم سفر به جهان‌نما را کرده‌اید، علاوه بر جاده هراز می‌توانید از فیروزكوه به مقصد برسید؛ گرچه جاده هراز مسیر کوتاه‌تری دارد. پس از حركت از شهر تهران و عبور از شهرهای آمل، بابل، قائم شهر، نكا و بهشهر به كردكوی می‌رسید كه سرآغاز مسیر حركت شما به‌سمت منطقه جهان‌نما است. ترجیحا باک بنزین خود را در پمپ بنزین كردكوی پر كنید؛ زیرا تا مقصد و حوالی دامغان هیچ پمپ بنزینی وجود ندارد.

در ادامه به روستای رادكان وارد می‌شوید و از برج رادكان عبور خواهید كرد. پس از آن به یک سه راهی می‌رسید. اگر نگاهی به‌سمت چپ جاده بیندازید، تابلوی كوچكی راه رسیدن به جهان‌نما را نشان می‌دهد. پس از حدود نیم ساعت رانندگی در جاده خاكی به حاجی آباد خواهید رسید. از حاجی آباد تا جهان‌نما مسیر سفر سخت‌تر است؛ زیرا پیچ‌ها تندتر می‌شود و شیب جاده بیشتر است.

از سمت دامغان:

اگر بخواهید از سمت دامغان نیز می‌توانید به جهان‌نما بروید. برای این کار باید از دامغان راه چشمه علی را در پیش بگیرید و از آنجا به دیباج و سپس چمن ساور بروید. راه را ادامه دهید تا در نهایت به دهکده زیبای جهان‌نما برسید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حسین یزدی)

منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما از جمله جاهای دیدنی کردکوی و جنوبی‌ترین جنگل انبوه در استان گلستان است که به‌دلیل ارتفاعش به‌عنوان بام استان گلستان نیز شناخته می‌شود. این منطقه از جنگلی انبوه به مساحت ۳۰,۶۵۰ هکتار تشکیل شده است كه در شرقی‌ترین قسمت رشته كوه البرز قرار دارد.

منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما در ارتفاعی بین ۶۰۰ تا ۳,۰۸۶ متری از سطح دریا واقع شده‌ است و از فراز مرتفع‌ترین قسمتهای آن می‌توان چشم‌اندازهای زیبای كردكوی، گرگان و بندر تركمن را تماشا كرد. جنگل‌های جهان‌نما از نوع جنگل‌ های هیرکانی هستند و در میان قدیمی‌ترین جنگل‌های دنیا قرار دارند. جالب اینکه بدانید نام این منطقه از دهکده ییلاقی جهان‌نما گرفته شده است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مسعود بهندیانی)

جهان‌نما یکی از بهشت‌های ایرانی زیست‌شناس‌ها است؛ چون به‌دلیل آب و هوای سرد و مرطوب منطقه، گونه‌های گیاهی انبوه، پستانداران و پرنده‌های مختلف در آن زندگی می‌کنند. شاید بتوانید در جهان‌نما خرس قهوه‌ای، پلنگ، گراز، گرگ، روباه، شغال، خارپشت، كل، بز، خرگوش را ببینید. ضمن اینکه انواع پرندگان شکاری چون سارگپه جنگلی، کورکور، طرلان، قرقی، سارگپه پابلند، انواع عقاب، هما، دال، شاهین، دلیجه و انواع جغد در این منطقه زندگی می‌کنند. کبک، تیهو، قرقاول، بلدرچین معمولی، فاخته، توکا، انواع دارکوب‌، چکاوک‌ و بادخورک‌، هدهد و زنبورخوار از دیگر پرندگان این منطقه هستند. بخش‌های مرتفع جهان‌نما از بهترین رویشگاه‌های ارس و از زیستگاه‌های مناسب پرندگان شکاری متنوع مثل عقاب طلایی، هما و دال و همچنین کبک‌های درشت‌جثه معروف به کبک دری است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: سحر عبدالملکی)

مسافرانی كه به این منطقه می‌آیند، بیشتر كل، بز، خرگوش و روباه را در این جنگل دیده‌اند. با وجود آنكه شكار در منطقه حفاظت‌شده ممنوع است؛ شكار غیرقانونی بعضی مسافران منجر به کاهش تعداد پستانداران جهان‌نما در چند سال اخیر شده است.

حرکت جنگل‌نوردان و ییلاق‌نشین‌ها در مسیرهایی غیر از مسیر اصلی باعث تخریب برخی از زیستگاه‌های این جانوران شده است و به همین دلیل به کوهنوردان توصیه می‌شود که در زمان حركت در جنگل فقط از مسیرها و كوره‌راه‌های اصلی حركت كنند. تا به امروز هیچ گزارشی مبنی بر حمله حیواناتی مثل خرس و پلنگ، گراز یا گرگ به گردشگران وجود نداشته؛ اما مسافران بهتر است تا قبل از رسیدن به جهان‌نما در صورت نیاز به استراحت در نزدیكی جاده استراحت كنند و برای حفظ سلامت خود وارد جنگل نشوند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: مرتضی برجسته)

دهكده ییلاقی جهان‌نما در مرکز منطقه حفاظت‌شده قرار دارد و روستایی‌های منطقه از اواسط بهار تا اوایل پاییز برای چرای گوسفندان و برپایی كندوهای عسل به آنجا می‌روند و در كلبه‌های چوبی خود سکنی می‌گزینند. به‌علت اینکه از اواخر شهریور تا پایان فروردین، شرایط جوی، ارتفاع و حجم زیاد برف تردد در این محل را غیرممکن می‌کنند، مردم بومی چاره‌ای جز ییلاق و قشلاق ندارند. اغلب خانه‌های این روستا به‌صورت کلبه‌های چوبی است و طبق سنت گذشتگان، حیاط منازل فاقد دیوار است. بیشتر اهالی روستا از مردم شهرستان کردکوی یا روستای کفشگری و سعدآباد هستند و به زبان مازندرانی و کتولی صحبت می‌کنند. برای خورد و خوراک روزانه می‌توانید از اهالی روستا پنیر و ماست محلی تهیه کنید یا از قصابی محل گوشت تازه برای کباب بخرید.

شاید برای بسیاری از گردشگران مقصد سفر، این دهكده باشد؛ اما بعضی دیگر ترجیح می‌دهند، در ارتفاعات محلی مثل شاه پسند و آتشان پیاده‌روی و جنگل‌نوردی کنند یا به قهوه‌خانه مش صفر و تخت میرزا سر بزنند. این قهوه‌خانه همچنان محلی برای گپ‌‌وگفت روستاییان و كوهنوردانی است كه پیاده به‌سمت جهان‌نما حرکت می‌کنند. قهوه‌خانه و تخت میرزا در ارتفاعی پایین‌تر از دهكده قرار دارند؛ بنابراین اگر محل اتراق شما خانه‌های روستایی است، برای رسیدن به قهوه‌خانه و تخت میرزا، باید یک ساعتی به‌سمت پایین حركت كنید.

از آثار تاریخی به جا مانده در نزدیکی دهکده جهان‌نما می‌توان به جاده شاه عباسی، شهر باستانی تمیشه، امامزاده روشن‌آباد، ابراهیم و چهار كوه، دهكده‌ ییلاقی درازنو، پار; جنگلی امام رضا، گورستان قدیمی کمرسرک و... اشاره کرد.

تهیه غذا و چای روی آتش، گفت‌وگو با افراد محلی، کوه‌پیمایی، کوهنوردی، تماشای ستاره‌ها در شب و عکاسی در شب از جمله تفریحات منطقه جهان‌نما هستند که حس بی‌نظیری به شما می‌دهند.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: فرشید سگار)

اگر از سمت کردکوی راهی جهان نما شوید، بعد از گذر از روستای رادکان، سازه‌ای آجری را می‌بینید که بر فراز تپه‌ای بلند خودنمایی می‌کند؛ این بنا میل رادکان یا گنبد رادکان است. گنبدی که در ابتدا برای راهنمایی رهگذارن و مسافران این جاده ساخته شد؛ اما بعدها به‌عنوان آرامگاه مورد استفاده قرار گرفت.

دیدنی‌های جهان‌نما در جنگل‌ها و دره‌های آن خلاصه نمی‌شود. از آنجا که این منطقه کوهستانی است، می‌توانید سراغ چشمه‌های خنکی مانند نخود چشمه، سرخ چشمه، پیرزن چشمه، شربت، تول بنه، سوته، مازوکش، والدیگاه، امام وردی، چهارسرا و رودخانه‌هایی مثل رود چهارباغ، مغزی ترکت و سفید رود را از اهالی بگیرید و از طراوت آن‌ها لذت ببرید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نوید نویدی)

چنانچه اهل کوهنوردی، جنگل‌نوردی و دره‌نوردی هستید، از سفر به منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما لذت خواهید برد. این منطقه کوهستانی در میان کوه‌های دوکالی، شاه پسند، کالت، چلستان، زبله، تلمبار و لنده کوه قرار دارد و فرصت خوبی برای علاقه‌مندان است تا قله‌های این اطراف را زیر پا بگذارند. برای بازدید از رودخانه‌ها، چشمه‌ها و دشت‌ها نیز باید راهی دره‌های مغزی، جلینک بلینگ، سفید دره و ترکت شوید و دره‌نوردی متفاوتی را تجربه کنید.

مسیرهای کوهنوردی در جهان‌نما شامل دو مسیر می‌شود که عبارت‌اند از: جنگل شصت کلا به جنگل جهان‌نما؛ مسیر روستای درازنو به جنگل جهان‌نما و تخت میرزا.

جنگل شصت کلا به جنگل جهان‌نما: برای رسیدن به نقطه آغازین این مسیر کوهنوردی می‌توانید راهی جنگل ناهارخوران گرگان شوید. از آنجا راهتان را به‌سمت روستا و جنگل شصت کلا و جاده باران کوه ادامه دهید. سپس مسیری جنگلی و سنگلاخی را در پیش بگیرید تا به منطقه کندوداران برسید. از اینجا به بعد جاده فقط برای خودروهای شاسی‌بلند مناسب است؛ به‌خصوص که در این قسمت رودخانه‌ای وجود دارد که بدون این خودروها گذر از آن امکان‌پذیر نیست. ادامه راه به‌دلیل وجود پاکوب‌های قدیمی به‌خوبی مشخص است و می‌توانید به‌راحتی جاده را تا تخت میرزا ادامه دهید. اینجا آخرین نقطه‌ای است که خودرو امکان بالاآمدن دارد. جنگل‌نوردی را در همین منطقه به پایان برسانید یا راه را ادامه دهید تا به کلبه مش صفر و دشت جهان‌نما برسید.

مسیر روستای درازنو به جنگل جهان‌نما و تخت میرزا: نقطه آغازین این جنگل‌نوردی و کوهنوردی روستای درازنو است. برای رفتن به جهان‌نما باید به‌سمت ارتفاعات شمالی درازنو بروید و راهتان را به دشت جهان نما ادامه دهید. پس از گشت‌وگذار در جهان‌نما، مسیرتان را به طرف کلبه مش صفر در پیش بگیرید و از آنجا راهی منطقه تخت میرزا شوید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: حسین یزدی)

اگر به کوهنوردی، جنگل‌نوردی و فعالیت‌های سخت علاقه ندارید، می‌توانید سفرتان را به گشت‌وگذار در میان خانه‌های روستا و راهپیمایی سبک در دشت‌های اطراف دهکده جهان‌نما محدود کنید. طبیعت اینجا به‌اندازه‌ای زیبا است که هر کسی با هر سطح سلیقه‌ای را می‌تواند راضی نگه دارد. عکاسی از مناظر متنوع دهکده جهان‌نما را نیز فراموش نکنید.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: رضا تحویلی)

منطقه جهان نما در کل اقلیمی سرد و معتدل دارد و شب‌های آن نیز حتی در فصل تابستان بسیار سرد می‌شود. بهار و تابستان را می‌توان بهترین زمان سفر به جهان‌نما دانست.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Atiyal Hosaini)

اکثر گردشگران در سفر به منطقه از کلبه‌های اجاره‌ای دهکده‌ جهان‌نما استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که در این مکان دنج و خلوت اثری از زندگی ماشینی نیست و حتی آب لوله‌کشی ندارد. از آنجا که دهکده جهان‌نما در ارتفاع بالایی قرار دارد و مسیر دسترسی به آن طولانی و تا حدی خسته‌کننده است، حداقل یک شب اقامت را برای این منطقه در نظر بگیرید تا خستگی راه را از تن به در کنید و تا جای ممکن از زیبایی‌های طبیعت و دهکده بهره ببرید.

عده‌ای دیگر شب‌مانی در دل طبیعت را ترجیح می‌دهند. برای دورماندن از خطر احتمالی حیوانات وحشی، چادر خود را در نزدیكی خانه‌های روستایی بر پا كنید. در هر صورت، لباس گرم و پتو را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید؛ زیرا شب‌های این ییلاق بسیار سرد است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: نسیبه برزونی)

• از هنگام طلوع خورشید تا حدود ساعت ۱۰ صبح و همین طور در زمان غروب خورشید می‌توانید از فراز جنگل جهان‌نما شاهد دریای ابر باشید.
• مصرف بهینه آب، توجه به عدم آلودگی صوتی، اجتناب از آلودگی محیطی و جمع‌آوری پلاستیک از نکاتی است که در سفر به این منطقه باید مورد توجه قرار دهید.
• برای شب‌مانی در این منطقه باید لوازم و تجهیزات مناسب به‌همراه داشته باشید. زیرانداز و چادرهای ضدآب، كیسه خواب، لباس مناسب، كفش كوهپیمایی، گاز سبک كوهنوردی، چراغ قوه، بطری آب و... از وسایل ضروری برای این طبیعت‌گردی هستند.
• برای بازدید از منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما توصیه می‌شود با خودروهای دو دیفرانسیل و شاسی‌بلند سفر کنید.
• اگر در روزهای بارانی جهان‌نما را برای سفر انتخاب كرده‌اید، بدون ماشین شاسی‌بلند ممكن است که در جاده گلی گیر کنید.
• در فصول سرد سال حتما زنجیر چرخ به‌همراه داشته باشید.
• از سلامت چرخ‌ها و برف پاكن‌ها مطمئن باشید؛ چون ارتفاع منطقه زیاد است و در هر ماهی از سال امكان باران‌های شدید و ناگهانی وجود دارد.
• درازنو آخرین روستای منطقه است كه مغازه بقالی و نانوایی دارد؛ پس هرچه لازم دارید از همین جا تهیه كنید؛ چراکه در دهكده كوچک ییلاقی جهان‌نما از مغازه‌ خبری نیست.
• دهکده جهان‌نما فاقد برق، آنتن تلفن همراه، تلفن، آب لوله‌كشی و حتی سرویس بهداشتی است؛ در نتیجه پیش از رسیدن به مقصد آب و مواد غذایی ضروری را بخرید.
• به‌هیچ عنوان به‌تنهایی راهی منطقه حفاظت‌شده جهان نما نشوید و از یک راهنما کمک بگیرید. امکان گم‌شدن در این منطقه بسیار زیاد است.
• در صورت بارندگی، سطح زمین‌های منطقه به‌شدت لیز می‌شوند؛ به همین دلیل بهتر است که كفش كوهنوردی و لژدار بپوشید.

نویسنده: پریسا مرتضوی/ بازنویسی: صدیقه شجاعی