خانه آیت الله طالقانی

خانه آیت‌الله طالقانی از خانه‌های تاریخی مشهور و جاهای دیدنی طالقان است که در اردیبهشت ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این خانه بعدها به‌ موزه‌ای تبدیل شد که به نمایش بخشی از کتاب‌ها و وسایل شخصی آیت‌الله طالقانی اختصاص داشت و در حال حاضر (سال ۱۴۰۱) اطلاعی از ساعت کاری آن وجود ندارد.

• آدرس: استان البرز، شهرستان طالقان، روستای گلیرد (نمایش روی نقشه)

خانه آیت‌الله طالقانی در مرکز روستای گلیرد و در ضلع شمال شرق مسجد در شهرستان طالقان استان البرز قرار دارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Msadegh Sansari)

خانه آیت‌الله طالقانی یادگار و محل زندگی نخستین امام جمعه تهران است. در جلوی خانه با تابلویی به این مضمون مواجه می‌شوید:

به خانه حضرت آیت‌الله محمود طالقانی خوش آمدید که هر ذره خاکش و تکه خشتش یادآور آوای انسانی و اسلامی اوست.

پس از عبور از در ورودی، خانه‌ای خشت و گلی با باغچه‌ای سرسبز پیش روی شما قرار می‌گیرد و می‌توان به‌راحتی آرامش خاص درون این خانه را حس کرد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mohammad Gaeini)

خانه آیت‌الله طالقانی در ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۰۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و بعدها به موزه تبدیل شد. در حال حاضر، بخشی از کتاب‌ها و وسایل شخصی آیت‌الله طالقانی در این موزه نگهداری می‌شود. این خانه تاریخی یکی از مکان‌ های دیدنی استان البرز به شمار می‌آيد که مورد توجه خاص گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و حامیان شخصیت سیاسی-دینی و اخلاقی آیت‌الله طالقانی است. طبق گفته برخی گردشگران، این خانه در دوران کرونا تعطیل شد و اکنون (سال ۱۴۰۱) اطلاعات موثقی درباره ساعت کاری آن وجود ندارد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mohammad Gaeini)

طبق تابلویی که در منزل آیت‌الله طالقانی نصب شده، این عمارت متعلق به «میرمصطفی» جد آیت‌الله طالقانی بوده است و بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد. در واقع، این خانه مربوط به دوره قاجار است.

در خانه طالقانی، علمای مشهوری چون «ثقه‌الاسلام سید مصطفی»، «آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن» و «آیت‌الله مجاهد سید محمود» زندگی کرده‌اند که هر یک از مفاخر جهان اسلام و تشیع بودند. این مکان بر حسب تاکید آیت‌الله طالقانی به‌مدت ۲۰ سال محل تعلیم و تربیت دانش‌آموزان مردم فقیر روستای گلیرد و روستای مجاور آن بود. خانه آیت‌الله طالقانی از لحاظ حضور در صحنه‌های مختلف تاریخی نیز دارای سابقه است و زمانی به‌عنوان پناهگاه نواب صفوی مورد استفاده بود.

گاهی اوقات خبرهایی از تخریب و آسیب خانه‌های تاریخی به گوش می‌رسد که افراد آشنا به میراث فرهنگی و گردشگری را غمناک می‌کند. در بین این خبرها در سال‌های گذشته، خبرهایی در مورد تخریب خانه طالقانی نیز شنیده شد. فرزند آیت‌الله طالقانی درباره آسیب به بنا هشدار داده بود و از میراث فرهنگی خواسته بود که اگر خانه را مرمت نمی‌کند، آن را در اختیار فرزندان آیت‌الله طالقانی قرار دهد تا از میراث خانوادگی خود حفاظت کنند. پس از چهار سال پیگیری و رفت‌وآمد اعضای خانواده طالقانی نتیجه‌ای حاصل نشد و به ناچار تمام تعمیرات و هزینه‌های ترمیم خانه توسط خانواده انجام شد.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Mohammad Gaeini)

خانه آیت‌الله طالقانی شامل اجزای مختلفی مثل بخش ورودی، حیاط میانی، فضای مسکونی زمستانی و تابستانی و حیاط شمالی می‌شود. استقرار حیاط و خانه در محوطه ناصاف و شیب‌دار دامنه کوه باعث اختلاف سطح مابین اجزای خانه شده و چشم‌انداز زیبایی ایجاد کرده است. این خانه‌ ساده علاوه بر هفت ستون چوبی که روی آن‌ها قرار دارد، دارای دو در و سه پنجره چوبی با طرح‌های هندسی زیبا است.

منبع عکس: گوگل مپ (عکاس: Maryam Saemi)

در ساختمان میانی بنا که از بخش‌های اصلی عمارت طالقانی به شمار می‌رود، چهار اتاق قرار دارد. سه اتاق در قسمت غربی برای افراد خانه و یک اتاق در قسمت شرقی با دیوارهای قطور و گلی واقع شده است که محل زندگی آیت‌الله طالقانی و پدرش بود.

سید محمود طالقانی در ۱۵ اسفند ماه سال ۱۲۸۹ در طالقان در روستای گلیرد متولد شد. وی دوران کودکی را به آموختن علوم اسلامی نزد پدرش گذراند و بعد از آن مشغول به تحصیل در مدارس رضویه و فیضیه شد. آیت‌الله طالقانی اجازه نامه اجتهاد را از آیت‌الله شیخ عبدالکریم حایری یزدی دریافت و در مدرسه شهید مطهری شروع به تدریس کرد.

منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: ناشناس)

ایشان از اعضای جبهه ملی و از طرفداران دکتر مصدق بود و پس از کودتای ۲۸ مرداد به فعالیت در نهضت مقاومت ملی پرداخت. وی در سال ۱۳۴۰ به‌همراه مهندس بازرگان و دکتر سحابی، نهضت آزادی ایران را تاسیس کرد. آیت‌الله طالقانی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به مخالفت با حکومت پهلوی پرداخت و تا پیروزی انقلاب اسلامی بر مواضع خود استوار ماند. وی در تاریخ ۱۹ شهریورماه ۱۳۵۸، سه روز پس از اقامه نماز جمعه، در تهران درگذشت.

نویسنده: زهرا آذرنیوش/ بازنویسی: صدیقه شجاعی