ییلاق دیلمان

شمال ایران یکی از مناطقی است که سالانه افراد بسیار زیادی از آن دیدن می‌کنند. بسیاری از مردم ایران در تعطیلات تابستان یا در تعطیلات دو یا سه روزه ماه‌های مختلف به شمال کشور و مناطق سرسبز آن سفر می‌کنند تا چند روزی را در محیطی زیبا و آب و هوایی خوب سپری کنند. یکی از این مناطقی که مورد توجه افراد زیادی قرار دارد، دیلمان است.

دیلمان نام یکی از شهرهای سیاهکل است که سالانه گردشگران زیادی را میزبانی می‌کند. این منطقه جلگه‌ای آب و هوای بسیار خوبی دارد و همین موضوع باعث شده که در بین گردشگران محبوب باشد.

دیلمان، زیباترین ییلاق شرق گیلان، یکی از بکرترین و دست‌نیافتنی‌ترینگوشه‌های خطه سرسبز شمال کشور است و از جاهای دیدنی استان گیلان به شمار می‌آید. آب‌و‌هوای آن سرد و کوهستانی است و به چشمه‌های فراوان و چشم‌اندازهای سبز و قله‌های پربرفش مشهور است. دیلمان از دو بخش پیرکوه و دیلمان تشکیل شده است که از شمال به رشتهکوه البرز و از شرق به قله درفک منتهی می‌شود. ازنظر تاریخ سکونت، دیلمان یکی از قدیمی‌ترینسکونتگاه‌های بشر در ایران به شمار می‌آید؛ به‌طوری که آثار زندگی غارنشینی و ابزار و ظروف مسی و مفرغی و سفالی نشان می‌دهد که از ۲۰۰۰ یال پیش از میلاد مسیح در این منطقه زندگی وجود داشته است.

عکس از علی زوار

ییلاق‌های دیلمان از دیرباز محل نگهداری دام‌ها بوده و شغل اصلی مردمان خونگرمش، دامداری است. هوای خنک این منطقه به‌گونه‌ای است که شاید در برخی شب‌های تابستانی نیز لازم باشد تا از لباس گرم و حتی بخاری استفاده کنید. اگر قصد ماجراجویی در این منطقه را دارید، باید بگوییم هر چقدر از منطقه جلگه‌ای به بخش کوهستانی حرکت کنید، هوا سردتر می‌شود.

جمعیت دیلمان بر اساس سرشماری که در سال ۱۳۹۰ انجام شد ۱۶۵۶ نفر است. در همسایگی دیلمان نیز سه بخش خورگام، عمارلو و اشکورات وجود دارد. ابی نام، گیسل، پله شاه، خاک شور، پیش علیا و اروشکی نام برخی از روستاهای این منطقه هستند که در این بین روستای اروشکی به‌دلیل مناظر و جاذبه‌هایی که دارد یکی از زیباترین روستاهای دیلمان به حساب می‌آید.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: محمدرضا یعقوبی)

لازم به ذکر است که در منطقه دیلمان کارخانه‌ای به نام سیمان گیلان سبز شروع به کار کرده است. این صنعت یکی از آلوده‌کننده‌ترین صنایع برای طبیعت محسوب می‌شود و همین موضوع ییلاق منطقه را تهدید می‌کند.

دیلمان در زبان گیلکی به‌صورت «دیلمون» تلفظ می‌شود. طبق نظر برخی این نام ترکیبی از سه واژه «دیل»، «ام» و «ان» است. واژه «دیل» معنای مکانی را می‌دهد که در آن دام نگهداری می‌شود. واژه «ام» به بلند بودن منطقه اشاره دارد و «ان» نیز پسوند مکان است. با این اوصاف دیلمان به‌معنای مکان بلندی است که در آن دامداری می‌کنند.

برخی دیگر بر این باور هستند که نام دیلم نیز از دو واژه «دیل» و «لم» تشکیل شده که «دیل» به‌معنای میان و درون است و واژه «لم» نیز معنای بیشه و جنگل را می‌دهد. با این اوصاف دیلم به‌معنای دل جنگل است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Noor-E-Alam Siddiky)

شهر جلگه‌ای دیلمان بخشی از شهرستان سیاهکل است که در ۱۵ کیلومتری لاهیجان واقع شده است و از شمال و شمال‌شرق به لاهیجان و از شرق به لنگرود متصل می‌شود. شهر‌های املش و رودسر در جنوب شرقی دیلمان قرار دارند و غرب و جنوب غربی آن نیز به رشت و رودبار منتهی می‌شود. شهرستان سیاهکل دارای دو بخش مرکزی و دیلمان است. (مشاهده روی نقشه)

این شهر از دو طریق در دسترس است:

• اگر در جاده‌ قزوین رشت به تابلوها دقت کنید، بعد از لوشان و منجیل و رودبار به روستای رستم‌آباد خواهید رسید. با حرکت به‌سمت شرق، و عبور از روستاهای سندس و حاجیده، همین طور که از دامنه‌های سبز البرز بالا می‌روید و از منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ سیاهرود می‌گذرید، قدم در ییلاق‌های سرسبز و وسیع و رویاگونی خواهید گذاشت که از اواسط بهار تا اوایل پاییز، میزبان گله‌های کوچک و بزرگ گوسفندان است. در ادامه و با عبور از آسیابر به دیلمان خواهید رسید.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: سید شهاب الدین واجدی)

• مسیر دوم از شهر سیاهکل و جنگل‌ها و شالیزارها آغاز می‌شود. از شهر رشت باید مسیری ۴۲ کیلومتری را به‌سمت لاهیجان بروید. در لاهیجان وارد جاده جنوبی یا همان جاده ۱۵ کیلومتری سیاهکل شوید که جنگل‌های انبوه و زیبایی دارد. با رسیدن به سیاهکل باید مسیری ۴۵ کیلومتری به‌سمت دیلمان را طی کنید. هرچه از سیاهکل دور می‌شوید و در دامنه‌ کوه‌ها بالا می‌روید، خانه‌های قدیمی و روستایی بیش تری توجه شما را جلب خواهد کرد. به شما پیشنهاد می‌کنم در یکی از روستاهای کوچک توتکی یا توشی، اندکی توقف کنید و در یکی از کافه‌های محلی، یک چای تازه‌دم نوش جان کنید. مطمئن باشید مزه‌ این چای را هرگز فراموش نخواهید کرد؛ چراکه محصول چای‌کاران همین منطقه است. اندکی بعد به آبشار لونک خواهید رسید. آبشار و غذاخوری‌های نزدیک آن نیز محل مناسبی برای توقف و یک پیاده‌روی کوتاه در دل جنگل است. بعد از آن به روستای زیبای اسپیلی خواهید رسید که طبیعت آن همچون نامش جذاب و دوست‌داشتنی است. قله‌ درفک، یا همان بام گیلان نیز، در تمام طول مسیر شما را همراهی می‌کند و به مناظر اطراف جاده جلوه‌ خاصی می‌بخشد. البته این مسیر بسیار پرپیچ‌وخم است و به همین دلیل سرعت حرکت‌تان بسیار کم خواهد بود. البته باید بدین نکته نیز توجه داشت که مسیر سیاهکل به دیلمان جاده‌ای آسفالته و با کیفیت است که سفر در آن چندان جای نگرانی ندارد.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: مهران کوشک باغی، آرمان دیلمی و Noor-E-Alam Siddiky)

دیلمان در واقع تداعی‌گر تاریخ و طبیعت است و این منطقه با وجود اینکه اغلب با طبیعتش شهرت یافته؛ اما تاریخی طولانی دارد و گفته می‌شود یکی از قدیمی‌ترین اقامتگاه‌های بشر بوده است. بر اساس آثار مختلفی نظیر ابزار و ظروف مسی، مفرغی و سفالی که در این منطقه یافت شده است می‌توان پی برد که زندگی غارنشینی از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد در این منطقه وجود داشته است.

در دیلمان مهری استوانه‌ای یافت شده که در موزه لنینگراد نگهداری می‌شود و مربوط به پنج هزار سال قبل است. البته یافته‌های این منطقه تنها به این اثر محدود نمی‌شود و اشیای دیگری نیز در این شهر یافته شده‌اند که متاسفانه بسیاری از آن‌ها را به‌صورت قاچاقی از کشور خارج کرده‌اند.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: علیرضا جواهری)

با وجود اینکه در حال حاضر دیلمان منطقه نسبتا کوچکی را شامل می‌شود؛ در گذشته دیلمان نام بخش بزرگی بوده است که از غرب گیلان تا بابل و از جنوب تا قزوین ادامه داشت. دو رود سپیدرود و شیرود نیز مرز‌های غربی و شرقی این منطقه تا قرن ششم بودند. با تغییر سیاست‌ها در قرن هشتم، بخش‌های مختلف دیلمان هر یک نامی را به خود گرفتند و از دیلم جدا شدند که در جریان آن محدوده فعلی برای این سرزمین باقی ماند. سلسله‌هایی نظیر زیاریان، بویهیان، کاکوان و مسافریان (کنگریان) از این منطقه برخاستند. از رجال مهم این منطقه می‌توان به سلار دیلمی، یکی از دانشمندان اسلامی، اشاره کرد.

دیلمان علاوه بر آب‌و‌هوای خوب و مناظر بکر و زیبا، دارای جاذبه‌های گردشگری مختلفی است که از این بین می‌توان به آبشار لونک، قلعه کو‌تی، تی تی کاروان‌سرا، قلعه گرما‌ور، حمام تاریخی دیلمان، امامزاده سید صالح، امامزاده سید ابراهیم، امامزاده سید اسماعیل، بقعه امامزاده تورار، قلعه کوتول شاه، منطقه گردشگری ابی نام، منطقه باستانی کوه پس، غار اسپهدان و غار لوعلی اشاره کرد. در ادامه با برخی از جاهای دیدنی دیلمان آشنا می‌شویم:

دیلمان دارای کوهی زیبا و پربرف است که کوه درفک نامیده می‌شود و البته منظره زیبایی را نیز در این منطقه ایجاد کرده است. تماشای قله سفید رنگ درفک بین سرسبزی جنگل بسیار هیجان‌انگیز است. این کوه از لحاظ کوهنوردی و غارنوردی جالب‌توجه است. در این کوه دو غار معروف وجود دارد که ویژگی آن‌ها به‌شکل سنگ‌ها و قندیل‌هایشان مربوط می‌شود. یکی از این غار‌ها دارای سنگ‌هایی به‌شکل انسان و حیوانات مختلف است و غار دیگر نیز به قندیل‌های یخی شهرت دارد.

عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Sepanta1388)

آبشار لونک منطقه‌ای زیبا در ۲۲ کیلومتری جنوب سیاهکل در سمت راست جاده است که به‌دلیل قرارگیری آن در بین درختان مختلف جنگل، حال‌و‌هوای خاصی دارد و مکانی مناسب برای اسکان موقت به حساب می‌آيد.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: noosh Am)

در زبان دیلمی کوتی به‌معنای تپه است و چون بسیاری از روستاهای این منطقه روی تپه‌ها و به‌شکل قلعه ساخته شده‌اند، به این منطقه، منطقه قلعه کوتی گفته می‌شود. البته برخی از این قلعه‌ها همچنان پا بر جا هستند که در این بین می‌توان به کافرکول، قلعه کوتی میکال و کافر قلعه اشاره کرد.

در ۱۵ کیلومتری جاده سیاهکل به دیلمان کاروانسرایی وجود دارد که با سنگ‌های رودخانه‌ای و آجر به‌همراه ملاط گچ و ساروج ساخته شده است. این کاروان‌سرا در گذشته اقامتگاه افرادی بود که از سیاهکل و دیلمان به‌سمت طالقان حرکت می‌کردند. واژه «تی تی» در زبان دیلمی به‌معنای شکوفه است و بانی کاروانسرای مذکور نیز فردی به نام تی تی خانم از خاندان صفوی بود.

عکس‌های گالری از گوگل‌مپ (عکاسان: احسان صفابخش، سعید سرشار، سعید خانی و محمد علی شجری)

در روستای گرماور قلعه‌ای با همین نام وجود دارد که به دوران پیش از اسلام مربوط می‌شود. قلعه مذکور در ۶۰ کیلومتری سیاهکل روی صخره‌ای بلند ساخته شده که ساختار کلی آن نشان از کاربردش به‌عنوان برج دیده‌بانی دارد.

حمام میر بلوک یا حمام تاریخی دیلمان بنایی قاجاری است که از سه گنبد اصلی و دو گنبد کوچک تشکیل می‌شود و چندین نورگیر دارد.

عکس از ایرنا (عکاس: نامشخص)

یکی دیگر از زیبایی‌های خاص و منحصر‌به‌فرد این منطقه رویش گل‌های سوسن چلچراغ در خرداد ماه است. این گل‌ها در اواخر بهار، به مسیر دیلمان به آسیابر رنگ و جلای دیگری می‌بخشند. با توجه به بکر ماندن این منطقه در مقایسه با دیگر قسمت‌های نوار شمالی کشورمان، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های منطقه‌ی دیلمان روستاگردی و هم‌نشینی با مردم دیلمی و کوه‌نشین منطقه است؛ مردمانی که با لباس و زبان سنتی، و زندگی در دل جنگل‌های بهشتی این منطقه همیشه با روی باز پذیرای گردشگران هستند.

بهترین زمان سفر به دیلمان از اواسط اردیبهشت ماه تا انتهای تابستان است. البته در فصل پاییز نیز این ییلاق جلوه‌ای زیبا به خود می‌گیرد و محیطی خلوت‌تر دارد. میانگین زمانی که گردشگران در این منطقه می‌مانند، حدود دو یا سه روز است.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: محمدرضا یعقوبی)

• حتما لباس اضافه و لباس گرم همراه خود داشته باشید.
• در فصول گرم که احتمال آتش‌سوزی می‌رود، آتش روشن نکنید. در دیگر ایام سال اگر آتشی افروختید، حتما از خاموشی آن پیش از ترک محل مطمئن شوید.
• به فرهنگ مردم بومی احترام بگذارید.
• طبیعت مادر همه ما جانداران است. پیکرش را با ریختن زباله (حتی موارد تجزیه‌پذیر و ته‌سیگار)، شکستن شاخه، شکار حیوانات و... نیازاریم.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حسین محسنی درگاه)

تعدادی از اقامتگاه های بوم‌ گردی گیلان در دیلمان ساخته شده‌اند که می‌توانید برای شب‌مانی از آن‌ها استفاده کنید و تجربه متفاوتی را از اقامتی روستایی در گیلان با خود به یادگار ببرید. اگر هم اهل کمپینگ هستید، کافی است تجهیزات لازم را همراه خود داشته باشید، با صرف کمی وقت، مکان مناسب برای برپایی چادر را پیدا کنید و شبی را در دل طبیعت سپری کنید.

عکس‌های گالری از سایت شب (عکاس: نامشخص)

$('.map-container') .click(function(){$(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});

نویسندگان: سعید میرزاپور و عماد جعفری