عمارت کلاه فرنگی آباده

عمارت کلاه فرنگی آباده از جاهای دیدنی آباده به شمار می‌آید و در استان فارس قرار دارد. این عمارت که در میان باغچه‌ای کوچک واقع شده، مربوط به دوران قاجار است. عمارت زیبای کلاه فرنگی در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. با کجارو همراه باشید تا بیشتر درباره این عمارت دل‌پذیر بدانید.

• آدرس: استان فارس، شهرستان آباده، شهر آباده، میدان ولیعصر، خیابان اصلی (مشاهده روی نقشه)

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: علیرضا بخشایی)

تعدادی از جاذبه های گردشگری استان فارس در شهر آباده قرار دارد که نهمین شهر پرجمعیت این استان محسوب می‌شود. به استناد متون باستان‌شناسان، سکونت در محدوده کنونی آباده به هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردد. این شهر قدیمی در گذر زمان، متاثر از دوره‌های تاریخی، تجربه‌ها و سرگذشت‌های متفاوتی را پشت سر نهاده است. بناهای باستانی و تاریخی آباده برشی از تاریخ را به نمایش می‌گذارند و عمارت کلاه فرنگی فیروزی آباده نیز یادگاری از دوران قاجار است.

این عمارت شگفت‌انگیز در میان باغچه‌ای سرسبز قرار دارد و به سبک کلاه فرنگی شیراز ساخته شده است. این مجموعه جالب‌توجه شامل بخش‌هایی نظیر چای‌خانه، آلاچیق‌هایی برای پذیرایی و مکان‌هایی برای تفریح شهروندان می‌شود.

در سال ۱۳۸۰، میراث فرهنگی این عمارت را مرمت کرد و در کنار آن ساختمان تازه‌ای برای نمایندگان میراث فرهنگی ساخته شد. در حال حاضر نیز این عمارت در تملک شهرداری است و برخلاف سایر عمارت‌های کلاه فرنگی که کاربری موزه و فرهنگی دارند، از این بنا استفاده‌ای نمی‌شود.

عمارت کلاه فرنگی فیروزی آباده در سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۴۰۸ به ثبت آثار ملی ایران رسید.

عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: Behrad09)

در دوران قاجار، ساخت بناهای کوشک یا کلاه‌ فرنگی که دستاوردی از سفرهای شاهزاده‌های ایرانی به اروپا بود، به اوج خود رسید و با تلفیق معماری سنتی ایرانی و اروپایی عمارت‌های باشکوهی در شهرهای مختلف ایران بنا شد. کلاه فرنگی در حقیقت نوعی پاویون است که در فضای باز و مشجر قرار دارد و اطراف آن به‌طور کامل یا موضعی باز است.

عکس از سایت ویکی‌مدیا (عکاس: علیرضا بخشایی)

پیشینه عمارت کلاه فرنگی فیروزی آباده به زمان قاجار برمی‌گردد. در کنار این عمارت، پدر میرزا علی‌خان وفا محلی برای پذیرایی از مهمانان داشت. بعد از فوت پدر، علی‌خان وفا او را در این مکان به خاک سپرد و عمارت به آرامگاه تبدیل شد.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: A A)

در اواخر دوره محمدعلی‌شاه و اوایل حکومت احمدشاه، فردی به نام عبدالوهاب از معماران چیره‌دست یزدی دعوت می‌کند تا روی قبر بنای هشت‌گوشی مشابه کلاه فرنگی شیراز بسازند.

عکس از سایت tabnakfars.ir (عکاس: نامشخص)

عمارت کلاه فرنگی فیروزی آباده به‌شکل دایره است و وسعتی حدود ۲۰ متر مربع دارد. این عمارت دارای چهار در ورودی و پنجره‌های بلند است که با بنایی یک طبقه، روی سکویی به ارتفاع ۸۰ سانتی‌متر قرار دارد.

مصالح به‌کار رفته در بنا خشت و گل و نمای آن سنگی است. حوضی به‌شکل مستطیل در وسط این عمارت قرار دارد و داخل بنا با آجرهایی به‌شکل مربع فرش شده است. «علی کاکا منصور» سقف عمارت کلاه فرنگی را ساخت و برادران امامی آن را آینه‌کاری و منبت‌کاری کردند.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مجتبی حیدرپناه)

درهای این عمارت تاریخی از چوب گردو ساخته شدند و شیشه‌های آن‌ها نقوش هندسی با رنگ‌های سبز، نارنجی و بنفش دارند. دیوارهای مرمری عمارت نیز زیبایی خیره‌کننده‌ای را به آن بخشیده‌اند.

مشابه این نوع معماری سلطنتی در امپراتوری عثمانی، ایران و شبه‌ قاره هند دیده می‌شود.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: علی طوسی)

• قلعه ایزدخواست: استان فارس، بخش مرکزی شهرستان آباده، جنوب شرقی شهر ایزدخواست (مشاهده روی نقشه)

قلعه ایزدخواست یکی از دیدنی‌ های استان فارس محسوب می‌شود که روی یک صخره‌ بنا شده است و شباهت‌هایی با ارگ بم دارد. در این دژ باستانی، خانه‌های کوچک در کوچه‌های تنگ و باریک ساخته شده‌اند.

• تیمچه صرافیان: استان فارس، شهرستان آباده، شهر آباده، بازار کهنه‌آباد (مشاهده روی نقشه)

تیمچه صرافیان کاروانسرای کوچکی است که از دوران قاجار به یادگار مانده است. این بنای دو طبقه محلی برای دادوستد به شمار می‌رفت. استاد رضا یزدی این بنا را حدود ۱۲۰ سال پیش ساخت.

عکس از گوگل‌مپ (عکاس: بهراد مودی)

• بازدید از عمارت کلاه فرنگی آباده رایگان است.
• بهترین زمان بازدید از عمارت کلاه فرنگی فیروزی آباده ایام نوروز است؛ البته در نظر داشته باشید که چنین روزهایی بر تعداد گردشگران افزوده می‌شود.
• برای بازدید از عمارت کلاه فرنگی آباده، می‌توانید همه‌روزه تا ساعت ۲۱ اقدام کنید.
• برای دسترسی به عمارت کلاه فرنگی آباده، می‌توانید از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید.
• در شهر آباده، اقامتگاه‌های بوم‌گردی متنوعی برای اسکان مسافران وجود دارد.
• عمارت کلاه فرنگی جزو آثار ارزشمند و باشکوه کشورمان است. لطفا در نگهداری از آن کوشا باشید و روی دیوارهای آن یادگاری ننویسید.

نویسنده: بهاره غنچه/بازنویس: حانیه رضوی