رود نیل

رود نیل یکی از جاهای دیدنی کشور مصر به شمار می‌رود. این رود یکی از خاستگاه‌های تمدن بشری است که در طول زمان داستان‌ها و افسانه‌های متعددی پیرامونش شکل گرفت. رود نیل مصر هم به‌خاطر منابع غنی‌ آبی و غذایی که حمل می‌کند و هم به‌خاطر روایت‌هایی که حولش جریان دارد، موجب جذب انسان‌ها بوده است. در این مقاله با رود نیل و جاذبه‌های پیرامون آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

نیل،رود بزرگی در شمال شرق قاره آفریقا است. این رود در فاصله میان «دریاچه ویکتوریا» (Lake Victoria؛ بزرگ‌ترین دریاچه آفریقا از نظر وسعت) و دریای مدیترانه جریان دارد. از لحاظ تقسیمات سیاسی، رود نیل در کشورهای مصر، سودان، سودان جنوبی، اتیوپی، اوگاندا، جمهوری دموکراتیک کنگو، کنیا، اریتره، تانزانیا، رواندا و بوروندی واقع شده است.

منبع عکس: IFLScience، عکاس: نامشخص

• طول: ۶,۶۵۰ کیلومتر
• عرض: حداکثر ۲٫۸ کیلومتر
• عمق: میانگین هشت تا ۱۱ متر

رود نیل طولانی‌ترین رود قاره آفریقا است. این رود مدت‌ها طولانی‌ترین رود جهان در نظر گرفته می‌شد؛ اما از سال ۲۰۱۲، طبق محاسبات جدید، این جایگاه به رود آمازون رسید.

رود نیل ۶,۶۵۰ کیلومتر طول دارد و حوضه آبریز آن از ۱۱ کشور آفریقایی می‌گذرد تا آنکه به دریای مدیترانه بریزد. رود نیل یکی از بزرگ‌ترین رودهای جهان است؛ اما با توجه به آبگذری سالانه آن، یکی از کم‌آب‌ترین رودها به شمار می‌رود.

منبع عکس: Wikimedia، عکاس: Hossam el-Hamalawy

در فاصله دریاچه ویکتوریا تا دریای مدیترانه، رود نیل مسیرهای متعددی را طی می‌کند. حوضه آبریز رود نیل ۳,۲۵۴,۵۵۵ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد؛ یعنی این رود در حدود ۱۰ درصد مساحت قاره آفریقا جریان دارد. در مقایسه با رودهای بزرگ جهان، رود نیل آب کمی حمل می‌کند؛ برای مثال، رود نیل تنها پنج درصد آبی که در رود کنگو جریان دارد را در خود جای داده است.

در بندر ماسیندی، رود نیل به‌سمت شمال می‌پیچد و به آبشار «کاروما» (Karuma) می‌رسد؛ سپس رود دوباره به‌سمت غرب می‌رود، از آبشار «مورچیسون» (Murchison) می‌گذرد و در سواحل شمالی دریاچه «آلبرت» (Albert)، دلتای بزرگی را تشکیل می‌دهد. دریاچه آلبرت در مرز اوگاندا با جمهوری دموکراتیک کنگو است؛ اما نیل، در این ناحیه رود مرزی محسوب نمی‌شود.

منبع عکس: Petnah Africa Travel and Tours، عکاس: نامشخص

پس از ترک دریاچه آلبرت، رود نیل مسیر خود را به‌سمت شمال ادامه می‌دهد. در این مقطع، رود با عنوان «نیل آلبرت» هم شناخته می‌شود. مسیر بعدی رود در سودان جنوبی و سپس سودان است. در این مسیر بالادست رود، تا شهر «خارطوم» (Khartoum) در کشور سودان، به رود «نیل سفید» می‌گویند. اصطلاح «نیل سفید» گاه به بخش کوچک‌تری از رود، بین «دریاچه نو» (Lake No) و خارطوم نیز گفته می‌شود.

در شمال سودان، رود نیل به دریاچه «ناصر» (Nasser) می‌ریزد. در ناحیه «اسوان» (Aswan) مصر رود نیل به‌شکل حرف «S» انگلیسی درمی‌آید؛ این همان خم بزرگ رود نیل است که «اراتوستنس» (Eratosthenes)، جغرافی‌دان یونان باستان نیز به آن اشاره کرده است.

منبع عکس: Journey to Egypt، عکاس: نامشخص

در شمال سد اسوان، رود نیل مسیر تاریخی خود را می‌پیماید. در شمال قاهره، نیل به دو شاخه تقسیم می‌شود که به مدیترانه می‌ریزند؛ شاخه «روزتا» (Rosetta) در غرب و شاخه «دمیاط» (Damietta) در شرق که روی‌هم‌رفته دلتای نیل را شکل می‌دهند. با وجود آنکه دلتای نیل با مساحت ۲۰,۰۰۰ کیلومتر مربع یکی از بزرگ‌ترین دلتاهای جهان است، آبنسبتا کمی به دریای مدیترانه سرازیر می‌کند.

منبع عکس: CTGN، عکاس: نامشخص

تاریخ شکل‌گیری رود نیل همواره محل بحث بوده است؛ گروهی از متخصصان ادعا کردند که این رود در حدود ۶ میلیون سال پیش، هنگامی شکل گرفت که نظام زهکشی متحول شد؛ اما گروهی دیگر عمر رود نیل را پنج برابر بیشتر دانسته‌اند.

ارتفاعات اتیوپی همان جایی است که یکی از شاخه‌های مهم رود نیل، یعنی نیل آبی، از آنجا سرچشمه می‌گیرد و بیشتر آب نیل هم از آنجا می‌آید. هنوز مشخص نیست که طی این ۳۰ میلیون سال، مسیر رود نیل چقدر تغییر کرده است؛ البته اگر تغییری کرده باشد.

منبع عکس: Live Science، عکاس: نامشخص

رود نیل با رزق و روزی بی‌انتهایی که برای مردم در بر داشت، نقشی حیاتی در توسعه تمدن مصری ایفا کرد. با پیش‌روی‌هایی که این رود سالانه بر کرانه‌هایش داشت، لایه‌های جدیدی بر هم رسوب می‌کرد و به همین دلیل، خاک بسیار حاصلخیزی در پیرامون آن شکل گرفت.

مصریان باستان در کرانه‌های نیل، گندم، کتان، پاپیروس و دیگر محصولات به عمل می‌آوردند و به‌وسیله آن تجارت می‌کردند. گندم در غرب آسیا که مستعد قحطی بود، محصولی حیاتی به حساب می‌آمد که به یمن وجود نیل تامین می‌شد.

«هرودوت» (Herodotus)، مورخ یونانی، نوشت:

مصر، هدیه نیل بود.

منبع عکس: Per Sutekh، عکاس: نامشخص

نظام تجاری که بر بستر رود نیل به‌وجود آمده بود، هم روابط دیپلماتیک مصر با دیگر کشورها و هم ثبات اقتصادی را حفظ می‌کرد. این رود همچنین وسیله حمل‌و‌نقل راحت و کارآمدی برای انتقال انسان و کالا در طول تاریخ مصر بوده است.

رود نیل آن‌قدر برای زندگی مصریان مهم بود که حتی تقویم باستانی را بر اساس سه چرخه نیل تنظیم کرده بودند. این سه چرخه شامل چهار ماه ۳۰ روزه می‌شد که هرکدام یک فصل نامیده می‌شدند. فصل اول زمانی از سال بود که رود طغیان می‌کرد و چندین لایه از خاک حاصلخیز را برای کشاورزان به ارمغان می‌آورد. فصل دوم فصل رشد و فصل سوم فصل بی‌باران و برداشت محصول بود.

منبع عکس: Ancient Egyptian Paintings، عکاس: نامشخص

از سال ۱۹۷۰ میلادی که سد اسوان بر رود نیل ساخته شد، دیگر خبری از آن طغیان‌های تاریخی نیست و نظم کشاورزی سابق هم تغییر کرده است. امروزه همچنان رود نیل نبض حیاتی مصر به شمار می‌رود و جمعیت غالب این کشور، در کرانه رود ساکن هستند.

در سال ۲۰۱۳، رود نیل به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه طبیعی آفریقا شناخته شد. بیشتر مسیر رود نیل از میان صحرای بزرگ آفریقا (بزرگ‌ترین صحرای گرم جهان) می‌گذرد؛ در واقع، یکی از طولانی‌ترین رودهای جهان از میان بزرگ‌ترین صحرای گرم جهان عبور می‌کند.

به خاطر طولانی بودن رود نیل، مسافران در سفر در طول این رود با زیست‌بوم متنوعی روبه‌رو خواهند شد. تمام این عوامل باعث شد تا رود نیل به‌عنوان یکی از عجایب هفت‌گانه طبیعی آفریقا شناخته شود.

منبع عکس: Conde Nast Traveler، عکاس: نامشخص

رود نیل در طول مسیر طولانی خود گونه‌های گیاهی و حیوانی متنوع و شگفت‌انگیزی دارد. گیاه «بامبو» (Bamboo)، موز، پاپیروس و سنبل آبی از جمله گیاهان شاخصی هستند که در طول رودخانه دیده می‌شوند.

بامبو: گیاه بامبو معمولا در سرشاخه‌های نیل رشد می‌کند که اقلیم استوایی دارد. برخی از گونه‌های بامبوی نیل با سرعت ۳۰ سانتی‌متر در روز رشد می‌کنند.

گیاه موز: گونه گیاهی موز نیز در قسمت بالادست نیل، نزدیک سرچشمه آن، یافت می‌شود.

منبع عکس: One Earth، عکاس: نامشخص

پاپیروس: گیاه پاپیروس در امتداد رود نیل قرار دارد. مصریان باستان از ساقه گیاه پاپیروس نه فقط برای ساختن کاغذ، بلکه از آن برای ساخت بادبان، پارچه، تشک و طناب نیز استفاده می‌کردند.

سنبل آبی: سنبل آبی در اصل بومی آمریکای جنوبی است. وقتی سنبل آبی به شبکه رود نیل وارد شد، به سرعت گسترده شد؛ به‌طوری که ثبات اقتصاد مبتنی بر ماهیگیری منطقه را به خطر انداخت. سنبل آبی همچنین مانعی برای عبور قایق‌ها شد و در تولید برق آبی مزاحمت ایجاد کرد.

منبع عکس: Yann Arthus Bertrand Photo، عکاس: Yann Arthus Bertrand

حیوانات رود نیل متنوع و منحصربه‌فرد هستند. از جمله این حیوانات می‌توان به اسب آبی، شش‌ماهی، بزمجه، «ماهی لوتی نیل» (Nile perch)، لاک‌پشت نرم‌کاسه، ببرماهی و تمساح رود نیل اشاره کرد.

اسب آبی: اسب آبی زمانی به‌وفور در سراسر رود نیل دیده می‌شد؛ اما اکنون تنها در منطقه باتلاقی «سود» (Al-Sudd) در سودان جنوبی و مناطق جنوبی‌تر یافت می‌شود. اسب آبی نر معمولا حدود ۳٫۵ متر طول، ۱٫۵ متر بلندی و ۳٫۲ تن وزن دارد. مسافران نیل گاه با دسته‌های ۱۰ تا ۲۰ تایی اسب آبی مواجه می‌‌شوند.

منبع عکس: Wikimedia، عکاس: Vanmulondo

شش‌ماهی: شش‌ماهی در ناحیه بالادست رود نیل، نزدیک دریاچه ویکتوریا، یافت می‌شود. برخلاف دیگر ماهی‌ها، شش‌ماهی یک یا دو شش دارد که با آن از هوا هم تنفس می‌کند.

بزمجه: سه گونه بزمجه در حوضه رود نیل دیده می‌شود. آن‌ها جزو بزرگ‌ترین مارمولک‌های آفریقا هستند. طول بعضی از بزمجه‌ها به‌طور میانگین به ۱٫۸ متر می‌رسد.

منبع عکس: iNaturalist، عکاس: نامشخص

ماهی لوتی نیل: ماهی لوتی نیل در ناحیه پایین‌دست شبکه رود نیل یافت می‌شود. این ماهی آب‌های شیرین می‌تواند آن‌قدر بزرگ شود که وزنش به ۲۰۰ کیلوگرم و طولش به دو متر برسد.

لاک‌پشت نرم‌کاسه: لاک‌پشت نرم‌کاسه، به‌واسطه لاک صاف خود شناخته می‌شود. این‌گونه لاک‌پشت در حوضه رود نیل قابل‌مشاهده است. لاک صاف به این‌گونه لاک‌پشت‌ها پویایی بیشتری در آب می‌دهد و با آن می‌توانند سریع‌تر شنا کنند.

منبع عکس: Medasset، عکاس: نامشخص

ببرماهی: ببرماهی در قسمت پایین‌دست رود نیل زیست می‌کند. این‌گونه ماهی دندان‌های خنجرمانندی دارد که حتی وقتی دهانش بسته است نیز بیرون زده‌اند. ببرماهی به درنده‌خویی شهرت دارد.

از میان حیوانات رود نیل، تمساح نیل یکی از معروف‌ترین‌ها است. تمساح رود نیل بزرگ‌ترین تمساح آفریقا و دومین تمساح بزرگ جهان، بعد از «تمساح آب شور» (saltwater crocodile)، به شمار می‌رود. طول این تمساح به ۶ متر و وزنش به ۷۰۰ کیلوگرم می‌رسد؛ البته طول ۶٫۱ متر و وزن یک تن هم برای این تمساح ثبت شده است.

منبع عکس: National Geographic، عکاس: Tony Mackrill

تمساح نیل در آب‌های شیرین زیست می‌کند و در بیشتر بخش‌های رودخانه نیل یافت می‌شود. تمساح رود نیل جزو تمساح‌های بسیار تهاجمی به شمار می‌رود که تقریبا هر حیوانی در نزدیکی‌اش را می‌تواند بگیرد. گونه‌های مختلف ماهی، خزندگان، پرندگان و پستانداران خوراک غالب این‌گونه خطرناک هستند.

تمساح رود نیل می‌تواند ساعت‌ها، روزها و حتی هفته‌ها صبر کند تا طعمه به محدوده‌اش برسد. حتی طعمه‌های سریع هم از خطر این تمساح در امان نیستند. تمساح نیل با دندان‌های تیز و مخروطی‌اش چنان آرواره‌های قدرتمندی دارد که در میان تمام حیوانات منحصربه‌فرد است و وقتی طعمه را می‌گیرد، تقریبا غیرممکن است که آن را رها کند.

منبع عکس: National Geographic، عکاس: نامشخص

تمساح‌های رود نیل محلی برای جمع کردن طعمه‌های شکارشده دارند. در نظام سلسله‌مراتبی تمساح‌های نیل، بهترین طعمه‌ها نصیب بزرگ‌ترین و مسن‌ترین تمساح نر می‌شود. اگر تمساحی این سلسله‌مراتب را به هم بزند، معمولا درگیری‌های خشن و کشنده رخ می‌دهد.

مثل دیگر خزندگان، تمساح نیل نیز تخم‌گذار است. هم تمساح ماده و هم تمساح نر از تخم‌ها محافظت می‌کنند؛ ازاین‌رو، تمساح رود نیل جزو معدود خزندگانی است که نرها هم وظیفه مراقبتی ایفا می‌کنند. آن‌ها از بچه‌هایشان تا مدتی نگهداری می‌کنند که خودشان بتوانند شکار کنند.

منبع عکس: Safari Bookings، عکاس: نامشخص

تمساح رود نیل سالانه جان صدها انسان را می‌گیرد و از این لحاظ، یکی از خطرناک‌ترین گونه‌های تمساح است. با آنکه تعداد این‌گونه تمساح‌ها در برخی مناطق کاهش یافته است، گونه در معرض خطر انقراض به شمار نمی‌رود.

طغیان‌های مکرر رود نیل برای مصریان باستان حکم برکت را داشت. جدا از اینکه این طغیان‌ها منبع اصلی آب بود، مصریان آن را این‌گونه تفسیر می‌کردند که طغیان‌های سالانه نیل به خاطر اشک‌هایی است که «ایزیس» (Isis)، خدای طبیعت و باززایی، برای مرگ شوهرش، «ازیریس» (Osiris)، ایزد جهان زیرزمینی و زندگی پس از مرگ، می‌ریزد.

منبع عکس: Odyssey Traveler، عکاس: نامشخص

داستان دیگر درباره فرعون «جوزر» (Djoser) است و اینکه چگونه او کشور را از قحطی هفت‌ساله ناشی از خشکسالی نجات داد. فرعون در خواب دید که «خنوم» (Khnum)، آفریننده رود نیل، نزدش آمد و از قدیمی‌ بودن معبدش در جزیره «الفانتین» (Elephantine) گله کرد.

داستان دیگر در پیوند با رود نیل، داستان زندگی حضرت موسی است. طبق گزارش کتاب مقدس، «میریام» (Miriam) یا کلثوم، خواهر موسی، موسای نوزاد را درون سبدی بر رود نیل رها کرد؛ سپس دختر فرعون سبد را در کرانه رود پیدا کرد. فراز دیگری از زندگی حضرت موسی که با رود نیل پیوند دارد، زمانی است که آن حضرت فرعون و فرعونیان را به خداپرستی دعوت می‌کند؛اما آن‌ها نمی‌پذیرند. خدا کیفر آزار بنی اسرائیل را این‌گونه به فرعون و فرعونیان رساند که آب نیل فرو نشست، نفع آن ناچیز شد و کشتزارهای آنان به خشکی گرایید.

منبع عکس: Wikimedia، عکاس: نامشخص

رود نیل با داستان زندگی حضرت یوسف نیز در پیوند است. رود نیل جایی بود که حضرت یوسف شب‌ها بر کرانش نماز می‌گزارد و با خدا مناجات می‌کرد. هنگامی هم که یوسف درگذشت، آب نیل خشکید و بزرگان قوم، یوسف را در میان رود نیل دفن کردند تا چون آب بر او بگذرد، برکات آن به کل عالم و اطراف برسد.

منبع عکس: World4، عکاس: نامشخص

رود نیل یکی در کشور مصر و دیگری در کشور اوگاندا بهترین چشم‌اندازها را دارد. یکی از این چشم‌اندازهای بدیع، آبشار مورچیسون در اوگاندا است که مسافران هم‌زمان می‌توانند آبشار و رود بزرگ را پیش چشم داشته باشند. بهترین زمان برای بازدید از رود نیل، آبشار مورچیسون و حیات وحش در کشور اوگاندا، فصل زمستان است.

منبع عکس: Wikimedia، عکاس: نامشخص

سوار شدن بر کشتی کروز بر رود نیل احتمالا بهترین شیوه بازدید از رود نیل است. این امکان در کشور مصر وجود دارد. با سوار شدن در کشتی کروز بر رود نیل، مسافران می‌توانند زیبایی و آرامش رود را تجربه کنند و در عین حال، عجایب تاریخی مصر را ببینند. بیشتر محوطه‌های تاریخی مصر از طریق بندرهای کنار رودخانه قابل دسترسی هستند. بهترین زمان برای تجربه کشتی کروز بر نیل بین ماه‌های آبان تا خرداد است.

منبع عکس: USA Today، عکاس: Michael Ventura

کشتی‌های کروز نیل مدل‌های مختلفی دارد؛ برخی مناسب مسافران با بودجه‌های کم و بعضی لوکس و گران‌قیمت هستند. سفر با کشتی کروز بر نیل معمولا بین سه تا هفت روز طول می‌کشد. طبیعتا در کروز هفت‌روزه، مسافران جاذبه‌های بیشتری می‌بینند. مسافران اگر از قبل بدانند که از کدام جاذبه‌ها می‌خواهند بازدید کنند، بهتر می‌توانند مدت سفر کروز را انتخاب کنند.

دمای دره رود نیل در ماه‌های تابستان به ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در ماه‌های زمستان هم مسافران دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد و بلکه کمتر را تجربه خواهند کرد. به‌طور معمول، در امتداد رود نیل در کشور مصر و سودان بارانی نمی‌بارد؛ اما در مناطق جنوبی‌تر مثل اوگاندا، اتیوپی و تانزانیا در فصل‌های زمستان و بهار باران‌های سنگین می‌بارد.

منبع عکس: EF Go Ahead Tours، عکاس: نامشخص

در مصر، دو فرودگاه بین‌المللی به‌علاوه قطار، اتوبوس و قایق وجود دارد و مسافران به‌راحتی می‌توانند خود را به رود نیل برسانند. قطار یک گزینه مناسب برای رسیدن به نیل است. راه آهن ملی مصر مسیر ریلی در امتداد نیل بین دو شهر قاهره و «اقصر» (Luxor) دارد. شاید قطار به مقصد اسوان، که در جنوبی‌ترین نقطه رود نیل قرار دارد، بهترین انتخاب باشد.

دو فرودگاه بین‌المللی قاهره و اقصر هر دو به رود نیل نزدیک هستند. بستگی دارد که از کدام نقطه نیل بخواهید بازدید کنید. از فرودگاه به‌راحتی با تاکسی، اتوبوس یا ماشین شخصی می‌توان به نیل رسید.

شرکت‌های اتوبوسرانی متعددی میان شهرهای قاهره، اقصر، اسوان و دیگر شهرها در امتداد رود نیل فعالیت می‌کنند. اتوبوس‌ها عموما راحت هستند و تهویه مناسب دارند. این گزینه برای مسافرانی که بودجه کمی دارند، مناسب است.

منبع عکس: Tripadvisor، عکاس: David L

• آدرس: مصر، استان اقصر، شهر اقصر، تقاطع خیابان «معبد الکرنک» (Mabad Al Karnak) با خیابان «کورنیش النیل» (Kornish Al Nile) (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۱۸۰ پوند مصر (EGP) (حدود ۶ دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ۶ صبح تا ۱۰ شب

اقصر در ۶۷۵ کیلومتری جنوب قاهره قرار دارد و مهم‌ترین و دیدنی‌ترین محوطه در تمام مصر است. اقصر نام عربی شهر تبس باستانی است. شهر تبس پایتخت باشکوه پادشاهی نوین مصر (۱۵۷۰ تا ۱۰۷۰ قبل از میلاد) بود که شکوهش تا ۱۰۰۰ سال بعد از افولش در نوشته‌های نویسندگان کلاسیک بازتاب می‌یافت.

معبد اقصر یک مجموعه معبد بزرگ مصر باستان است که قدمت آن به حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. معبد اقصر یکی از دو معبد مشهور در کرانه شرقی رود نیل است (نام معبد دیگر، کرنک است). برخلاف دیگر معابد در تبس، معبد اقصر به هیچ خدایی تعلق ندارد و ممکن است تنها محلی برای تاج‌گذاری فراعنه بوده باشد.

در پشت معبد اقصر، معابد کوچک‌تری وجود دارد که توسط آمنهوتپ سوم از سلسله هجدهم و اسکندر ساخته شده است. سایر قسمت‌های معبد توسط «توت‌عنخ‌آمون» (Tutankhamun) و رامسس دوم ساخته شده‌اند. نام معبد اقصر در سال ۱۹۷۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

منبع عکس: The Discovery of، عکاس: AlexAnton

• آدرس: مصر، شهر اقصر، انتهای جاده «دره پادشاهان» (Kings Valley Rd) (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۲۴۰ پوند مصر (EGP) (حدود هشت دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ۶ صبح تا چهار عصر در زمستان و از ۶ صبح تا پنج عصر در تابستان

دره پادشاهان مکانی تاریخی و باستانی در کرانه غرب رود نیل در شهر اقصر است. دره پادشاهان آرامگاه نهایی بسیاری از فرعون‌ها و اشراف قدرتمند دوره پادشاهی نوین مصر باستان است که تقریبا در حدود قرن‌های ۱۶ تا ۱۱ قبل از میلاد می‌زیستند. ۶۳ آرامگاه اصلی در دره پادشاهان وجود دارد؛ اما به احتمال زیاد آرامگاه‌های بیشتری هم در آنجا کشف خواهد شد. در بیشتر آرامگاه‌ها، راهروهای طولانی و تزیین‌شده‌ای به اتاق‌ها و درهای کاذب و در نهایت به طاق تدفین منتهی می‌شوند.

گذرگاه ورودی با متون و نقوش «کتاب مردگان» (Book of the Dead) تزیین شده است. تعداد محدودی از گورها در آن واحد برای بازدید عموم باز هستند. بلیط استاندارد برای ورود به سه آرامگاه استفاده می‌شود. برای ورود به آرامگاه «توت‌عنخ‌آمون» (Tutankhamun) بلیط جداگانه‌ای نیاز است.

منبع عکس: TripSavvy، عکاس: Tanatat Pongphibool

• آدرس: مصر، شهر اقصر، کرنک، خیابان «فندق النیل هیلتون» (Fondok Al Nile Hilton)، منطقه «آمون-رع» (Amun-Re) (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۲۲۰ پوند مصر (EGP) (حدود هفت دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ۶ صبح تا ساعت ۱۷:۳۰

مجتمع معبد «آمون-رع» (Amun-Ra) در کرنک به‌مدت بیش از ۱۳ قرن یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی و فکری بود. بناهای همجوار آن، در سه کیلومتری شمال مرکز اقصر، شگفت‌انگیزترین بناهای مصری را تشکیل می‌دهند. جدا از عناصر فراوانی که در معبد به کار گرفته شده است، معبد طرح پیچیده‌ای هم دارد. این معبد عالی در اقصر طی گذر سده‌ها تکمیل شده است و بزرگ‌ترین سالن‌ ستون‌دار را در میان معابد جهان دارد.

منبع عکس: Ancient Origins، عکاس: نامشخص

• آدرس: مصر، استان اسوان، روستای ابوسمبل (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۲۵۰ پوند مصری (حدود هشت دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از پنج صبح تا ۶ عصر

«ابوسمبل» محوطه‌ای تاریخی متشکل از دو معبد عظیم درون صخره است. این مجموعه در کرانه غربی دریاچه ناصر و در حدود ۲۳۰ کیلومتری جنوب غرب شهر اسوان قرار دارد. دو معبد دوقلوی ابوسمبل در قرن ۱۳ قبل از میلاد در زمان حکومت فرعون «رامسس» (Ramsses) دوم در دل کوه ایجاد شدند. نقش‌برجسته‌های بزرگ رامسس دوم به‌طور نمادینی در جلوی معبد کنده‌کاری شده‌اند. مجموعه معابد ابوسمبل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

منبع عکس: Britannica، عکاس: Dennis Jarvis

• آدرس: مصر، استان اسوان، اسوان، جزیره آجیلیکا (Agilika) (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۱۰۰ پوند مصری (حدود سه دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از هفت صبح تا چهار عصر؛ تابستان‌ها از هفت صبح تا پنج عصر

معبد «فیله» بر جزیره‌ای در پشت سد اسوان قرار دارد. این معبد متعلق به ایزیس، ایزدبانوی مصر باستان، است که در اواخر عصر بطلمیوسیان و اوایل دوره سلطه رومیان بر مصر ساخته شد. معبد فیله ابتدا در جزیره فیله قرار داشت. وقتی سد اسوان بر رود نیل ساخته شد، برای آنکه معبد به زیر آب نرود، آن را در سال ۱۹۷۰ به جزیره آجیلیکا منتقل کردند. غالبا نقش‌برجسته‌های هیروگلیفی معبد مورد توجه بازدیدکنندگان بوده است.

منبع عکس: Journey to Egypt، عکاس: نامشخص

• آدرس: مصر، استان اقصر، صحرای القرنه (Al Qarna)، دیر البحری (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۱۴۰ پوند مصری (حدود ۴٫۵ دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه از ۶ صبح تا پنج عصر

«حتشپسوت» معبدی تدفینی متعلق به ملکه حتشپسوت است که طولانی‌ترین مدت حکومت را در مقایسه با دیگر ملکه‌های مصری داشت. این معبد با مجسمه‌ها، ابوالهول‌ها و نقش‌برجسته‌هایی تزیین شده است که طی سده‌ها کنار هم گردآوری شدند. معبد حتشپسوت روبه‌روی شهر اقصر قرار دارد و شاهکار معماری عصر باستان برشمرده می‌شود.

منبع عکس: World History Encyclopedia، عکاس: نامشخص

• آدرس: مصر، ۲۱۵ کیلومتری جنوب اقصر (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): هزینه بلیط موزه اسوان ۷۰ پوند مصری (حدود دو دلار)؛ هزینه بازدید از سد اسوان ۲۰ پوند مصری (حدود یک دلار)
• ساعت بازدید: همه‌روزه؛ مناسب برای اقامت دو تا سه‌روزه

اسوان با رنگ‌های سفید عاجی، قهوه‌ای آبنوسی، سرخ و طلایی تزیین شده است. در اسوان مجموعه‌ای از سنگ‌های آذرین درخشان در سراسر نیل گذرگاه‌های باریکی میان ارتفاعات صحرای شرقی و شنزارها ایجاد کرده‌اند. اسوان نخستین مانع عبورومرور و جایی بود که زمانی جهان متمدن به پایان می‌رسید. برای بسیاری از بازدیدکنندگان، اسوان مکان مناسبی برای استراحت چندروزه پس از تور نیل است.

اسوان طی چند سال اخیر بسیار رشد کرده است و تنها مرکزی گردشگری نیست؛ بلکه مرکز استانی زنده و یک شهرک دانشگاهی مهم است؛ البته همچنان بخش‌های گردشگری آن در کنار رود نیل قرار دارد.

منبع عکس: Accor، عکاس: Fabrice Rambert

• آدرس: مصر، استان اسوان، اسوان، شیاخه اولی (Sheyakhah Oula) (مشاهده روی نقشه)
• هزینه بازدید (سال ۲۰۲۳ میلادی): ۲۵ پوند مصر (حدود یک دلار)
• ساعت بازدید: ۲۴ساعته

در مقابل اسوان، در میانه نیل، جزیره الفانتین قرار دارد. الفانتین «شهر مرزی» دفاعی میان مصر و سرزمین‌های «نوبیایی» (Nubia) در جنوب است. روستاها و باغ‌های نوبیا مکان دلپذیری را ایجاد کرده‌اند. همچنین در بخش جنوبی آن، بقایای آثار باستانی آن با عنوان «یبو» (Yebu) قرار دارد.

منبع عکس: Wikimedia، عکاس: Marc Ryckaert

اگر تجربه بازدید از رود نیل را داشته‌اید، نظر خود را با ما و دیگر کاربران کجارو در میان بگذارید.

منبع عکس کاور: AZ-Animals، عکاس: نامشخص

نویسنده: رضا اردو