کاخ دولما باغچه

کاخ دولما باغچه بزرگ‌ترین کاخ کشور ترکیه است و یکی از لوکس‌ترین و زیباترین جاهای دیدنی استانبول به شمار می‌آید. این کاخ در کرانه شرقی تنگه بسفر قرار دارد و با وجود چشم‌اندازی بی‌نظیر و تزیینات چشم‌گیر مانند بزرگ‌ترین چلچراغ بوهمی جهان، مبلمان‌ مجلل، فرش‌های دست‌بافت مرغوب و سقف‌های مزین به طلا، هر سال میلیون‌ها گردشگر را به‌سمت خود می‌کشاند.

بیشتر افراد در سفر به استانبول به بازدید از کاخ دولما باغچه می‌روند؛ کاخی که محل زندگی ۶ امپراتور عثمانی بود و آتاترک، بنیان‌گذار و اولین رئیس‌جمهوری ترکیه در یکی از اتاق‌های آن درگذشت. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با معماری و تاریخچه کاخ دولما باغچه آشنا کنیم و اطلاعات مفیدی درباره نحوه بازدید از این کاخ را در اختیار شما بگذاریم.

منبع عکس: theistanbulinsider.com

منبع عکس: locationscout.net

کاخ دولما باغچه در منطقه بشیکتاش استانبول، در کرانه شرقی تنگه بسفر در بخش اروپایی شهر و در میان بندر بشیکتاش و بندر کاباتاش قرار گرفته است. فاصله کاخ دولما باغچه تا میدان تکسیم، حدود ۱٫۲ کیلومتر (هفت دقیقه) است. این کاخ با فرودگاه آتاتورک استانبول ۲۲٫۴ کیلومتر (۴۵ دقیقه) و فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول، ۵۶٫۳ کیلومتر (یک ساعت) فاصله دارد. کاخ دولما باغچه در نزدیکی دیگر جاذبه‌های مهم استانبول مانند میدان تکسیم، خیابان استقلال و تنگه بسفر واقع شده است.

• آدرس:استانبول، ناحیه اروپایی بشیکتاش، محله ویشنزاده، خیابان دلما باغچه (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: planetofhotels.com

کاخ دولما باغچه در منطقه بشیکتاش، یکی از مناطق مهم گردشگری استانبول واقع شده است و به همین دلیل، وسایل حمل و نقل عمومی متعددی برای رسیدن به آن وجود دارند. در ادامه شما را با مسیرهای دسترسی مختلف به کاخ دولما باغچه آشنا خواهیم کرد.

شما همچنین می‌توانید با استفاده از تاکسی خود را از منطقه سلطان احمد به کاخ دولما باغچه برسانید تا پیاده‌روی نکنید. البته هزینه تاکسی بیشتر است و ممکن است در ساعت‌های شلوغی در ترافیک گیر کنید.

منبع عکس: planetofhotels.com

اگر در منطقه بشیکتاش یا هتل‌ های میدان تکسیم اقامت دارید، اتوبوس‌های بسیاری برای رفتن به کاخ دولما باغچه وجود دارند. شما می‌توانید سوار یکی از آن‌ها شوید تا به کاخ برسید. ایستگاه‌های اتوبوس در فاصله ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای کاخ دولما باغچه قرار دارند. نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها، ایستگاه «بشیکتاش استادیومو» (Beşiktaş Stadyumu) است که در خیابان «کدیرگالار» (Kadirgalar) قرار دارد. شما همچنین می‌توانید از میدان تکسیم سوار تاکسی شوید و خود را به کاخ برسانید. قطار کابلی (funicular railway) از دیگر وسایل حمل‌ونقلی است که شما را به کاباتاش می‌رساند.

بندر کروز استانبول نیز در کاراکوی در نزدیکی برج گالاتا قرار دارد. فاصله ترمینال بندر کروز تا کاخ دولما باغچه سه کیلومتر (۶ دقیقه) است؛ مسیری که می‌توانید با تاکسی طی کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به کاخ دولما باغچه در میدان تکسیم قرار دارد؛ البته از این نقطه حدود نیم ساعت پیاده‌روی در انتظار شما است.

منبع عکس: planetofhotels.com

توسعه فرهنگ غربی در استانبول عثمانی قرن نوزدهم شتاب زیادی داشت. برای مردم عثمانی که در شهر قدیمی استانبول زندگی می‌کردند، «اروپا» در کرانه شمالی شاخ طلایی بود. در زمان ساخت کاخ دولما باغچه در حالی که جمعیت مسلمان در شبه‌جزیره تاریخی استانبول، زندگی متواضعانه و محافظه‌کارانه‌ای داشتند، محله پرا (بی‌اوغلو) به‌دلیل مهمانی‌ها، جشن‌های باله و رویدادهای هنری در آنجا به‌عنوان «پاریس شرق» تلقی می‌شد.

بی‌اوغلو و بسفر به نمادهای سبک زندگی جدید تبدیل شدند. در بی‌اوغلو، ساختمان‌هایی به سبک نئوکلاسیک و باروک ساخته و کافه‌ها و رستوران‌هایی به سبک فرانسوی افتتاح شدند. پرا محل زندگی خارجی‌ها شد و بازرگانان فرانسوی و ایتالیایی (لوانتینی‌ها) و شهروندان عثمانی، یونانی‌ها، ارمنی‌ها و یهودیان فرهنگ جدیدی را در این منطقه ایجاد کردند. سفارتخانه‌های خارجی، خانواده‌های اشراف و بازرگانان در پرا عمارت‌هایی در سواحل بسفر داشتند. بنابراین، سواحل بسفر در قرن نوزدهم دستخوش تغییراتی بزرگ و مملو از عمارت‌های رنگارنگ شدند. سلطان عبدالمجید نیز با مشاهده تغییر در شهر تصمیم به ساخت کاخ جدیدی به‌جای کاخ سنتی توپکاپی گرفت؛ بدین ترتیب ساخت کاخ باشکوه دولما باغچه در تنگه بسفر آغاز شد.

منابع عکس‌ها: planetofhotels.com

کاخ دولما باغچه در سال‌های ۱۸۴۳ تا ۱۸۵۶ به دستور سی و یکمین امپراتور عثمانی، سلطان عبدالمجید اول ساخته شد. سلطان و خانواده وی تا پیش از ساخت این بنا در کاخ توپکاپی زندگی می‌کردند؛ کاخی که بین شاخ طلایی و دریای مرمره در شهر استانبول قرار دارد و برای ۴۰۰ سال، مقر پادشاهان عثمانی بود.

کاخ دولما باغچه برای این ساخته شد که معماری کاخ توپکاپی از سبک‌های قدیمی‌تر پیروی می‌کرد و با معماری روز دنیا هم‌خوانی نداشت و سلطان نیز کاخی مجلل، باشکوه و شبیه به کاخ پادشاهان اروپایی می‌خواست. پس از دستور سلطان عبدالمجید اول، بخشی از تنگه بسفر برای ساخت کاخ دولما باغچه در نظر گرفته شد؛ مکانی که بقایای کاخ ویران شده «بشیکتاش‌ ساحل» (Beşiktaş Sahil Palace) در آن قرار داشت. حاجی سعید آقا مسئول ساخت کاخ دولما باغچه بود و «گارابت بالیان» (Garabet Balyan)، پسر او «نیگوس بالیان» (Nigoğayos Balyan) و «اوانیس کالفا» (Evanis Kalfa) مسئولیت طراحی این پروژه را بر عهده داشتند.

منبع عکس: istanbul.com

مرکز اداری حکومت عثمانی در سال ۱۸۷۷ از کاخ دولما باغچه به کاخ «ییلدیز» (Yıldız Palace) انتقال پیدا کرد. از آن سال به بعد، دیگر پادشاهان عثمانی، مهمت پنجم و محمد ششم به‌طور هم‌زمان از کاخ‌های ییلدیز و و دلما باغچه برای حکومت استفاده کردند.

خلیفه عبدالمجید عثمان اوغلو (Abdülmecid Efendi) در آخرین روزهای حکومت عثمانی بر جایگاه پادشاهی نشست. او کاخ دولما باغچه را به‌عنوان مرکز حکمرانی خود مشخص کرد و تا سال ۱۹۲۴ (زمان فروپاشی حکومت عثمانی) در این مکان فرمانروایی کرد. کاخ دولما باغچه از زمان ساخت تا پایان حکومت عثمانیان مرکز فرمانروایی ۶ پادشاه عثمانی بود؛ البته به‌غیر از ۲۰ سال (بین سال‌های ۱۸۸۹ تا ۱۹۰۹) که از مرکزیت فرمانروایی عثمانی‌ها خارج شد و کاخ ییلدیز جایگزین آن بود.

خلیفه عبدالمجید عثمان اوغلو، آخرین پادشه عثمانی. منبع عکس: ویکی پدیا

ساخت کاخ دولما باغچه هزینه‌های فراوانی روی دست پادشاه وقت گذاشت؛ بنا بر اطلاعات تاریخی موجود، مبلغی معادل با ۳۵ تن طلا برای ساخت این کاخ هزینه شده است؛ مبلغی که طبق معادل‌سازی، معادل ۱٫۵ بیلیون دلار در سال ۲۰۱۳ بوده است. گفته می‌شود که هزینه ساخت کاخ دولما باغچه برابر با یک چهارم از مالیات سال بود و پادشاه عثمانی برای ساخت آن، بخشی از این مبلغ را از کشورهای اروپایی قرض و بخش دیگر آن را با چاپ مقدار کلانی پول تامین کرد. قرضی که برای ساخت کاخ دولما باغچه بر دوش حکومت عثمانی قرار گرفت، منجر به کنترل اقتصادی این حکومت توسط قدرت‌های اروپایی شد؛ واقعه‌ای که در نهایت فروپاشی این پادشاهی مقتدر را رقم زد.

پس از انقلاب ترکیه و قانون‌گذاری جدید، مالکیت کاخ دولما باغچه در سوم مارس ۱۹۲۴ به میراث ملی جمهوری ترکیه منتقل شد. مصطفی کمال آتاترک، بنیان‌گذار و اولین رئیس‌جمهوری ترکیه، از این کاخ به‌عنوان محل اقامت ریاست جمهوری در تابستان‌ها استفاده می‌کرد. وی برخی از مهم‌ترین تصمیم‌های دوره ریاست جمهوری خود مانند تغییر الفبای ترکیه را در همین مکان گرفت و سرانجام در دلما باغچه درگذشت.

امروزه کاخ دولما باغچه به‌عنوان موزه کاربری دارد و مهمان‌خانه کاخ نیز برای پذیرایی از مهمانان سیاسی خارجی و مهم ترکیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تمام بخش‌های این کاخ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌اند و گرشگران می‌توانند از آن‌ها دیدن کنند.

منبع عکس: planetofhotels.com

دلما در زبان ترکی به‌معنی «پر» یا «پر شده» و باغچه به‌معنای باغ است. جالب است بدانید که محل ساخت این کاخ با پر کردن خلیج کوچکی در تنگه بسفر به دست آمد و به همین دلیل نام این بنا را کاخ دولما باغچه گذاشتند. این خلیج کوچک یک بندرگاه طبیعی بود. از اوایل قرن هفدهم، دریاسالارهای عثمانی ناوگان دریایی را در اینجا لنگر انداختند و همچنین مراسم سنتی دریانوردی و جشن فتح استانبول را در این بندر برگزار می‌کردند.

پیش از بنا شدن کاخ دولما باغچه، محل ساخت آن تفرجگاه محبوب سلاطین عثمانی نیز بوده است. سلاطینی نظیر سلطان احمد یکم و سلطان عثمان دوم، آلاچیق‌ها و باغ‌های متعددی در این محل ساخته بودند و اوقات فراغت خود را در این مکان سپری می‌کردند. برخی افراد به اشتباه نام این کاخ را «دلمه باغچه» تلفظ می‌کنند؛ اما باید بدانید که نام درست این کاخ، دلما باغچه است.

منبع عکس: istanbulclues.com

عصر عثمانیان، دورانی آمیخته با سبک زندگی مجلل و پر از سازه‌های باشکوه بود. استانبول به‌عنوان پایتخت سابق امپراتوری عثمانی، بسیاری از کاخ‌های باشکوه را در خود جای داده است؛ کاخ‌هایی که میراث فرهنگی این شهر به شمار می‌آیند. بسیاری از این کاخ‌ها تا به امروز دوام نیاورده‌اند؛ برخی از آن‌ها با آتش‌سوزی ویران و برخی به مخروبه تبدیل شده‌اند.

آشپزخانه نیز یکی از جالب‌ترین بخش‌های کاخ به شمار می‌آمد. کاخ‌های عثمانی دارای دو آشپزخانه اصلی بودند؛ «مطبخ همایونی» (Matbah-i Humayun) که فقط برای آماده‌سازی غذای خود سلطان استفاده می‌شد و «مطبخ امیری» (Matbah-I Amire) که برای تهیه غذا برای دیگران مورد استفاده قرار می‌گرفت. هر بخش از آشپزخانه یک سرآشپز، ۶۰ آشپز و ۲۰۰ دستیار داشت.

علاوه بر همه کارگران آشپزخانه، افراد زیادی با مسئولیت‌های خاص مانند تهیه شیرینی، ماست، مرغ و غیره نیز در آشپزخانه وجود داشتند. در آشپزخانه افرادی با عنوان «کالفا» یا همان کلفت (Kalfa) نیز کار می‌کردند که مسئولیت خدمات غذا، جارو کردن، خشکشویی و غیره را بر عهده داشتند. در کاخ‌های عثمانی دو وعده غذا در اواخر صبح و عصر خورده می‌شد.

منبع عکس: turkeytourorganizer.com

دلما باغچه بزرگ‌ترین کاخ کشور ترکیه با مساحت ۴۵ هزار متر مربع است که در منطقه‌ای به وسعت ۱۱۰ هزار متر مربع قرار گرفته است. این کاخ به سبک بناهای اروپایی ساخته شده است. بیشتر بخش‌های دلما باغچه با طلا و کریستال تزیین شده است؛ در حالی که کاخ توپکاپی مزین به کاشی‌های شهر ایزنیک (İznik) و کنده‌کاری سبک عثمانی است.

کاخ دولما باغچه سه طبقه است و در آن، ۲۸۵ اتاق، ۴۴ سالن، ۶ حمام ترکی و ۶۸ سرویس بهداشتی وجود دارد. این کاخ اسکله‌ای ۶۰۰ متری دارد و دو ورودی به دو حیاط آن متصل می‌شوند. کاخ دلماباغچه از سه بخش اصلی آپارتمان‌های اداری، سرسرای تشریفات و حرم‌سرای امپراتوری تشکیل شده است. طراحی این کاخ، ترکیبی از چند سبک متفاوتِ باروک، نئوکلاسیک و روکوکو با معماری سنتی عثمانی را به نمایش می‌گذارد. این کاخ با دیوارهای داخلی آجری، دیوارهای خارجی سنگی و کف چوبی ساخته شده است.

منبع عکس: planetofhotels.com

با وجود اینکه ایده اصلی طراحی کاخ دولما باغچه از قصرهای اروپایی الهام گرفته شده است، از لحاظ کارکردی عناصری از زندگی سنتی عثمانیان و همچنین ویژگی خانه‌های سنتی ترکیه در این بنا دیده می‌شود. تجهیزات به کار رفته در این کاخ از بالاترین استانداردهای فنی عصر خود برخوردار بودند. چراغ‌های گازی و تکنولوژی سرویس بهداشتی از بریتانیای کبیر وارد شدند؛ در حالی که در آن زمان کاخ‌های اروپا هنوز فاقد این تجهیزات بودند. بعدها برق، سیستم گرمایش مرکزی و آسانسور نیز در دلما باغچه نصب شدند.

در کاخ دولما باغچه چند بخش اصلی وجود دارد که در هر یک، مبلمان و وسایل بسیار مجللی دیده می‌شوند. به‌علاوه در فضای بیرونی این کاخ نیز باغی سرسبز و بناهایی چون برج ساعت و مسجد دلما باغچه به چشم می‌خورند. در ادامه شما را با بخش‌های مختلف کاخ دولما باغچه و سازه‌های فضای بیرونی آن آشنا خواهیم کرد.

منبع عکس: sites.google.com

بخش «مابینی همایون» کاخ دولما باغچه از یک سمت به تنگه بسفر و از سمت دیگر به خشکی مشرف است. در گذشته اتاق‌هایی که چشم‌انداز تنگه بسفر را داشتند، در اختیار وزیر اعظم، سران امپراتوری عثمانی و وزرای دولت قرار می‌گرفتند؛ در حالی که اتاق‌های مشرف به خشکی توسط دیگر مدیران کشور از جمله مارشال کاخ، شیخ الاسلام، اعضای مجلس نمایندگان و سنا استفاده می‌شدند. بخش «مابینی همایون» دو طبقه و متشکل از چهار سالن اصلی و بخش‌های دیگری است که در ادامه آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

سالن مدحال

منبع عکس: sites.google.com

سالن مدحال (Medhal Salon) اولین قسمت از بخش سلاملیک است که گردشگران در زمان بازدید از دلما باغچه، با آن روبه‌رو می‌شوند. در گذشته افراد ابتدا وارد این مکان می‌شدند و انتظار می‌کشیدند تا اجازه ورود به دیگر بخش‌های کاخ در زمان مناسب به آن‌ها داده شود. در هنگام ورود به مدخل در دو طرف اتاق میزهای مرصع‌کاری شده‌‌ای را می‌بینید که روی آن‌ها مونوگرام سلطان عبدالمجید نقش بسته است. لوستر انگلیسی آویزان شده در وسط این اتاق ۶۰ شاخه دارد و پارچه‌های هرکه‌ای که در روکش اثاثیه و والون ها به کار رفته‌اند به رنگ سلطنتی قرمز هستند.

اتاق دبیرخانه

منبع عکس: sites.google.com

اتاق دبیرخانه یا اتاق کاشی‌کاری از دیگر بخش‌های دیدنی طبقه اول است که بعد از مدحال در سمت راست قرار دارد. مبلمان طرح فرانسوی و گلدان‌های چینی گرانقیمت اولین چیزهایی هستند که نظر شما را در این اتاق به خود جلب می‌کنند. بزرگ‌ترین نقاشی کاخ دولما باغچه نیز روی دیوار سمت چپ اتاق دبیرخانه آویزان شده است؛ در این نقاشی که اثر هنرمند ایتالیایی، «استفانو اوسی» (Stefano Ussi) است، کاروانی حین سفر از استانبول به مکه به تصویر کشیده شده‌اند.

یک اثر هنری دیگر نیز روی دیوار سمت راست اتاق دبیرخانه دیده می‌شود. این اثر توسط هنرمند اتریشی - فرانسوی، «ارنست رودولف» (Rudolf Ernst)، نقاشی شده است و آتش گرفتن تئاتر شهر پاریس را نشان می‌دهد. نقاشی دیگری از یک دختر روستایی هلندی، اثر دلاندره، نیز روی این دیوار نصب شده است.

سالن سفرا

منبع عکس: sites.google.com

سالن سفرا یکی از زیباترین بخش‌های کاخ دولما باغچه است که با طراحی متقارن و تزیینات باشکوه و مجلل، چشم هر بیننده‌ای را خیره خواهد کرد. این سالن در گذشته برای سرگرم نگه داشتن مهمانان خارجی امپراتور، استفاده می‌شد.

اتاق سرخ

عکاس: Suha Ataoğuz

رنگ غالب تزیینات در سالن اصلی کاخ دولما باغچه قرمز است و به همین دلیل این سالن را با نام اتاق سرخ نیز می‌شناسند. سقف این بخش از کاخ، گنبدی شکل است و درهای آن مزین به ورقه‌های طلا هستند. رنگ قرمز به کار رفته در چلچراغ کریستالی اتاق سرخ، فضایی دلربا و بی‌نظیر به وجود آورده است که در کنار طرح‌هایی از نقشه جهان، این اتاق را تبدیل به بخشی متمایز و خارق‌العاده کرده‌اند.

راه پله کریستالی

عکاس: Suha Ataoğuz

راه پله‌ای که طبقه اول را به طبقه دوم متصل می‌کند، به راه پله کریستالی مشهور است؛ زیرا این راه پله مزین به یک چلچراغ از کریستال باکارا است و در نرده‌های آن نیز از کریستال استفاده شده است. باکارا، نام شهری در کشور فرانسه است و کریستال باکارا نام یک شرکت تولیدکننده مشهور کریستال در این شهر است که یکی از مرغوب‌ترین ظروف و اشیای کریستالی در آن ساخته می‌شود.

زولوچین

منبع عکس: pbase.com

سالن «زولوچین» (Zulvecheyn) در طبقه دوم بخش سلاملیک قرار گرفته است؛ بخشی که برای ورود به بخش خصوصی سلطان در مابینی همایونی باید از آن استفاده کرد. چشم‌انداز زولوچین از سمت شمال، به باغ‌های پشتی کاخ دولما باغچه و از سمت جنوب، به تنگه بسفر است. در بخش خصوصی سلطان، نمازخانه، شومینه کریستالی، حمام ترکی تزیین شده با رخام گچی مصری، اتاق‌های مطالعه و چند سالن به چشم می‌خورند که همگی برای آسایش امپراتور عثمانی در این بخش تعبیه شده بودند.

حرم همایونی (Harem-i Humayun) بخش خصوصی کاخ دولما باغچه و متعلق به سلطان و خانواده او بود. حرم‌سرا به‌وسیله یک راهروی باریک به سلاملیک متصل می‌شود. این بخش در گذشته به‌صورت شبانه‌روزی توسط گارد سلطنتی تحت نظارت بود و هیچ مردی به‌غیر از سلطان و خواجه‌های حرم‌سرا اجازه ورود به آن را نداشتند.

منابع عکس‌ها: pbase.com

فرش‌ها و گلیم‌ها، مبلمان مجلل، گلدان، نقاشی‌های روغنی، تابلوهای خطاطی و غیره از جاذبه‌های حرم همایونی هستند. کاخ ولیعهد در بخش شرقی حرم همایونی واقع شده است و با دیواری از از آن جدا می‌شود؛ اما اگر از کمی دورتر و از تنگه بسفر به آن بنگرید، کاخ ولیعهد را به‌عنوان بخشی از کاخ دولما باغچه خواهید دید.

تالارهای باشکوه و لوکسی نیز در بخشی از حرم‌سرا وجود دارند که چشم‌انداز آن‌ها رو به تنگه بسفر باز می‌شوند. دو تالار آبی و صورتی در میان این تالارها از محبوبیت بیشتری در میان گردشگران برخوردار هستند و در تور خصوصی کاخ دولما باغچه به بازدیدکنندگان معرفی می‌شوند.

تالار آبی

منبع عکس: HAYRI BALI

تالار آبی (Blue Hall) یا سالن تشریفات در گذشته به ملاقات‌های عمومی سلطان با مردم اختصاص داشت. این تالار همچنین برای برگزاری جشن برای سلطان، مادرش و بانوان سلطنتی در مناسبت‌های خاص همچون عید قربان مورد استفاده قرار می‌گرفت. به‌علاوه، مادر سلطان در تالار آبی از زنان سران کشورهای مختلف پذیرایی می‌کرد و شاید برایتان جالب باشد که بدانید که حتی همسران رسمی و فزرندان سلطان نیز باید برای ورود به این سالن اجازه می‌گرفتند.

تالار آبی در مرکز حرم همایونی قرار دارد و به خاطر وجود مبلمان، تزیینات و رنگ‌آمیزی آبی ملایم، به این نام شناخته می‌شود. چهار گوشه سقف این تالار مزین به ورقه‌های طلا است و نقاشی‌هایی از چهار فصل در چهار گوشه اتاق دیده می‌شوند. فرشی به سبک اروپایی نیز روی زمین پهن شده است و چلچراغ تالار نیز مزین به کریستال‌های باکارا است.

تالار صورتی

منبع عکس: sammystravel.com

تالار صورتی (Pink Hall) از تالار آبی کوچک‌تر است و درست در کنار آن قرار دارد. زمین این تالار به‌وسیله فرشی دستباف از شهر هرکه پوشانده شده است و روی دیوارهای آن تابلوهای نقاشی از هنرمندان بزرگی به چشم می‌خورند. تالار صورتی در گذشته مکانی بوده است که مادر سلطان و دیگر بانوان اشرافی از مهمانانشان پذیرایی می‌کردند و به آن‌ها خوش‌آمد می‌گفتند.

کتابخانه

کتابخانه از دیگر بخش‌های مهم و جالب‌توجه حرم همایونی است. این کتابخانه توسط آخرین پادشاه عثمانی، عبدالمجید دوم، جمع‌آوری شده بود و امروزه کتاب‌هایی از آتاتورک و اینانلو (اولین و دومین روسای جمهوری ترکیه) در این مکان وجود دارند. کتابخانه حرم‌سرا در ابتدا در بخش سلاملیک قرار داشت و پس از مدتی، توسط عبدالمجید افندی به بخش حرم‌سرا انتقال داده شد. جالب است بدانید که آخرین پادشاه عثمانی، مهم‌ترین ملاقات‌های رسمی خود را در این کتابخانه برگزار می‌کرد و درست در همین مکان بود که خبر سقوط حکومت عثمانی را شنید.

اتاق آتاتورک

عکاس: Suha Ataoğuz

مصطفی کمال آتاترک، بنیان‌گذار و اولین رئیس‌جمهوری ترکیه، آخرین روزهای زندگی‌اش را در یکی از اتاق‌های بخش حرم‌سرا گذراند. وی در روز ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸، در ساعت ۹:۰۵ صبح، در بستر بیماری درگذشت. پس از مرگ آتاتورک، پرچم ترکیه را روی تختخواب وی پهن و ساعت اتاق را روی ۹:۰۵ متوقف کردند.

منبع عکس: sammystravel.com

تالار تشریفات (The Muayede)، مشهور به بلندترین و مجلل‌ترین سالن کاخ دولما باغچه در میان دو بخش سلاملیک و حرم قرار گرفته است. مساحت این سالن مربعی شکل، دو هزار متر مربع و ارتفاع سقف آن، ۳۶ متر است. این تالار به‌وسیله ۵۶ ستون، از دیگر بخش‌های کاخ جدا می‌شود. یکی از ویژگی‌های متمایز و مهم‌ترین تزیین تالار تشریفات، چلچراغی کریستالی با ۴٫۵ تن وزن با ۷۵۰ حباب لامپ است؛ چلچراغی که تا مدت‌ها گفته می‌شد که از طرف ملکه ویکتوریا، به امپراتوری عثمانی هدیه داده شده است؛ اما در سال ۲۰۰۶ رسیدی پیدا شد که ثابت می‌کرد دولت عثمانی هزینه این چلچراغ را به‌طور کامل پرداخت کرده است و این چلچراغ هدیه نیست.

در تالار تشریفات پنجره‌هایی با طرح توری نیز دیده می‌شوند. این پنجره‌ها در گذشته برای خانم‌ها این فرصت را فراهم می‌کرد که از طریق راهروی متصل‌کننده بخش سلاملیک به حرم‌سرا، مراسم تالار تشریفات را تماشا کنند. در این تالار، لژهای بالایی، جایگاه سفرایی بود که برای مراسم مذهبی به کاخ دولما باغچه دعوت می‌شدند؛ البته در برخی مناسبت‌های خاص، گروه ارکستر نیز می‌توانست از این جایگاه استفاده کند.

گرمای تالار تشریفات در طول زمستان با حرارتی تامین می‌شد که از طریق سیستم گرمایشی از پایین ۵۶ ستون تالار ساطع می‌شد؛ این حرارت به‌حدی بود که حتی در سردترین روزهای زمستانی، این سالن دمایی مناسب و مطلوب داشت. البته سه روز زمان لازم بود تا این سالن به حد کافی گرم شود و برای پذیرایی از مهمانان مناسب باشد.

منبع عکس: istanbulclues.com

در محوطه مجموعه دلما باغچه، علاوه بر کاخ اصلی چند بنای دیگر نیز وجود دارد که در میان آن‌ها می‌توان به کاخ ولیعهد، خوابگاه خادمان و نگهبانان، اقامتگاه رئیس خواجه‌ها، آشپزخانه امپراتوری، اسطبل‌ها، مرغدانی، گلخانه، آسیاب، کارگاه فرش هرکه، ریخته‌گری، داروخانه و غیره اشاره کرد. به‌علاوه باغ زیبایی که خود کاخ دولما باغچه را احاطه کرده است، از مهم‌ترین جاذبه‌های این مجموعه به شمار می‌آید.

باغ دلما باغچه مانند فضای داخلی کاخ دارای بخش‌های خصوصی بوده است تا زنان حرم‌سرا بتوانند در آن به گشت‌وگذار بپردازند. بخش‌های خصوصی باغ درست در کنار ساختمان‌های حرم‌سرا قرار دارد. در این باغ در بخش ورودی کاخ، یک فواره زیبا نیز به چشم می‌خورد که مزین به چند مجسمه قو است.

دروازه بسفر. منبع عکس: istanbulclues.com

برای ورود به باغ دلما باغچه، در گذشته سه دروازه به نام‌های دروازه سلطان (Gate of the Sultan)، دروازه خزانه‌داری یا دروازه «ترژری» (Gate of the Treasury) و دروازه بسفر (Gate to the Bosphorus) وجود داشت. دروازه سلطان، مهم‌ترین دروازه این کاخ بود که امروزه نیز رفت و آمد عموم از آن انجام می‌شود. در ادامه شما را با دیگر بناهای مهم محوطه خارجی کاخ دولما باغچه آشنا خواهیم کرد.

برج ساعت روبه‌روی کاخ اصلی قرار دارد و بین سال‌های ۱۸۹۰ تا ۱۸۹۵ به دستور یکی از سلاطین عثمانی به نام عبدالحمید دوم ساخته شده است. طراحی این برج را فردی ارمنی به نام «»سرکیس بالیان (Sarkis Balyan) بر عهده داشت. دروازه خزانه‌داری نیز روبه‌روی برج ساعت قرار گرفته است و به تنگه بسفر منتهی می‌شود.

عکاس: Berker Kocaoglu

برج ساعت، چهار وجهی است و چهار طبقه و ۲۷ متر ارتفاع دارد. در ساخت این برج از سبک نئوباروک استفاده شده است و در دو وجه از آن، طغرای سلطان عبدالحمید دوم به چشم می‌خورد. طغرا (Toghra) نوعی خوشنویسی پیچیده است که به‌وسیله آن لقب‌ها یا نام سلطان، امیر یا عالمی نوشته می‌شد. گفته می‌شود که ساعت این برج را خاندان فرانسوی «ژآپ-پل گارنیر» (Jean-Paul Garnier) ساخته‌اند و این ساعت در نهایت، به دست استادی به نام «جان مایر» (Johann Mayer) نصب شده است. بخش‌هایی از ساعت مکانیکی اصلی این برج از سال ۱۹۷۹ با قطعات الکترونیکی تعویض شده‌اند.

مسجد دلما باغچه بین سال‌های ۱۸۵۳ تا ۱۸۵۵، به سبک باروک در جنوب کاخ دولما باغچه ساخته شد. «کارابت بالیان» (Karabet Balyan) معمار این مسجد بود و در انتها بنایی ساخت که بیشتر شبیه به یک کاخ باشکوه بود تا مکانی برای عبادت. دستور ساخت مسجد دلما باغچه توسط مادر سلطان عبدالمجید، «بزمی عالم ولیده سلطان»، صادر شد و در ادامه با مرگ وی، خود سلطان عبدالمجید این پروژه را ادامه داد.

عکاس: Andrey X

منبر و محراب مسجد دلما باغچه از سنگ سماق ساخته شده‌اند و مزین به طرح‌های اروپایی هستند. این مسجد از مشهورترین نمونه‌های مساجد دوره عثمانی در قرن نوزدهم به شمار می‌آید و بسیاری آن را نمونه مشابه مسجد اورتاکوی استانبول در نزدیکی آن می‌دانند؛ مسجدی که از سال ۱۹۴۸ به موزه نیروی دریایی (Naval Museum) تبدیل شد؛ اما در سال ۱۹۶۰، پس از کودتای ۲۷ مه ترکیه موزه نیروی دریایی به مکان دیگری منتقل شد و از سال ۱۹۶۷، مسجد را دوباره به مکانی برای عبادت تبدیل کردند.

عکاس: نامشخص

در بخش شرقی حرم‌سرا، ساختمانی وجود دارد که در گذشته به‌عنوان اقامتگاه خصوصی ولیعهد استفاده می‌شد. این بنا که با دیواری از حرم‌سرا جدا است، از سال ۲۰۱۴ تبدیل به موزه ملی نقاشی کاخ‌ها شده است. در حال حاضر حدود ۲۰۰ اثر هنری ارزنده از نقاشی‌های قرن نوزدهم و بیستم (آثار هنرمندان مطرح ترکی و خارجی) در کاخ ولیعهد به نمایش گذاشته می‌شوند.

منبع عکس: dreamstime.com

• حدود ۱۴ تن طلا در تزیین سقف کاخ دولما باغچه به کار گرفته شده است.
• ۱۳۱ فرش دستباف ابریشمی در شهر هرکه ترکیه برای کاخ دولما باغچه بافته شده‌اند.
• لوستر کریستالی تالار تشریفات نصب شده است، با ۷۵۰ لامپ و ۴٫۵ تن وزن، بزرگ‌ترین چلچراغ بوهمی جهان است.
• برای تزیین کاخ از سنگ‌های بسیار گرانقیمت مانند سنگ مرمر مصری، رخام گچی (آلاباستر)، مرمر مرمره و سنگ سماق شهر پرگاموم (Pergamum) استفاده شده است.
• آتاتورک در ساده ترین اتاق کاخ زندگی می‌کرد و در نهایت در همین اتاق درگذشت.

منبع عکس: turkeytourorganizer.com

• در کاخ دولما باغچه، ۲۰۲ نقاشی روغنی از هنرمندان مشهوری مانند ایوان آیوازوفسکی (Ivan Aivazovsky)، گوستاو بلانجر (Gustave Boulanger)، اوژن فرومنتن (Eugène Fromentin) و ژان لئون گروم (Jean Leon Gerome)، استینسلاو چلوبوسکی (Stanislaw Chlebowski)، سندور سابودا (Sandor Svaboda)، فاستو زنارو (Fausto Zonaro)، فلیکس زیم (Felix Ziem) و غیره وجود دارد.
• در کاخ دولما باغچه فرش‌هایی از پوست خرس نیز به چشم می‌خورند که توسط تزار روسیه برای دولت عثمانی هدیه فرستاده شده‌اند.
• طراحی داخلی کاخ دولما باغچه به دست هنرمندانی از فرانسه و ایتالیا به‌ویژه شخصی فرانسوی به نام «ام. سشان» (M.Sechan) صورت گرفت؛ به همین علت، شباهت‌های جالبی بین کاخ دولما باغچه و کاخ فرانسوی ورسای وجود دارند.

هتل فورسیزن بسفر. منبع عکس: turkeyluxury.ru

هتل‌های بسیاری در نزدیکی کاخ دولما باغچه در منطقه بشکیتاش و اطراف تنگه بسفر قرار دارند که در میان آن‌ها می‌توان به هتل‌های پنج ستاره «سوئیس هتل بسفر» (Swissôtel The Bosphorus Istanbul)، هتل شانگریلا بسفر، «دبلیو استانبول»، ریتز کارلتون، آپارتمانهای «نیووی» (Newway Apartments) و هتل فورسیزن بسفر اشاره کرد.

هتل «آرتیزان مک گالری» (The Artisan Istanbul MGallery)، اپرا هتل بسفر و «ماریوت» (AC Hotel by Marriott Istanbul Macka) از جمله هتل‌های چهار ستاره و هتل «میدن بشیکتاش» (MEYDAN BEŞİKTAŞ HOTEL) و هتل «سد» (Sed Hotel) از جمله هتل‌های سه ستاره اطراف کاخ دولما باغچه هستند.

منبع عکس: planetofhotels.com

• کاخ دولما باغچه همه‌روزه از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر باز است. باجه فروش بلیط در ساعت ۹ کار خود را آغاز می‌کند و ساعت ۱۷:۳۰ بسته می‌شود.
• بهترین زمان بازدید از کاخ دولما باغچه اول صبح یا ساعت‌های پایانی بعدازظهر است.
• کاخ در برخی از مناسبت‌ها نظیر روز سال نو، عید فطر و عید قربان تعطیل است.
• برای بازدید از کاخ دولما باغچه با تورهای خصوصی، باید از پیش بلیط خود را رزرو کنید. برای این کار به این لینک مراجعه کنید.

منبع عکس: theistanbulinsider.com

• بلیط کاخ دولما باغچه که شامل بازدید از سلاملیک، حرم‌سرا و موزه نقاشی می‌شود، (در سال ۲۰۲۳ میلادی) ۴۵۰ لیر است.
• ورود هرگونه دوربین برای عکاسی و فیلمبرداری از فضای داخلی کاخ ممنوع است.
• توجه داشته باشید که کاخ دولما باغچه در فصل گردشگری استانبول از ماه آوریل تا نوامبر (بهار تا پاییز) بسیار شلوغ است و معمولا صف‌های طولانی جلوی آن تشکیل می‌شود. بازدید از کاخ توپکاپی و ایاصوفیه بدون ایستادن در صف با خرید «بلیط مخصوص موزه‌های استانبول» (Istanbul Museum Pass) امکان‌پذیر است؛ اما برای بازدید از کاخ دولما باغچه بدون صف باید بلیط مخصوص خود این کاخ را خریداری کنید.

منبع عکس: nytimes.com

خرید، شکم گردی، قدم‌زدن در اطراف میدان تکسیم، تماشای جمعیت، عبور از خیابان استقلال و لذت بردن از فضای پرجنب‌وجوش آن از پرطرفدارترین تفریحات گردشگران در این منطقه هستند. این میدان همچنین دارای زیرساخت‌های حمل‌ونقل بسیار توسعه‌یافته‌ای است که به گردشگران امکان می‌دهد، تقریبا به هر جای استانبول بروند. استفاده از تراموا انتخاب بسیاری از گردشگران برای گشت‌وگذار در این منطقه است. برای رسیدن به میدان تکسیم از کاخ دولما باغچه باید حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی کنید.

• فاصله از کاخ دولما باغچه: ۱٫۲ کیلومتر (پنج دقیقه)
• آدرس:استانبول، محله بی‌اوغلو (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: archdaily.com

موزه نیروی دریایی در سال ۱۸۹۷ و به دستور وزیر نیروهای دریایی ترکیه یعنی بوذاله حسن حسن پاشا ساخته شد. این موزه دارای دو طبقه و یک زیرزمین است و با چهار هزار قطعه، بزرگ‌ترین مجموعه از اشیای تاریخی ترکیه با موضوعیت دریا و دریانوردی دوران عثمانی را در خود جای داده است. اشیایی چون مجسمه چهره‌های برجسته، تزیینات کشتی‌ها، قطعات زنجیره‌ای با قدمتی از امپراتوری بیزانس، ماکت‌هایی از کشتی‌های عثمانی، توپ‌ها و سلاح‌ها و قسمتی از قایق تفریحی آتاتورک در موزه نیروی دریایی استانبول به نمایش گذاشته شده‌اند. خرید از فروشگاه هدیه و محصولاتی زیبا با تم دریانوردی از جمله تجربیاتی است که به‌هیچ‌وجه نباید آن را از دست بدهید.

• فاصله از کاخ دولما باغچه با پای پیاده: یک کیلومتر (۱۲ دقیقه)
• آدرس: استانبول، منطقه بشیکتاش (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: commons.wikimedia.org

مسجد سینان پاشا یکی از مساجد شهر استانبول است که در سال ۱۵۵۵ میلادی توسط معمار سینان برای دریاسالار سینان پاشا (برادر کوچک‌تر رستم پاشا) ساخته شد. نمای بیرونی این مسجد از سنگ و آجر ساخته شده است و در وسط حیاط آن یک آبخوری مستطیل‌شکل سنگی قرار دارد. قسمت داخلی مسجد سینان پاشا با یک فرش قرمز رنگ پوشیده شده است و معماری داخلی آن شامل ستون‌ها، طاق‌ها و پنجره‌های متعدد با شیشه‌های عمدتا آبی‌رنگ می‌شود. ترکیب رنگی فضای داخلی این مسجد، اتمسفری جذاب را به وجود آورده است. در قسمت مرکزی و زیر گنبد مسجد سینان پاشا یک لوستر بزرگ آویزان شده است و چند لوستر دیگر نیز روشنایی سایر بخش‌ها را تامین می‌کنند.

• فاصله از کاخ دولما باغچه: ۷۵۰ متر (دو دقیقه)
• آدرس: استانبول، منطقه بشیکتاش، در نزدیکی اسکله بشیکتاش (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: ucuzagit.com

کلیسای سنت آنتونی پادوا که با نام سنت آنتوان کاتولیک کیلیسِسی نیز شناخته می‌شود در محله بی‌اوغلو استانبول واقع شده است. کلیسای اصلی سنت آنتونی در سال ۱۷۲۵ توسط ایتالیایی‌های ساکن استانبول ساخته شد؛ ولی بعدها تخریب و با ساختمان کنونی فعلی جایگزین شد. ساختمان امروزی کلیسای سنت آنتونی بین سال‌های ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۲ به سبک معماری نئوگوتیک و به دست جامعه ایتالیایی‌های محلی شهر بنا شده است. معمار این کلیسای کاتولیک، خولیو مونگری است که بناهایی مهم دیگری را نیز در استانبول و آنکارا طراحی کرده است. کلیسای سنت آنتونی پادوا یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای استانبول است و توسط یک کشیش ایتالیایی اداره می‌شود. برای رسیدن به این کلیسا از کاخ دولما باغچه نیم ساعت پیاده‌روی در انتظار شما است.

• فاصله از کاخ دولما باغچه: ۲٫۶ کیلومتر (۱۲ دقیقه)
• آدرس: استانبول، منطقه بی اغلو، خیابان استیکلال، شماره ۱۷۱ (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: مجله آفار

برج میدن یا قلعه دختر در جزیره کوچکی در ورودی جنوبی تنگه بسفر قرار دارد. طبق افسانه‌های ترکی، پرنسسی در این بنا زندگی می‌کرد؛ پرنسسی که پیشگویان، مرگ او را بر اثر نیش مار پیش‌بینی کرده بودند و به همین دلیل وی را به این برج برده بودند تا از نیش مار در امان باشد. اما در نهایت این پرنسس توسط نیش ماری که به‌همراه میوه‌ها به داخل برج آمده بود، جان خود را از دست داد. برج میدن سال‌ها به‌عنوان فانوس دریایی، مرکز گمرک و اقامتگاه افسران بازنشسته نیروی دریایی استفاده می‌شد و امروزه یک رستوران در طبقه اول و یک کافه در قسمت بالایی برج قرار دارند.

• فاصله از کاخ دولما باغچه با پای پیاده: ۵۵۰ متر (هفت دقیقه)
• آدرس: استانبول، ورودی جنوبی تنگه بسفر، ۲۰۰ متری ساحل اوسکودار (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: istanbul.com

• فاصله از کاخ دولما باغچه: سه کیلومتر (۱۵ دقیقه)
• آدرس: استانبول، منطقه بشکیتاش، میدان بندرگاه اورتاکوی (مشاهده روی نقشه)

منبع عکس: viaurbis.com

موزه آتاتورک در واقع خانه مصطفی کمال آتاتورک تا سال ۱۹۱۹ بوده است؛ خانه‌ای که وی قبل از سفر به آناتولی برای سازماندهی مبارزه برای آزادی ملی در برابر اشغال متفقین پس از جنگ جهانی اول در آن زندگی می‌کرد. این بنا جهت حفظ لوازم شخصی آتاتورک در سال ۱۹۲۸ توسط شهرداری استانبول خریداری و در تاریخ ۱۵ ژوئن ۱۹۴۲ به‌عنوان موزه جهت رویت بازدیدکنندگان افتتاح شد.

خانه آتاتورک چهار طبقه است و حدود ۸۵۲ متر مربع مساحت دارد. این بنا به سبک نئوکلاسیک و ترکیبی از معماری عثمانی و لوانتین است. در زمان حیات وی، اتاق ناهارخوری در طبقه ورودی خانه قرار داشت و اتاق خواب، اتاق مطالعه و سالن اجتماعات در طبقه دوم واقع شده بودند. در طبقه سوم نیز مادر آتاتورک، «زبیده هانیم» (Zubeyde hanim) و خواهر وی «مکبول هانیم» (Mekbul hanim) زندگی می‌کردند.

موزه آتاتورک در سال ۱۹۹۱ مورد بازسازی قرار گرفت و بازدیدکنندگان می‌توانند در آن از لوازم شخصی آتاتورک، یونیفرم‌های نظامی و تزیینات آن، نسخه‌های خطی، عکس‌ها و پرتره‌ها (آثار نقاشان برجسته آن زمان) دیدن کنند.تعدادی از لوازم اهدایی خواهر آتاتورک نیز در این موزه قرار دارند که در میان آن‌ها می‌توان به رادیوی چوبی اهدایی رئیس‌جمهوری آمریکا روزولت، دستمال و پیراهن‌های وی و نقاشی‌های آبرنگ اشاره کرد.

• فاصله از کاخ دولما باغچه: سه کیلومتر (۱۳ دقیقه)
• آدرس: استانبول، شیشلی (مشاهده روی نقشه)

اگر تاکنون از کاخ دولما باغچه بازدید کرده‌اید، تجربه‌های خود را در بخش نظرات مقاله با ما و دیگر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.

نویسنده: نگین توکلی

عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاسان: lensnmatter، KLMircea، ERHAN ALICI، Julien Maury)