طرز تهیه کوکوی شیرین؛ غذای اصیل قزوینی

کوکوی شیرین یکی از غذاهای محلی قزوینی است که طرفداران بسیاری دارد؛ هرچند، این خوراکی لذیذ در مناطق دیگری از ایران از جمله مشهد، اصفهان و تبریز نیز درست می‌شود. در واقع کوکوی شیرین پای ثابت مجالس و مهمانی‌ها است و به‌صورت سرد یا گرم برای پیش‌غذا یا دسر سرو می‌شود. مواد اولیه این کوکو تقریبا به کوکوی سیب‌زمینی شباهت دارد و از سیب‌زمینی، تخم‌مرغ، ماست و گاهی اوقات آرد تشکیل شده است؛ با این تفاوت که پس از پخت کوکو، شهد شیرینی روی آن قرار می‌گیرد. در نهایت نیز کوکوی شیرین با زرشک، خلال بادام و پسته تزیین می‌شود. برای اینکه با طرز تهیه کوکوی شیرین آشنا شوید و دسری ایرانی را زینت‌بخش سفره‌های غذایتان کنید، با این مقاله همراه باشید.

با انواع کوکوهای شیرین آشنا شوید:

منبع عکس: اینستاگرام khaney.ghaza

اهالی قزوین در گذشته، غذاهای شیرین بسیاری در وعده‌های غذایی خود داشتند که از آن جمله می‌توان به کوکوی شیرین اشاره کرد؛ گرچه امروزه این غذای خوشمزه به‌عنوان پیش‌غذا یا دسر مصرف می‌شود. کوکوی شیرین از نظر ظاهر و طعم تاحدودی شبیه به کیک شربتی مخصوص قزوین است؛ اما در اصل یکی از مخلفات معروف در کنار غذای سنتی شیرین پلو به حساب می‌آید.

• ۶ عدد سیب‌زمینی متوسط آب‌پز
• ۶ عدد تخم‌مرغ
• ۳ قاشق غذاخوری ماست
• ۲ قاشق غذاخوری شکر
• یک قاشق مرباخوری هل ساییده
• یک قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده غلیظ
• ۱٫۵ پیمانه شربت

مواد لازم برای شربت:

• یک پیمانه آب
• ۲ پیمانه شکر
• ۲ قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
• یک قاشق مرباخوری هل ساییده
• دو قاشق غذاخوری گلاب

۱. سیب‌زمینی‌ها را با مقداری آب بپزید؛ سپس پوست بگیرید و اجازه دهید قدری خنک شوند. بعد آن‌ها را رنده کنید. ترجیحا از رنده متوسط استفاده کنید تا سیب‌زمینی‌ها خیلی ریز و له نشوند.

۲. تخم‌مرغ‌ها را در ظرف جداگانه‌ای بشکنید و در حد مخلوط‌شدن کمی با همزن دستی بزنید. وقتی تخم‌مرغ‌ها از حالت لختگی درآمدند، سیب‌زمینی رنده‌شده را به آن اضافه و خوب کنید تا یکدست شوند.

۳. در این مرحله نوبت به افزودن ماست، پودر هل و زعفران دم‌کرده می‌رسد. غلظت مواد باید شبیه به ماست سفت باشد.

۴. کف قالب موردنظر (ترجیحا قالب مستطیلی) را با روغن جامد یا مخلوط کره و روغن مایع چرب کنید. در واقع کل قالب باید به روغن آغشته شود و مقدار روغن آن خیلی بیشتر از زمان چرب‌کردن قالب برای سایر کیک‌ها باشد.

۵. مایه کوکو را داخل قالب بریزید و روی آن را صاف کنید.

۶. قالب کوکو را در فری قرار دهید که از ۱۵ دقیقه قبل روی دمای ۱۷۵ درجه سانتی‌گراد تنظیم کرده‌اید. مدت‌زمان پخت کوکو حدود یک ساعت است؛ هرچند زمان پخت به سایز قالب و نوع فر بستگی دارد.

۷. در این فاصله شربت را آماده کنید. آب و شکر را مخلوط کنید و روی حرارت قرار دهید تا جوش بیاید.

۸. وقتی مخلوط شکر و آب، چند جوش زد و تقریبا پس از پنج دقیقه، زعفران دم‌کرده، گلاب و پودر هل را اضافه کنید و پس از یک تا دو جوش، زیر شعله را خاموش کنید تا شربت خنک شود. برای این کوکو نیازی نیست که شربت غلیظ شود.

۹. وقتی رنگ روی کوکو طلایی شد و پخت، آن را از فر درآورید و اجازه دهید که کمی خنک شود.

۱۰. حالا با چاقوی تیز، روی آن شیارهای لوزی‌شکل ایجاد کنید. شربت خنک‌ را به‌آرامی روی کوکو بریزید. اول نصف شربت را روی کوکو بریزید و اجازه دهید که به خورد آن برود. سپس اگر نیاز بود، مابقی شربت را بریزید که معمولا باید از همه شربت استفاده کنید.

۱۱. اجازه دهید کوکو کاملا خنک شود. بعد آن را برش کامل بزنید و از قالب خارج کنید.

۱۲. روی کوکو را با خلال پسته، خلال بادام یا پودر پسته تزیین کنید؛ ولی استفاده از زرشک توصیه نمی‌شود؛ زیرا روی مزه کوکو تاثیر می‌گذارد.

منبع عکس: اینستاگرام darya_ye_mavaj

• برای تهیه کوکوی شیرین به‌ازای هر سیب‌زمینی متوسط، یک عدد تخم‌مرغ استفاده می‌شود. ضمن اینکه مابقی مواد را می‌توانید کم یا زیاد کنید.
• اگر می‌خواهید که سیب‌زمینی خیلی ریز و پوره نشود و موقع برش، شکل مجلسی‌تری به خود بگیرد، آن‌ را با رنده متوسط رنده کنید.
• پس از مخلوط‌کردن سیب‌زمینی و تخم‌مرغ، در صورتی که مایه خیلی شلی به دست آمد، می‌توانید سیب‌زمینی بیشتری در آن بریزید و اگر مایه خیلی سفت بود، تخم‌مرغ دیگری به آن اضافه کنید.
• شربت را ملاقه ملاقه و به‌تدریج روی کوکو بریزید تا بافت کوکو خراب نشود.
• کوکوی شیرین را می‌توانید روی گاز نیز درست کنید. برای این منظور در تابه‌ای روغن بریزید و وقتی داغ شد، مایه کوکو را به آن منتقل کنید. حرارت را پایین بیاورید و در تابه را بگذارید تا یک طرف کوکو کاملا سرخ شود. بعد کوکو را برگردانید. در صورت نیاز کمی روغن به کوکو اضافه کنید و اجازه دهید تا طرف دیگر نیز سرخ شود. کوکو را برش بزنید. نحوه ریختن شربت روی کوکو نیز مشابه دستوری است که ذکر شد.
• در طرز تهیه کوکوی شیرین مجلسی، آن را طبق روش سنتی به‌شکل لوزی برش می‌زنند؛ اما می‌توانید کوکو را در قالب‌های کوچک‌تر درست کنید و بعد روی آن شربت بدهید و بدون برش، به‌صورت قالبی سرو کنید.
• کوکوی شیرین قزوینی، برای سرو در کنار پلوها بسیار عالی است.
• برای نگه‌داری کوکوی شیرین حتما باید بگذارید که خنک شود؛ بعد در ظرف دربسته قرار دهید و در یخچال نگه‌داری کنید. ماندگاری این کوکو بالا است؛ اما شاید برای استفاده مجددا نیاز به شربت داشته باشید.
• برای اینکه ظاهر کوکو زیباتر شود، در ۱۰ دقیقه آخر پخت روی آن رومال بمالید. زرده تخم‌مرغ و زعفران دم‌کرده و کمی کره آب‌شده را با هم مخلوط کنید و با برس روی کوکو بکشید. سپس شعله گریل را روشن کنید تا روی آن طلایی و ترد شود.
• خلال پسته را خیس نکنید؛ زیرا باعث تغییر رنگ آن می‌شود.
• کوکوی شیرین تبریز درست مشابه کوکوی شیرین قزوین است؛ فقط در نوع تبریزی آن از نان باگت خشک و آسیاب‌شده استفاده می‌شود.

کوکوی شیرین در مشهد نیز تهیه شده و به‌شکل سرد و گرم سرو می‌شود. اهالی مشهد این کوکو را به‌عنوان ناهار، شام یا پیش‌غذا و همین طور برای وعده سحری و افطاری در ماه رمضان نوش جان می‌کنند.

• ۴ عدد تخم‌مرغ
• ۵۰۰ گرم سیب‌زمینی
• ۳ قاشق غذاخوری ماست
• یک قاشق چای‌خوری بیکینگ پودر

مواد شربت:

• نصف پیمانه آب
• یک پیمانه شکر
• ۳۰ تا ۵۰ گرم خلال بادام
• زرشک و زعفران دم‌کرده به میزان لازم
• ۴ قاشق غذاخوری گلاب

۱. سیب‌زمینی‌ها را آب‌پز کرده و بعد رنده کنید یا با گوشت‌کوب بکوبید.

۲. تخم‌مرغ‌ها را در ظرف دیگری بشکنید و با چنگال کمی بزنید تا از لختگی درآیند.

۳. سپس تخم‌مرغ‌ها را به سیب‌زمینی اضافه و مخلوط کنید تا یکدست شوند.

۴. حالا ماست و بیکینگ پودر را بیفزایید و با قاشق هم بزنید تا مخلوط شوند.

۵. مقداری روغن در تابه‌ای نچسب بریزید و اجازه دهید کاملا داغ شود. بعد مایه کوکو را به آن منتقل کنید تا با حرارت کم سرخ شود.

۶. برای تهیه شربت کوکو باید آب، شکر و زعفران را روی حرارت قرار دهید تا کمی قوام بیاید. سپس زرشک، خلال بادام و گلاب را به آن اضافه کنید.

۷. پس از اینکه دو طرف کوکو سرخ شد، آن را برش بزنید و شربتی که خنک شده است، روی آن بریزید و صبر کنید تا شربت به خورد کوکو برود.

کوکوی قندی، یک نوع خاگینه سیب‌زمینی است که بیشتر برای دسر استفاده می‌شود.

• یک کیلو سیب‌زمینی
• یک پیمانه شکر
• ۸ عدد تخم‌مرغ
• یک پیمانه آرد
• دو قاشق چای‌خوری زعفران دم‌کرده
• یک پیمانه شربت

مواد لازم برای شربت:

• ۳ پیمانه شکر
• ۱٫۵ پیمانه آب
• یک پیمانه گلاب
• زعفران و پودر هل به میزان لازم

۱. سیب‌زمینی را بپزید؛ پوست بگیرید و سپس با گوشت‌کوب له کنید. در حین له‌کردن سیب‌زمینی، یک پیمانه شکر را به‌تدریج به آن اضافه کنید و به کوبیدن ادامه دهید. در واقع شکر، از چسبندگی سیب‌زمینی جلوگیری می‌کند.

۲. حالا نوبت به افزودن تخم‌مرغ می‌رسد که باید با سیب‌زمینی‌ مخلوط کنید.

۳. یک پیمانه آرد را کم‌کم در مایه کوکو بریزید و با گوشت‌کوب بکوبید.

۴. در نهایت زعفران دم‌کرده را مخلوط کنید.

۵. کل این مایه را در روغن داغ بریزید و در ظرف را بگذارید تا یک طرف آن سرخ شود.

۶. بعد آن را برگردانید تا طرف دیگرش نیز طلایی و خوش‌رنگ شود.

۷. پس از سرخ‌کردن هر دو طرف کوکو، آن را برش بزنید و یک لیوان شهد سرد روی کوکو بریزید.

۸. در ظرف را بگذارید و همچنان که کوکو روی حرارت ملایم قرار دارد، صبر کنید تا شهد به خورد کوکو برود.

کوکوی شیرین مثل هر شیرینی دیگری باید به‌ اندازه مصرف شود تا ضرری به بدن نرساند. این کوکوی خوشمزه خواص بسیاری دارد؛ به‌عنوان مثال به‌علت داشتن پروتئین، به تقویت عمومی بدن و افزایش سطح انرژی و تقویت عضلات کمک می‌کند.

وجود آهن و اسید فولیک موجود در آن نیز موجب افزایش گلبول‌های قرمز خون و بهبود کم خونی می‌شود. سایر خواص کوکوی شیرین عبارت‌اند از:

• تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان و آرتروز به‌خاطر داشتن کلسیم، فسفر و منیزیم
• بهبود عملکرد روده‌ها و رفع یبوست
• تقویت بینایی و عملکرد بهتر حافظه
• تاثیر چشمگیر در تقویت و جوانسازی پوست و مو به‌واسطه وجود ویتامین B ،A ،E و سایر املاح معدنی

کوکوی شیرین تفاوت چندانی با کوکوی سیب‌زمینی ساده ندارد؛ فقط با مقداری شهد، شیرین می‌شود که طعم بسیار متفاوت و جذابی پیدا می‌کند. اگر این کوکو را در فر تهیه کنید، روغن کمتری برای سرخ‌کردن استفاده می‌شود و در نتیجه غذای بسیار سالم‌تری خواهید داشت. بی‌شک تهیه چنین غذاهایی می‌تواند تجربه چشیدن خوراکی‌های ایرانی و سنتی را برای اعضای خانواده‌تان به ارمغان بیاورد و از آنجا که طرز تهیه راحتی دارد، پای ثابت سفره‌ مهمانی‌های شما خواهد شد.

منبع عکس: اینستاگرام ashpazkadeh.aghaghia

اگر تاکنون تجربه تهیه کوکوی شیرین را داشته‌اید، فرصت را از دست ندهید و با عکاسی از روند آشپزی‌تان، حتما با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، عکس‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید. علاوه بر این می‌توانید نظر و تجربه‌تان را در پایین این مقاله از کجارو برای سایر مخاطبان ما مطرح کنید.

عکس کاور: اینستاگرام kadbaanoo_jaan