زندگینامه وحشی بافقی | بیوگرافی، اشعار و آثار

زیبا‌ترین اشعار عاشقانه و غمگین تاریخ غزل ایران را می‌توانید در آثار «وحشی بافقی» پیدا کنید. او که از شاعران بزرگ سده دهم محسوب می‌شود، توانسته است غم وجودش را در دل اشعار خود هویدا کند. در ادامه این مقاله با این شاعر نامی بیشتر آشنا خواهید شد. پس تا انتها با ما همراه باشید.

وحشی بافقی یکی از شاعران بزرگ تاریخ ایران در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهرستان بافق استان یزد متولد شد. او تحصیلات ابتدایی خود را در همین شهر گذراند و سپس در کنار برادرش «مرادی بافقی» و اساتیدی مثل «شرف‌الدین علی بافقی» علم ادب را یاد گرفت و پس از آن مدتی به کاشان رفت.

وحشی بافقی به‌دلیل انزوا‌طلبی که داشت، این تخلص را برای خود انتخاب کرد. وحشی در گذشته به‌معنای «گوشه‌گیر» بوده است و با مفهوم امروزی آن کاملا تفاوت دارد. وحشی را فردی می‌دانند که نوعی زندگی دور از جمع را انتخاب کرده تا امور مادی فریبش ندهند.

منبع: خبرگزاری موج

او در خانواده‌ای متوسط بزرگ شد. پدرش کشاورزی می‌کرد و برادر بزرگش مرادی وحشی، اهل شعر و ادب بود و گاهی وحشی بافقی را با خود به محافل ادبی می‌برد. برادرش قبل از آن که او به شهرت برسد از دنیا می‌رود و وحشی بافقی بعدها در اشعار خود از او یاد می‌کند.

وحشی پس از آن که دستی بر ادبیات پیدا کرد به کاشان مهاجرت می‌کند و در آن جا مکتب‌دار می‌شود. او پس از مدتی به زادگاهش یزد برمی‌گردد و به سرودن شعر در ستایش فرومانروایان آن زمان می‌پردازد. تنها منبع درآمد بافقی در شهر یزد سرودن شعر در وصف بزرگان آن زمان بود. حامی اصلی او «میر میران» حاکم وقت یزد بوده است. او همچنین قصیده‌ای طولانی در وصف شاه طهماسب نیز سروده است.

در توصیف ویژگی‌های بارز اخلاقی وحشی بافقی می‌توان به روحیات لطیف، انزوا‌طلبی، پاکبازی و وارسته بودن او اشاره کرد. به‌رغم اینکه شاعران بسیاری آن زمان برای بهره‌مندی از امکانات گوناگون موجود در دربار گورکانی هند و فرمانروایان آن جا به این کشور سفر می‌کردند، او هیچ‌وقت از ایران خارج نشد و در طول عمر خود تنها از بافق چند بار به کاشان مهاجرت کرده بود.

منبع: ویکی‌مدیا

وحشی بافقی یکی از غزل‌سراهای بزرگ تاریخ کشورمان محسوب می‌شود. مضمون اشعار او بیشتر عشق‌های بی‌سرانجام، گله و شکایت از مشکلات زندگی است. کتاب «کلیات وحشی» او حدود ۹ هزار بیت دارد که اشعار آن علاوه بر غرل در قالب‌های دیگری نیز سروده شده‌اند. وحشی منظومه‌ای به نام «ناظر و منظور» دارد که ۱,۵۶۱ بیت دارد. وزن این منظومه، مفاعیلن مفاعیلن فعولن و در بحر هزج مسدس محذوف است. از دیگر آثار مهم وحشی می‌توان به مثنوی خسرو و شیرین، دیوان اشعار وحشی بافقی شامل ۹,۰۷۶ بیت در قالب‌های غزل، قطعه، قصیده، رباعی، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، مخمس و مثنوی اشاره کرد.

یکی از بهترین نمونه‌های اشعار عاشقانه فارسی را در آثار وحشی بافقی باید جست‌و‌جو کنید. او نهایت دلدادگی و دلباختگی نسبت به معشوق را با بیانی زیبا در اشعارش ابراز می‌کند. او در غزل‌هایش روایت‌های اتفاق افتاده بین خود و معشوقش را با ظرافت هرچه تمام‌‌تر بیان می‌کند.

وحشی بافقی در اشعار خود از کلمات بسیار ساده ولی در عین حال جذاب برای شعر سرودن انتخاب می‌کند. همچنین در اشعار او کمتر واژه‌ها و ترکیب‌های عربی پیدا می‌کنید. این در حالی است که در آن زمان بین شاعران مرسوم بود تا از کلمه‌های دشوار و عربی در اشعارشان بهره بگیرند. سادگی اشعار بافقی باعث شده است تا او بتواند نظر عموم مردم را جلب کند.

در ادامه یکی از مشهورترین اشعار او را می‌خوانید:

سپهر قصد من زار ناتوان دارد که بر میان کمر کین ز کهکشان دارد جفاى چرخ نه امروز می‌رود بر من به ما عداوت دیرینه در میان دارد به کنج بی کسى و غربتم من آن مرغى که سنگ تفرقه دورش ز آشیان دارد منم خرابه نشینى که گلخن تابان به پیش کلبه ى من حکم بوستان دارد منم که سنگ حوادث مدام در دل سخت به قصد سوختنم آتشى نهان دارد کسى که کرد نظر بر رخ خزانى من سرشک دمبدم از دیده ها روان دارد چه سازم آه که از بخت واژگونه من بعکس گشت خواصى که زعفران دارد دلا اگر طلبى سایه ى هماى شرف مشو ملول گرت چرخ ناتوان دارد ز ضعف خویش برآ خوش از آن جهت که هماى ز هرچه هست توجه به استخوان دارد گرت دهد به مثل زال چرخ گرده ى مهر چو سگ بر آن ندوى کان ترا زیان دارد بدوز دیده ز مکرش که ریزه ى سوزن پى هلاک تو اندر میان نان دارد کسى ز معرکه ها سرخ رو برون آید که سینه صاف چو تیغ است و یک زبان دارد چو کلک تیره نهادى که می‌شود دو زبان همیشه روسیهى پیش مردمان دارد ز دستبرد اراذل مدام دربند است چو زر کسى که دل خلق شادمان دارد کسى که مار صفت در طریق آزار است مدام بر سر گنج طرب مکان دارد خود آن که پشت بر اهل زمانه کرد چو ما رخ طلب به ره صاحب الزمان دارد شه سریر ولایت محمد بن حسن که حکم بر سر ابناى انس و جان دارد کفش که طعنه به لطف و سخاى بحر زند دلش که خنده به جود و عطاى کان دارد به یک گداى فرومایه صرف می سازد به یک فقیر تهى کیسه در میان دارد

منبع: ایمنا

وحشی بافقی در سال ۹۹۱ هجری قمری در سن ۵۲ سالگی درگذشت و در محله‌ای معروف به کوچه آروک (اهرٌک) که در آن جا زندگی می‌کرد دفن شد. مقبره او سنگی مرمرین داشت که روی آن یکی از اشعار غمگینش نوشته شده بود.

اولین آرامگاه وحشی بافقی در زمان آخرین پادشاه سلسله صفوی توسط فردی بنام محمد علی بیگ ناظر ساخته شد. سپس «شمس الدین محمد بافقی» روی آن گنبدی می‌سازد و تا سال ۱۰۸۲ قمری این بنا سالم بوده است. رضا خان اختلاف‌های گسترده‌ای با خوانین بختیاری داشت. حاکم آن زمان شهر یزد «مدبر نوری» برای نشان دادن خوش خدمتی خود به رضا خان در سال ۱۳۱۲ این بنا را تخریب می‌کند. او حتی سنگ قبر وحشی بافقی را می‌فروشد؛ اما یاد و خاطره این شاعر هرگز از بین نمی‌رود و بنایی یادبود در مرحله پیر و برج بوستان وحشی بافقی ساخته می‌شود که کار مرمت آن در سال ۱۳۵۸ به پایان می‌رسد.

امروزه آرامگاه وحشی در محله پیر و برج رو‌به‌روی امامزاده شاهزاده فاضل در استان یزد قرار دارد. این آرامگاه سالانه پذیرای افرادی است که یزد را مقصد گردشگری خود انتخاب کرده‌اند.

اگر شعری از وحشی بافقی در خاطرتان دارید، حتما آن را برای کاربران کجاروبنویسید.