برترین بازارچه های مرزی ایران

بازارهای مرزی، مراکز خریدی هستند که در شهرهای مرزی و نزدیک نقطه صفر مرزی و در کنار گمرک‌ها احداث می‌شوند. معمولا با توجه به این‌ که خریدوفروش اجناس مختلف در این‌گونه بازارها بدون واسطه صورت می‌گیرد، انتظار می‌رود که قیمت کالاها در این بازارها ارزان‌تر از سایر بازارها در نقاط مختلف کشور باشد و این مهم‌ترین عامل جذابیت آن‌ها برای مردم است. در این بازارها مرزنشینان مستقر در دو طرف مرز با رعایت مقررات مربوطه، کارهای مربوط به ترخیص کالاها را انجام می‌دهند. کشور ما با توجه به دارا بودن بیش از ۶۰۰۰ کیلومتر مرز زمینی با کشورهای مختلف، دارای بازارچه‌های مرزی فراوانی است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با شماری از این بازارهای مرزی ایران آشنا شویم.

اگر از شهر ارومیه خارج شده و حدود ۵۰ کیلومتر به‌سمت غرب و مرز ترکیه بروید، به شهر مرزی کوچکی به نام «سرو» خواهید رسید. این شهر دارای پایانه مرزی رسمی با کشور ترکیه است. در سال‌های اخیر، سرو مسافران زیادی را به خود جذب کرده که دلیل آن وجود بازارچه مرزی در این شهر است. بازارچه مرزی سرو از فروشگاه‌ها و مراکز تجاری پراکنده زیادی تشکیل شده است که در آن‌ها، انواع کالاهای گوناگون با برندهای ترکیه‌ای از جمله پوشاک و لوازم آرایشی و سایر اجناس به فروش می‌رسند. این بازارها رونق فراوانی دارند و هر روزه مشتریان زیادی از آن‌ها دیدن می‌کنند.

شهر ماکو در شمال استان آذربایجان غربی چند سالی است که تبدیل به منطقه آزاد تجاری و صنعتی شده و از نظر مساحت، بزرگترین نمونه در میان مناطق آزاد ایران نیز است. در پنج کیلومتری جاده ماکو به‌سمت مرز بازرگان یک بازار بزرگ به نام بازار بزرگ مرزی منطقه آزاد ماکو وجود دارد که دارای بیش از ۵۰۰ باب مغازه با انواع مختلف اجناس است و به‌دلیل قیمت مناسب گردشگران زیادی نیز از این مکان بازدید می‌کنند. اگر گذرتان به شهر ماکو افتاد، حتما به این مجموعه نیز سری بزنید و مشغول خرید شوید!

پیرانشهر یکی از شهرهای کردنشین استان آذربایجان غربی است که جمعیتی در حدود صد هزار نفر دارد. بدون شک شلوغ‌ترین نقطه این شهر، بازارچه مرزی پیرانشهر است که در داخل شهر و در امتداد خیابان امام واقع شده است. این شهر بسیار نزدیک به مرز عراق و پایانه مرزی تمرچین قرار گرفته است و مبادلات گسترده‌ای با کشور عراق در آنجا صورت می‌گیرد. علاوه بر این بازارچه، بازارچه مرزی تمرچین نیز یک گزینه خوب دیگر برای کسانی است که گشت‌وگذار در بازار را دوست دارند. پایانه مرزی تمرچین حدود ۱۰ کیلومتری با شهر پیرانشهر فاصله دارد.

شهر مریوان، شهری در ۱۲۵ کیلومتری غرب سنندج و در استان کردستان است و جمعیتی بالغ بر ۱۱۰ هزار نفر در آن زندگی می‌کنند. بازارچه مرزی باشماق، بازارچه اولین بازارچه مشترک مرزی استان کردستان بود که در سال ۱۳۷۳ در ۱۵ کیلومتری شهر مریوان و در کنار روستایی به نام باشماق تاسیس شد. جالب اینجا است که معمولا در طول سال‌ها، میزان صادرات این بازارچه بیشتر از واردات آن بوده است. کالاهای مختلفی در گروه‌های کشاورزی، صنعتی و معدنی از این مکان به عراق صادر شده و در مقابل کالاهایی همچون برنج و چای و وسایل الکترونیکی و انواع مختلف دیگر از کشور عراق وارد شده‌اند.

بانه یکی از زیباترین شهرهای استان کردستان است که در دامنه رشته‌کوه‌های زاگرس واقع شده است. یکی از پرطرفدارترین بازارچه‌های شمال غرب ایران، بازارچه مرزی سیرانبند است که در ۱۸ کیلومتری شهر بانه و نزدیکی مرز کشور عراق قرار گرفته است. این بازارچه دومین بازارچه مشترک مرزی بود که در استان کردستان تاسیس شد. محصولات وارداتی این بازار از تنوع زیادی برخوردار هستند و این بازارچه از نطر حجم معاملات صورت گرفته و تعداد فعالان آن در استان کردستان، پس از بازارچه مرزی باشماق رتبه دوم را دارا است.

شهر مهران در غرب ایران و در استان زیبای ایلام قرار گرفته است. این شهر که نزدیک مرز کشور عراق واقع شده، دارای یکی از شلوغ‌ترین و پررفت و آمدترین پایانه‌های مرزی کشور است. در تیر ماه سال ۱۳۸۲ بود که تصمیم به ساخت یک بازارچه مرزی در این منطقه گرفته شد. بازارچه مرزی مهران حدود ۱۱۰ غرفه فعال داشته و نزدیک به ۱۵۰۰ نفر نیز در آن کار می‌کنند. بازارچه مرزی مهران دارای امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خوبی برای صادرات و واردات کالاهای مختلف است و با توجه به قرارگیری در مسیر عبور زائران رونق خوبی گرفته است.

جوانرود شهری در استان کرمانشاه است که در حدود ۵۵ هزار نفر جمعیت دارد. اگر گذرتان به این شهر افتاد، حتما باید سری به بازارچه مرزی جوانرود نیز بزنید. این بازارچه بزرگ بیش از ۳۰۰ غرفه دارد و در آن انواع محصولات الکترونیکی، لوازم بهداشتی، مواد خوراکی، زیورآلات، پارچه و اقلام دیگر با قیمت مناسب به فروش می‌رسد. این بازارچه نقش زیادی در رونق گردشگری این شهر ایفا کرده و در ایام تعطیل میزبان خیل عظیمی از مسافران و مشتریان است. جوانرود از طریق مرز شیخ صله به عراق متصل می‌شود.

جلفا، شهری در جنوب ساحل رودخانه ارس، از رودخانه های مرزی ایران، است که در استان آذربایجان شرقی و در نزدیک مرز مشترک با کشور نخجوان قرار گرفته است. با تشکیل منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس در این منطقه، شهر جلفا بیش از پیش اهمیت تجاری یافت. در سال ۱۳۷۳، بازارچه مرزی جلفا تاسیس شد. این بازارچه بدون شک یکی از پررونق‌ترین بازارچه‌های مرزی شمال غرب کشور است. با سفر به جلفا علاوه بر بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن، گشت‌وگذار در این بازار بزرگ را نیز تجربه کنید.

عکاس: سید کاظم یوسفی

بیله سوار، شهری با دشت‌های سبز و مزارع حاصل‌خیز است که در شمال استان اردبیل واقع شده و یکی از دروازه‌های ورود به کشور جمهوری آذربایجان از طریق ایران است. گمرک بیله سوار بیش از ۲۰۰ سال قدمت دارد و یکی از قدیمی‌ترین گمرکات فعال حال حاضر کشور است. بازارچه مرزی بیله سوار با تنوع بالا در اجناس و قیمت مناسب، هر ساله میزبان گردشگران بسیاری است و بدون شک، پر بازدیدترین جاذبه شهر بیله سوار همین بازارچه مرزی است.

آستارا، شهری ساحلی در شمال استان گیلان است وبه عنوان یکی از دروازه‌های ورود ایرانی‌ها به کشور جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود. بازار بزرگ ساحلی آستارا که در گذشته «بازارچه روسی‌ آستارا» نیز نام داشت، با بیش از ۱۵۰۰ فروشگاه فعال یکی از بزرگترین مراکز تجاری در شمال ایران به حساب می‌آید که در خیابان ملت شرقی و در حاشیه دریای خزر قرار گرفته است. این بازار که معماری آن به‌صورت بام‌های سفالین است، در سال ۱۳۶۸ مابین دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد شد و در سال‌های بعد رونق فراوانی گرفت به‌گونه‌ای که پس از سال ۱۳۷۷ تعداد زیادی از مغازه‌ها و پاساژها در اطراف بازار بزرگ ساحلی ساخته شده و گسترش یافتند. بازار بزرگ ساحلی آستارا که برای حدود ۵ هزار نفر اشتغال‌زایی کرده است، در حال حاضر یکی از گردشگرپذیرترین نقاط شمال ایران به حساب می‌آید.

اینچه برون، نام شهری مرزی در استان گلستان است که در شهرستان گنبدکاووس و مرکز بخش داشلی برون قرار گرفته و دارای پایانه مرزی با کشور ترکمنستان است. زمین‌های اطراف آن بیشتر شوره‌زار بوده و تالاب‌های آلماگل و آلاگل از دیدنی‌های این شهر هستند. ولی جای هیچ شکی نیست که بخش اعظمی از مسافران این منطقه برای گشت‌وگذار در بازارچه مرزی اینچه برون به اینجا سفر می‌کنند. این بازارچه مرزی ۲۵ سالی است که فعالیت می‌کند و بیش از ۲۰۰ غرفه دارد. اما آنگونه که از آخرین خبرها برمی‌آید، این بازارچه با مشکل‌هایی نیز روبه‌رو است که باعث می‌شود فواید اقتصادی آن برای مرزنشینان ایرانی کمتر حس ‌شود.

پایانه مرزی دوغارون در ۲۰ کیلومتری شهر تایباد در شرق استان خراسان رضوی و در مرز ایران با افغانستان واقع شده است. دوغارون که اکنون با عنوان منطقه ویژه اقتصادی نیز شناخته می‌شود، مجهزترین گمرک ایران در مرز افغانستان است. بازارچه مرزی دوغارون یکی از پررونق‌ترین بازارچه‌های مرزی ایران بوده و در سال‌های اخیر رتبه نخست صادرات کالا به کشور افغانستان را نیز دارا بوده است. عمده کالاهای صادراتی از این بازارچه که حدود ۱۲۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در آن کار می‌کنند، شامل میوه و تره‌بار، مصالح ساختمانی، مواد غذایی و مواد شیمیایی می‌شود.

بازارچه مرزی ریمدان، در بخش «دشتیاری» در شهرستان چابهار واقع شده است. این بازارچه در سال ۱۳۸۷ شروع به کار کرد. با وجود اینکه ریمدان یک نقطه استراتژیک برای تبادل کالاها بین دو کشور ایران و پاکستان است، در سال‌های اخیر همواره از نبود امکانات زیرساختی مناسب رنج برده است. ریمدان در ۱۲۰ کیلومتری شرق شهر چابهار در استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته و دارای مرز رسمی با کشور پاکستان است.

میرجاوه، شهری کوچک در ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی زاهدان و استان پهناور سیستان و بلوچستان است.پایانه مرزی میرجاوه تنها مرز قانونی در جنوب شرق ایران است که ایران را به کشور پاکستان متصل می‌کند و با توجه به رفت و آمد زیاد مسافران داخلی و خارجی از آن یک منطقه بسیار استراتژیک است. همچنین گمرک میرجاوه قدمتی بیش از صد سال داشته و از قدیمی‌ترین گمرکات ایران است. مبادلات کالا از این مرز به سه بخش ترانزیت کالا، بازارچه مرزی و کول‌بری تقسیم می‌شود که مورد آخر از طریف مسئولان ممنوع می‌شود. ترانزیت کالا نیز بیشتر به سرمایه‌داران بزرگ در کل کشور مربوط می‌شود. بنابراین، تنها عاملی که به اقتصاد این منطقه و مردم آن کمک می‌کند، وجود بازارچه مرزی میرجاوه است که محلی برای خریدوفروش کالاهای مختلف همچون کاشی و سیمان و موارد دیگر است.

استان زیبای خوزستان از دیرباز با توجه به هم‌مرز بودن با کشور عراق، دارای تعدادی از بازارچه‌های مرزی فعال کشور بوده است. جدیدترین این بازارچه‌ها، بازارچه مرزی اروندکنار است. اروندکنار شهری است که در شهرستان آبادان واقع شده و در ۴۰ کیلومتری جنوب آبادان واقع شده است. این بازارچه دارای دو هزار متر مربع زیربنا است و ۳۲ غرفه نیز در آن ایجاد شده است. امید است که این بازارچه مرزی که فعالیت آن به‌طور رسمی در بهار ۱۳۹۵ آغاز شده است و جزو بازارچه‌های مرزی نوپا کشور محسوب می‌شود، کمک شایانی به رونق تجارت و بهبود معیشت مرزنشینان خون‌گرم خوزستانی کند.

عکاس: علی علیزاده

در این مقاله، ما فقط تعدادی از مهم‌ترین بازارچه‌های مرزی ایران را برای شما معرفی کردیم و قطعا علاوه بر این‌ها، بازارچه‌های فراوان دیگری نیز در کشور فعال هستند. اگر شما تجربه گشت‌وگذار و خرید از هرکدام از بازارچه‌های ذکر شده در این مقاله یا سایر بازارچه‌های مرزی کشورمان را دارید، می‌توانید در بخش نظرات تجربه‌های خود را با خوانندگان کجارو در میان بگذارید.