معرفی سریال
سال ۱۳۷۰، علی لاريجانی رياست صداوسیما را بر عهده داشت. داود ميرباقری فيلمنامه سريالی با عنوان «خاری در گلو» را بر اساس زندگی حضرت علی (ع) به صداوسیما ارائه داد. از ميرباقری خواسته شد فيلمنامه‌اش را بازنويسی كند و اين روند و اعمال اصلاحیه‌ها تا چند بار تكرار شد. سرانجام با تأييد مسئولان وقت تلويزيون، نخستين سريال مهم تاريخی مذهبی صداوسیما در چنين ابعادی كليد خورد. «خاری در گلو» كه اشاره به خطبه «شقشقيه» علی بن ابی‌طالب (ع) در نهج‌البلاغه دارد، در سال ۱۳۷۳ با حضور ۱۵۰ بازيگر اصلی و بيش از ۵ هزار هنرور از نيروهای ارتش مقابل دوربين رفت.
ساخت سريال چهار سال به طول انجاميد و به دليل پيشگام بودن مجموعه در قياس با ديگر توليدات تلويزيون تا آن زمان، سازندگان با مسائل و دغدغه‌های زيادی مواجه شدند، اما سرانجام پخش مجموعه از سال ۱۳۷۵ و ۱۳۷۶ در شبكه يک سيما آغاز شد.
سريال امام علی (ع) یک اتفاق در عرصه آثار تاريخی تلويزيون و سينمای اين مرز و بوم محسوب می‌شد كه تا پيش از آن رخ نداده بود. اثری ماندگار كه می‌تواند هنوز مخاطب خود را جلب كند. مجموعه‌ای كه ادبيات نگارش و بازی بازيگرانش و... تا سال‌ها سرلوحه تاريخی‌سازان ديگر خواهد بود.
نکات حاشیه سریال
- طراح لوگوی سريال امام علی (ع) محمدرضا شریفی‌نیا بود.
- ويشكا آسايش، بازيگر نقش قطام از سوی مازيار پرتو، مدير تصويربرداری سريال به ميرباقری معرفی شد و اتفاقا با معيارهای كارگردان هم كاملا هم‌خوان بود. بد نيست بدانيد، آسايش خواهرزاده پرتو است.
- ميرباقری علاقه‌مند بود اين مجموعه به شيوه ۳۵ میلی‌متری و روی نگاتيو ضبط شود تا ماندگاری بيشتری پيدا كند، اما چون اين سريال نخستين تجربه مذهبی تلويزيون با اين حجم و كيفيت بود و فيلمبرداری آن در قياس با تصويربرداری هزینه‌های گزافی طلب می‌کرد.
- نقش امام علی (ع) را در سکانس‌هایی كه از پشت يا اينسرت (بسته دست‌ها يا پاها) بودند، مرحوم مهدی فتحی بازی كرد. جالب آنكه او در بسياری از سکانس‌ها به نقش عمرو عاص در حال دسيسه‌چينی عليه امام علی (ع) بود!
- مديريت دوبلاژ سريال را بهرام زند به عهده داشت. خود زند به‌جای عمار ياسر (سعيد نيكپور) گويندگی كرد. دوبلور مالك اشتر هم منوچهر اسماعيلی بود. نقش ابوموسی اشعری (عباس اميری) را نيز پرويز بهرام گفت.
- مرحوم فتحی، بهزاد فراهانی، پرويز پرستويی و... از بازيگرانی بودند كه به‌جای خودشان صحبت كردند. در كل دوبله اين مجموعه جزو بهترين كارهای مدير دوبلاژ و گويندگانش است.
- كار عبدالله اسكندری در اين سريال به‌عنوان طراح گريم، بسيار تحسين برانگيز است. با اين وصف برخی از منتقدان و مذهبيون، اين ايراد را به گريم مجموعه وارد كردند كه چرا چهره‌های شخصیت‌های پليد همچون معاويه يا وليد به زيبايی چهره آنان كمك كرده، اما شخصیت‌های مثبت چون ابوذر غفاری، عمار ياسر، سلمان فارسی و... چهره شادابی ندارند.
- مرحوم فتحی در خصوص سکانس‌های ماندگار بازی خودش در همه حال به سكانسي كه عمروعاص دمام زنان می‌رقصید و... سخن می‌گفت و معتقد بود گاهی اوقات خودم از رفتارهای اين شخصيت اذيت می‌شدم.
- بخشی در مورد سریال می‌گفت شايد باورتان نشود در همان شرايط من، داريوش ارجمند، بهزاد فراهانی و ديگر دوستان حتی در روزهايی كه كار نداشتيم هم سر صحنه حاضر می‌شدیم درخت و نخل می‌کاشتیم، بيل می‌زدیم، خيمه برپا می‌کردیم، كارهايی را كه در مسؤوليت ما نبود فقط به خاطر جلو افتادن كار انجام می‌دادیم.
- داوود میرباقری درباره بازی علی آزاد در سریال امام علی (ع) در گفتگویی توضیح داد، حالتی منقلب داشت و خود را به شکلی وامدار علی بن ابی‌طالب (ع) می‌دانست. چهره رنگ پریده و دگرگونش که گویی تولدی دیگر را برای این بازیگر رقم می‌زد، در یکی از صحنه‌ها قرار شد علی آزاد در نقش ابن عباس داخل چادر امام علی (ع) بشود و بیرون آید. قبل از رفتن، او گفت داوود، من از علی شرم دارم که به چادر او وارد شوم، نمی‌شود صحنه را عوض کنی و مثلا از کنار چادر بگذرم؟ گفتم نه. او داخل چادر شد. منتظر بودیم که بازگردد، دقایقی گذشت، خبری نشد، او را صدا کردیم، خبری نبود. داخل چادر شدیم؛ علی آزاد داخل چادر جان به جان آفرین تسلیم کرده بود. صحنه‌های باقی‌مانده را فرد دیگری به‌جای آن مرحوم بازی کرد.
عوامل سریال
- داریوش ارجمند در نقش مالک اشتر
- محمدرضا شریفی نیا در نقش ولید
- سیروس گرجستانی در نقش اباقطام
- سعید نیک‌پور در نقش عمار یاسر
- عنایت بخشی در نقش عبدالله بن وهب راسبی
- ویشکا آسایش در نقش قطام
- مهدی فتحی در نقش عمروعاص و علی بن ابی‌طالب (ع) بدون نمایش چهره
- بهزاد فراهانی در نقش معاویه
- اصغر همت در نقش مروان
- پرویز پرستویی در نقش محمد بن ابوبکر
- جمشید مشایخی در نقش عبدالله بن مسعود
- رضا کرم رضایی در نقش طلیحه بن خویلد
- اکبر عبدی در نقش هرقل رومی
- جهانگیر فروهر در نقش ابوسفیان
- عباس امیری در نقش ابوموسی اشعری
- منوچهر لاریجانی در نقش طلحه
- شهره لرستانی در نقش مریم بنت عثمان
- عزیز هنر آموز در نقش عقیل
- کریم اکبری مبارکه در نقش ابن ملجم
- اکبر سنگی در نقش عبدالله بن زبیر
- فرهاد اصلانی در نقش یزید
- نویسنده: داود میرباقری
- تهیه کننده: محمد بیک زاده
- صدا: محسن روشن
- مدیر فیلمبرداری:مازیار پرتو
- آهنگساز: فرهاد فخرالدینی
- تدوین: مهرزاد مینویی
لوکیشن فیلم
دکورهای این سریال در شهرک غزالی ساخته شد و بعدها به نام شهر کوفه در شهرک سینمایی غزالی معروف شد. شهرک غزالی یکی از مهم‌ترین شهرک‌های سینمای کشور محسوب می‌شود که تابه‌حال لوکیشن سریال های ایرانی بسیاری بوده است.
موقعیت شهر سینمایی غزالی روی نقشه
لوکیشن شهر کوفه: لوکیشن موجود با مساحتی در حدود ۶۲۰۰۰ متر مربع و با معماری عربی دوران بعد از اسلام جهت تهیه سریال امام علی (ع) در سال ۱۳۷۱ ساخته شده است. این مجموعه مورد استفاده سریال‌های دیگری مانند ولایت عشق، تنهاترین سردار، طفلان مسلم، آخرین دعوت، ناسپاس و برنامه‌های مناسبتی قرار گرفته است.
اما متأسفانه دکورهای مجموعه تلویزیونی «امام علی (ع)» دیگر وجود ندارند و به‌دلیل عدم مراقبت از دکورهای این سریال زیبا، به‌رغم تمام زحمت‌هایی که برای ساخت آن کشیده شده از بین رفته است که این خود جای تعمل دارد.
سكانس‌های جنگ صفين را در تير و مرداد ماه و در بدترين شرايط آب و هوای بندرعباس ضبط كردند. ابتدا قرار بود این سكانس را در زمستان كار كنند، اما به دليل اينكه سيل دكورها را تخريب كرد، گروه مجبور شد در تابستان جنگ صفين را در بندرعباس و در آب و هوای شرجی بالای ۵۰ درجه كار كند.
نقاشی صحنه شهادت امام علی (ع) توسط یوسف عبدی نژاد
آیا شما نیز این سریال خاطرهانگیز را به یاد دارید؟ اگر نظری درباره سریال دارید لطفا آن را با ما و خوانندگان محترم کجارو در میان بگذارید. در ضمن تمامی قسمت‌های بخش لوکیشن فیلم را می‌توانید در صفحه اختصاصی لوکیشن فیلم ملاحظه کنید.
$('.map-container') .click(function(){$(this).find('iframe').addClass('clicked')}) .mouseleave(function(){$(this).find('iframe').removeClass('clicked')});