چرا رنگ پاسپورت کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد؟
این مقاله در تاریخ ۱۳۹۹/۰۲/۱۵ توسط سعیده خلیلی‌صفا به‌روزرسانی شده است.
پاسپورت یا گذرنامه، اوراق هویتی در سطح بین‌المللی است که دولت‌ها برای تردد شهروندان خود در سایر کشورهای جهان صادر می‌کنند. از نظر محتوایی پاسپورت شامل مشخصات، اطلاعات بیومتریک (تصویر)، صفحه‌های مخصوص برای ثبت مهر ورود و خروج و ویزا و... است. ولی تاکنون به این نکته توجه کرده‌اید که رنگ پاسپورت کشورها با یکدیگر متفاوت است؟ یا اینکه معیار انتخاب رنگ پاسپورت چیست؟ برای پاسخ این سوال‌ها در ادامه همراه کجارو باشید.
قبل از هر چیز باید بدانید که فقط چهار گزینه (قرمز، آبی، سبز و مشکی) جهت انتخاب برای رنگ پاسپورت وجود دارد. همچنین، رنگ پاسپورت به‌نوعی نماد آن کشور است که بر اساس یکی از معیارهای فرهنگی، مذهبی یا سیاسی انتخاب می‌شود. با این وجود کشورهای طیف‌های مختلفی از رنگ‌های یاد شده را برای رنگ پاسپورت‌هایشان انتخاب می‌کنند. چنانچه مدیر بازاریابی Arton Capital دراین‌باره می‌گوید:
یک رنگ دارای طیف‌های مختلفی است. بنابراین، گزینه‌های متنوعی برای رنگ پاسپورت وجود دارد. در این‌صورت معیار کشورها برای انتخاب رنگ پاسپورت چیست؟
مثلا در هند، رنگ جلد پاسپورت‌ها آبی روشن است اما کسانی که در اروپا زندگی می­کنند، پاسپورت‌هایی با رنگ قرمز تیره دارند.
رنگ پاسپورت | نماد | کشورهای مورد استفاده |
|---|---|---|
سبز | مذهب | بیشتر کشورهای مسلمان و کشورهای غرب آفریقا |
قرمز | اتحاد | بیشتر کشورهای جهان از جمله اعضای اتحادیه اروپا |
آبی | دنیای جدید | قاره آمریکا |
مشکی | فرهنگی | تعداد محدودی از کشورها |
پاسپورت سبز: رنگ سبز نشانه ایمان
بسیاری از کشورهای مسلمان رنگ سبز را به‌عنوان رنگ پاسپورت خود انتخاب کرده‌اند، زیرا سبز رنگ موردعلاقه پیامبر اسلام (ص) بوده است. همچنین، در آیه ۳۰ و ۳۱ سوره کهف نیز به جایگاه رنگ سبز اشاره شده است:
آنها در اين بهشت‌‌ها به زيورهايى از دستبندهاى طلا آراسته می‌شوند، و لباس‌‌هاى سبزفام از سندس و استبرق مى‌پوشند...
علاوه بر این تعدادی از کشورهای غرب آفریقا مانند نیجریه، غنا، سنگال و... نیز سبز را برای رنگ پاسپورت کشورشان انتخاب کرده‌اند.
پاسپورت قرمز: رایج‌ترین رنگ
رنگ قرمز رایج‌ترین رنگ پاسپورت در جهان محسوب می‌شود. برای مثال، کشورهای اتحادیه اروپا (به‌جز کرواسی) برای نمایش اتحاد و هم‌بستگی خود، رنگ قرمز تیره را برای پاسپورت شهروندان خود انتخاب کرده‌اند. البته انگلستان از اکتبر ۲۰۱۹ رنگ پاسپورت خود را به آبی تیره تغییر داد.
همچنین، رنگ پاسپورتدکشورهای کمونیستی مانند روسیه و چین نیز قرمز است. ولی این مسئله را نمی‌توان به همه این کشورها تعمیم داد، زیرا دو کشور کوبا و لائوس از این قانون تبعیت نمی‌کنند و رنگ پاسپورت آنها آبی تیره است.
پاسپورت آبی: نماد دنیای جدید
پس از رنگ قرمز، آبی رایج‌ترین رنگ در میان پاسپورت‌های کشورها محسوب می‌شود و نمادی از دنیای جدید است. این رنگ به‌ویژه در میان کشورهای قاره آمریکا مانند آمریکا، کانادا، برزیل، کاستاریکا و... رواج دارد.
پاسپورت مشکی: کمیاب‌ترین رنگ پاسپورت
تعداد محدودی از کشورها در جهان مانند تاجیکستان، مالاوی، دومینیکن و ترینداد و توباگو پاسپورت شهروندان خود را به رنگ مشکی صادر می‌کنند. همچنین، در نیوزلند نیز استفاده از رنگ مشکی ریشه فرهنگی دارد و رنگ ملی این کشور محسوب می‌شود.
انتخاب رنگ پاسپورت در گذشته بر چه اساسی بود؟
با وجود این­که در حال حاضر کشورها حق انتخاب رنگ برای پاسپورتشان را دارند اما در گذشته انتخاب رنگ تصمیم ساده‌ای نبوده است.
سال‌ها طول کشید تا ۹ عضو اتحادیه اقتصادی اروپا (اتحادیه اروپای قدرتمند فعلی) رنگ قرمز کنونی را به‌عنوان رنگ پاسپورت انتخاب کنند. کرواسی تنها استثنای این اتحادیه است که از جلد آبی استفاده می­کند. بر اساس گزارش‌ها رنگ صورتی در حال تصویب به‌عنوان رنگ جلد پاسپورت‌های اتحادیه اقتصادی اروپا بود، چون دیپلمات‌ها رنگ خرمایی را به‌علت خسته‌کننده بودن رد کرده بودند.
در نهایت رنگ قرمز در سال ۱۹۸۱ با بی‌میلی تصویب شد. انگلیسی‌ها از تأثیرگذاری احتمالی فرانسوی‌ها بر این تصمیم ناراضی بودند.
در سپتامبر ۱۹۸۸ اداره پاسپورت گلاسکو (Glascow Passport Office) اولین پاسپورت انگلستان را به‌شکل رایج در کمیسیون اروپا صادر کرد و این کار تا بهار ۱۹۹۱ در سایر ادارات نیز انجام شد. تصور می‌شد که استمرار این رنگ پاسپورت در اتحادیه اروپا آن­ها را فوراً قابل تشخیص کند، با این حال این امر سایر متقاضیان عضویت در اتحادیه اروپا را نیز به سوی رنگ مذکور جذب کرد.
طبق گزارش اکونومیست (Economist) کشورهای جامعه آندن (Andean Community) در آمریکای جنوبی که زمانی آرمان‌هایی مانند اتحادیه اروپا داشتند، مانند کشورهای این اتحادیه از رنگ قرمز استفاده می‌کنند.
گروه‌های رنگی مشابهی نیز مانند چهار کشور پیمان CA-۴ (السالوادور، هندوراس، گواتمالا و نیکاراگوئه) وجود دارند. طراحی مشترک آنها که به‌عنوان پاسپورت آمریکای مرکزی شناخته شده است، به رنگ آبی است.
کلیر بوروز (Claire Burrows) از کمپانی بریتانیایی د لارو (De La Rue) که تولید کننده پاسپورت از سال ۱۹۱۵ است، می‌گوید:
کشورها می‌توانند رنگی را انتخاب کنند که بازتابی از کشورشان باشد.
برای مثال، سوئیس پاسپورتی به رنگ قرمز روشن دارد که به‌علت رنگ پرچم‌شان است. همین طور بسیاری از کشورهای اسلامی پاسپورت سبز رنگ دارند. رنگی که در پرچم بسیاری از این کشورها استفاده شده است.
کشورهای کمونیست یا کشورهایی که تحت سلطه رژیم‌های کمونیست بوده‌اند از پاسپورت‌های قرمز استفاده می‌کنند.
به گفته بیل والدرون (Bill Waldron) از شرکت هالیستون (Holliston) واقع در ایالت تنسی (Tennessee) که برای ۶۳ کشور جهان اسناد و پاسپورت چاپ می‌کند، کاربردی بودن هم می‌تواند نقش مهمی در انتخاب رنگ برای نشان دادن یک کشور داشته باشد.
والدرون می­گوید:
رنگ‌های تیره‌تر کمتر آلودگی را نشان می‌دهند، تضاد رنگی بیشتری را با نوشته روی پاسپورت ایجاد می‌کنند و همچنین شکل رسمی‌تری به پاسپورت می‌دهند.
زمانی که در یک کشور از رنگ‌های مختلف برای مشخص کردن گذرنامه‌های مقامات خاص استفاده می‌کنند، تفاوت رنگی پاسپورت‌ها پیچیده‌تر می­شود.
در آمریکا اکثر مردم پاسپورتی به رنگ آبی تیره دارند، اما پاسپورت‌های قرمز و خرمایی هم در فرودگاه‌ها دیده می‌شوند که توسط مقامات رسمی آمریکایی یا برخی از مقامات نظامی و خانواده‌هایشان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پاسپورت‌های مشکی هم وجود دارند که به‌شکل محدود و برای عوامل دیپلماتیک استفاده می‌شوند. همچنین نسخه‌های خاصی از پاسپورت‌ها به رنگ سبز هستند که به مناسبت دویستمین سالگرد خدمات کنسولی آمریکا صادر شده‌اند.
در حالی که رنگ پاسپورت‌ها کمکی برای تشخیص ملیت‌های مختلف هستند، برخی از آنها از سایر پاسپورت­ها از اعتبار بیشتری و جایگاه بالاتری برخوردار هستند. حتی با توجه به جایگاه و اعتبار گذرنامه‌تان ممکن است برای سفر به بعضی از کشورها محدودیت داشته باشید.