چشمه های آب گرم؛ جاذبه درمانی در سیستان و بلوچستان

چشمه آب گرم یا چشمه گرمابی مکانی در استان سیستان و بلوچستان است که به‌صورت مداوم آب گرم یا داغ از زمین خارج می‌شود. به خاطر درصد بالای مواد حل‌شده معدنی، آب بعضی از این چشمه‌ها مورد استفاده درمانی قرار می‌گیرند.

از آنجا که حلالیت آب گرم بالاتر است، املاح موجود در آب چشمه‌های آب گرم بسیار بالاست. این املاح، بسته به ساختار زمین‌شناسی منطقه، می‌توانند شامل یون‌های مختلف مانند کلسیم، لیتیوم و، حتی رادیوم، متفاوت باشند. به‌دلیل اعتقاد عامیانه به خواص طبی بعضی از این املاح، چشمه‌های آب گرم اغلب به مقاصد گردشگری با هدف درمانی تبدیل می‌شوند.

چشمه آب گرم کنتی در شمال جازموریان و ۳۰۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان ایرانشهر قرار دارد. مظهر چشمه از داخل رسوبات دوره کواترنر است که به‌صورت جوشان از زمین خارج می‌شود. آب این چشمه در ردیف آب‌هایی با کاتیون‌ها و آنیون‌های مختلف گرم است.

دمای آب این چشمه ۳۸ درجه سانتی‌گراد و واجد ارزش‌های درمانی است.

روستای بزمان در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شمال غربی ایرانشهر واقع شده است و چشمه آب گرم بزمان یک در شمال غرب روستا از شکاف سنگ‌های توف‌آندزیتی از زمین خارج می‌شود. در مظهر چشمه حوضچه‌ای احداث شده است که اهالی محل در آن استحمام می‌کنند.

دمای آب این چشمه در حدود ۳۵/۵ درجه سانتی‌گراد است.

چشمه بزمان دو در داخل روستا به‌صورت جوشان از شکاف زمین خارج می‌شود. پیرامون چشمه حوضچه‌ای مستطیل و سرپوشیده ساخته شده است. آب چشمه در فصول مختلف سال برای استحمام و استفاده اهالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درجه حرارت آب این چشمه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است.

این چشمه در مسیر راه خاش-زاهدان و در شمال غربی کوه تفتان قرار دارد. آب این چشمه ویژگی‌های آب‌های معدنی از نوع آب‌های جوی و آتشفشانی نوخاسته را دارد و در ردیف آب‌های سولفات کلسیم همراه با منیزیم است. دمای آب ۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

این چشمه در غرب روستای تنگ از بخش بزمان از شکاف سنگ‌های آهکی از زمین خارج می‌شود. اطراف چشمه، سنگ‌های آتشفشانی وجود دارد. دمای آب چشمه ۳۷ درجه سانتی‌گراد است.

این چشمه در ۱۱۰ کیلومتری شمال‌غرب ایرانشهر واقع شده است. محل خروج آب در امتداد گسل تشکیلات گرانیتی دوران نخست زمین‌شناسی در دامنه جنوبی رشته کوه بارز از زمین خارج می‌شود.

درجه حرارت آب چشمه ۴۶ درجه و فاقد و رنگ‌وبو و بسیار شفاف است. دمای این چشمه برای درمان دردهای استخوانی و بیماری‌های پوستی مناسب است و همه ساله افراد زیادی را به خود جلب می‌کند.

چشمه کتوکان در شمال روستایی به همین نام قرار دارد که تا ایرانشهر ۲۷ کیلومتر فاصله دارد. مظهر چشمه از سنگ‌های آهکی به رنگ قرمز از زمین خارج می‌شود. کم‌بودن درجه حرارت آب چشمه و نوسان حرارتی آن در فصول مختلف تابع شرایط محیط است. املاح آب این چشمه فوق‌العاده زیاد است. وجود این حجم از مواد معدنی از این چشمه از جنس زمین و انحلال انواع ترکیبات داخلی آن ناشی می‌شود. درجه حرارت آن ۳۹ درجه سانتی‌گراد است.

این چشمه در مسیر جاده بزمان به روستای اسپیدژ قرار دارد. از اسپیدژ تا مظهر چشمه یک کیلومتر است که باید پیاده طی کرد. این چشمه در دامنه جنوبی کوه از شکاف سنگ‌های گرانیتی متعلق به کرتاسه از زمین خارج می‌شود. درجه حرارت آن ۳۳ درجه سانتی‌گراد است.

چشمه جمشید در مسیر جاده بزمان به کلاته جمشید قرار دارد. چشمه در دامنه کوه از شکاف سنگ‌های گرانیتی متعلق به دوره کرتاسه از زمین خارج می‌شود. پیرامون چشمه حوضچه‌ای طبیعی وجود دارد که نتیجه عملکرد خود چشمه است و اهالی در داخل حوضچه استحمام می‌کنند. آب چشمه به‌دلیل وجود سولفور هیدروژن برای معالجه امراض پوستی بسیار مفید است. این چشمه از جمله چشمه‌های گازدار است. دمای آب چشمه جمشید ۴۴ درجه سانتی‌گراد است.

چشمه آمنی در غرب کوه تفتان و در منتهی الیه رودخانه بیدستور قرار دارد. مظهر چشمه از شکاف‌های آتش‌فشانی از نوع توف آندزیتی است. بالا بودن مقدار سیلیس و ترش مزه بودن آب، نشان‌دهنده ارتباط نزدیک این چشمه با کوه تفتان است.

چشمه هودیان در مسیر جاده بزمان-دلقان-هودیان قرار دارد. فاصله مظهر چشمه تا بزمان حدود ۱۹۰ کیلومتر است. آب این چشمه از شکاف سنگ‌های آتشفشانی دوره کواترنر از زمین خارج می‌شود. عامل گرمی آب چشمه فعالیت‌های آتشفشانی در گستره زیر زمین این منطقه است.

چشمه آب گرم تشت در مسیر جاده بزمان به سوی تشت قرار گرفته است. فاصله روستای تشت تا بزمان حدود ۳۸ کیلومتر است و از روستای تشت تا مظهر چشمه نیز حدود ۲ کیلومتر راه است که باید پیاده‌روی کرد. مظهر چشمه تشت در ردیف آب‌های کربنات سدیم، سولفات کلسیم همراه با منیزیم ولرم است. درجه حرارت آب در این چشمه به ۳۳ درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

(دوستان و همراهان عزیز کجارو اگر تصاویری از چشمه‌های معرفی شده در این مقاله دارید برای ما ارسال کنید.)