تاریخ برای غربیترین منطقه روسیه و مرکز رهبری آن، که امروزه کالینینگراد نام دارد، از قرن ۱۳ میلادی یعنی در دورهی امپراتور پرمیسل اوتاکار دوم (پنجمین شاه بوهمیا از خاندان پرمیسل که قلمرو سلطنتش از آلپ تا دریای یادران گسترده بود) آغاز شد.
امپراتور که میخواست در جنگهای صلیبی شمالی کروسیدز نقشی داشته باشد، در سال ۱۲۵۵، نیروهای نظامی را برای یاری به شوالیههای توتنی میفرستد؛ یعنی در همان زمانی که روی دهانه رودخانه پریگولیا (Pregolya) دژی ساخته میشود.
موزه ورلد اوشن
آن دژ را به افتخار پرمیسل اوتاکار دوم، «کونیگسبرگ» (Konigsberg) نامیدند که بهمعنای «کوهستان امپراتور» است. در ابتدا، دژ را از جنس چوب ساختند، اما در کمتر از دو سال آن را با ساختمانی سنگی جایگزین کردند. در آن زمان، سه شهری که در همسایگی آن قرار داشتند، تحت نامی مشترک متحد شدند ـ اگرچه تا سال ۱۷۲۴، هر یک مدیریت مستقل، تالار شهر، حاکم و دادگاه مخصوص به خود را داشتند.
شاید برای شما جالب باشد که درست در سال ۱۷۲۴، فیلسوف بزرگ و مشهورترین شخصیت شهر کالینینگراد، یعنی امانوئل کانت متولد شده است.
در ۱۱ ژانویه سال ۱۷۵۸، نیروهای روسی وارد کونیگسبرگ شدند و تا آخر جنگ هفت ساله (۱۷۶۳)، شهر زیر نظر امپراتوری روسیه قرار داشت. بعدها، کونیگسبرگ به پایتخت استانپروس شرقی (بخش اصلی پروس در امتداد کرانههای جنوبی دریای بالتیک میان سده سیزدهم میلادی تا پایان جنگ جهانی دوم) تبدیل شد. در سال ۱۸۷۱، این شهر بخشی از قلمرو امپراتوری آلمان شد: همین تغییر سبب ایجاد چندین دژ نظامی در اطراف شهر شد که شامل ۱۵ برج و بارو میشد.
برج دوهنا (موزه کهربا کالینیگراد)
در آگوست ۱۹۴۴، پیش از اتمام جنگ جهانی دوم، این شهر تحت حملات جدی موشکی نیروی هوایی بریتانیا قرار گرفت. بیشتر شهروندان شهر جان خود را از دست دادند و بخش قدیمی شهر بهشدت صدمه دید که شامل بناهای تاریخی قلعه کونیسبرگ میشوند.
وقتی سالها بعد نیروهای جماهیر شوروی وارد شهر میشوند خساراتی به میراث معماری شهر وارد میکنند. در سال ۱۹۴۵، مطابق با تصمیم کنگره پوتسدام، بخش شمالی استان پروشا شرقی بههمراه مرکز آن یعنی کونیگسبرگ بخشی از اتحاد جماهیر شوروی شدند. در سال ۱۹۴۶، نام شهر و البته کل منطقه به افتخار میخائیل کالینین ـ از رجال اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که در همان سال از دنیا رفت ـ تغییر کرد.
سومین حملهای که به بناهای تاریخی شهر شد، در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی رخ داد. برای رهایی از گذشته آلمانی شهر، رهبران شوروی تصمیم به نابودی نهتنها بافت تاریخی شهر بلکه نابودی قلعهها گرفتند.
در اواخر قرن ۲۰ بود که توجه به معماری آلمانی کمرنگ شد، برخی از ساختمانهایی که از زمان جنگ و دوره اتحاد جماهیر شوروی سالم باقی مانده بودند بازسازی شدند. در این میان میتوان به کلیسای خانواده مقدس، کلیسای ملکه لوییس و بورس کونیگسبرک که اکنون مرکز فرهنگی شهر است اشاره کرد. کلیسای کونیگسبرگ مهمترین کلیسای کاتولیک تا قرن ۱۶ میلادی بوده است که اکنون از آن بهعنوان موزه و محل برگزاری کنسرت استفاده میشود. کلیسای آجری به سبک گوتیک یکی از معدود بناهای گوتیک در روسیه است.
نه کلیسای تاریخی دیگر در شهر وجود دارد. کلیسای جودیث که مربوط به قرن ۱۳ میلادی (که امروزه سنت نیکولاس نام دارد) قدیمیترین بنای شهر است. در سال ۲۰۰۵، زمانی که در حال آمادهسازی برای جشن گرفتن ۷۵۰مین سالگرد شهر بودند، دروازه پادشاه بازسازی شد و به این ترتیب مهمترین نماد این جشن بزرگ شد.
خانه شوروی
بناهای مدرن مشخصی در شهر کالینینگراد وجود دارد؛ برای مثال ستون پیروزی ۲۸ متری و کلیسای جامع مسیح نجاتدهنده که هر دو در نزدیکی میدان پیروزس قرار گرفتهاند. خوشبختانه، بهرغم همه خساراتی که در قرن بیستم به شهروارد شد، کالینیگراد همچنان جایی دیدنی است. با تماشای تصاویر پانوراما، قطعا متوجه زیبایی شهر خواهید شد.