روستای بوژان؛ بهشتی رویایی در دامنه بینالود

بوژان (نیشابور)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران است. خانه‌های این روستا به‌شکل پلکانی است. بوژان در ۵ کیلومتری شمال شرقی نیشابور و در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته کوه بینالود قرار دارد.

در مورد وجه تسمیه بوژان چندین نظریه وجود دارد. به یک معنا بوژان را رشد کرده می‌دانند، دوم اینکه نام گیاهی با برگ‌های ریز و ساقه‌های دراز است که در این روستا به‌وفور یافت می‌شود و سوم اینکه بوژان پسوند مناطقی به نام چشمه‌ساران یا مرغزاران است.

طبیعت شهرستان نیشابور که در دامنه رشته‌کوه‌های البرز و بینالود و مناطق کوهستانی قرار دارند، از مراکز گردشگری به حساب می‌آیند شهرها و روستاهای دیزباد، خرو، بار، دررود و بوژان و غار و کوه ابراهیم ادهم از جمله مناطق گردشگری نیشابور است.

ارتفاعات بلند، باغات سرسبز، آبشار، حواشی رودخانه و بافت مسکونی پلکانی، روستای بوژان را به یکی از مراکز مهم گردشگری شهرستان نیشابور تبدیل کرده است. باغ‌های میوه پیرامون روستای بوژان گسترده شده‌اند که در فصول مختلف سال، چشم‌اندازهای رؤیایی و رنگارنگی پدید می‌آورند و دوستداران طبیعت را مشعوف می‌کنند. روستای بوژان، در دامنه ارتفاعات جنوبی رشته کوه بینالود استقرار یافته است. دامنه ارتفاعات سرسبز و مرتعی بینالود از انواع گل‌ها و گیاهان دارویی و صنعتی پوشیده شده‌اند. چشم‌انداز دره سرسبز روستا و رودخانه جاری آن، همراه با منظره کشتزارها و باغ‌های گسترده، جلوه بسیار زیبا و تماشایی دارند که طبیعت گردان و گردشگران را به‌سوی خود جلب می‌کنند.

از دیگر جاذبه‌های روستا آبشارهای زیبای بوژان است که از ارتفاعات شمالی روستا سرازیر می‌شود. این مناظر پس از طی چند ساعت پیاده‌روی از داخل روستا به‌سمت شمال قابل دسترس است.

حواشی رودخانه پرآب و دائمی بوژان، به‌ویژه در بهار و تابستان، مکان مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران است. آبشار بسیار زیبایی از ارتفاعات پیرامون روستا سرازیر می‌شود. طبیعت سرسبز اطراف آبشار با گل‌ها و درختچه‌های فراوان، زیبایی خاصی یافته است. در مسیر رودخانه بوژان، آبشارهای کوچک و بزرگ دیگری نیز وجود دارند که بر طراوت پیرامون آن می‌افزایند. در انتهای این روستا دره‌ای بزرگ لابلای صخره‌های بلند نفوذ کرده است که در امتداد این دره، رودخانه بوژان و آبشار زیبا و سفیدرنگ آن نمایان می‌شود. برای رسیدن به آبشار بوژان حدود دو ساعت پیاده‌روی از محل روستا لازم است. رودخانه بوژان به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر از کوه‌های گودزرد، بوژان و سیاه خانی سرچشمه می‌گیرد.

به‌دلیل موقعیت مناسب بوژان در میان رشته کوه بینالود، امکان دسترسی به ارتفاعات قله شیرباد، کلمیش، دریاچه مرتفع چشمه سبز، خط الراس پایور و غیره از این ناحیه فراهم شده است؛ بنابراین کوهنوردان زیادی از مسیر چشمه شکراب به قله شیرباد صعود می‌کنند. رشته کوه بینالود در محدوده بوژان دارای آبریزهای زیادی است که به‌صورت چشمه در سطح زمین جاری می‌شوند و تقریباً در تمامی مسیرهای کوهنوردی آن دسترسی به آب وجود دارد.

اقتصاد روستای بوژان بر پایه فعالیت‌های زراعی، باغداری، دامداری، امور خدماتی و تولید صنایع‌دستی است و میوه‌جات باغات مهم‌ترین محصول عمده زراعی این روستا است. آلبالو، گیلاس، گردو، آلو و زردآلو و انگور از محصولات روستا است و همچنین با توجه به تنوع گیاهی کوهستان اطراف، پرورش دام، تولید گوشت، پشم گوسفند و فرآورده‌های لبنی در روستا رواج زیادی دارد. زنان نیز در فعالیت‌های زراعی و دامداری، تولید صنایع‌دستی با مردان روستا همکاری می‌کنند.

مردم روستای بوژان به زبان فارسی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. در روستای بوژان، آرامگاه امام‌زاده‌ای قرار دارد که قدمت طولانی دارد و مراسم سنتی و مذهبی مردم روستا در آن برگزار می‌شود. مردم روستای بوژان در ایام مختلف شادی و غم، آیین‌ها و مراسم ویژه آن مناسبت را برگزار می‌کنند و شمایل خوانی از مراسم ویژه ایام محرم در این روستا است. برگزاری مجالس جشن و شادی در عید نوروز، سیزده‌بدر، اعیاد شعبانیه و عروسی‌ها در میان مردم روستا رواج دارد. بهره‌گیری از آوازها و آهنگ‌های محلی خراسان در جشن‌ها و عروسی‌های روستا معمول و سازهای دوتار، دایره زنگی، قشمه، دهل و سرنا، ترانه‌های محلی را در مراسم شادی همراهی می‌کنند و رقص چوب بازی، رقص معمول جوانان در مراسم عروسی است.

مردم روستای بوژان اغلب از پوشاک محلی استفاده می‌کنند و جوانان نیز در جشن و شادی لباس محلی بر تن می‌کنند و لباس زنان روستا از پارچه‌های طرح دار و رنگارنگ دوخته می‌شود. قالی‌بافی و فرش‌بافی از صنایع‌دستی روستای بوژان است که به دست هنرمندانه زنان و دختران بوژانی انجام می‌شود.

از غذاهای محلی روستای بوژان می‌توان به بلغور شیر، کشک، کوکو قارچ، کله‌جوش، حلوای محلی، فطیر مسکه، نان تفدون، انواع آش، کباب، خورشت و آبگوشت اشاره کرد.

دسترسی روستای بوژان از طریق شهر نیشابور با جاده‌ای آسفالته است.